پسیتاكوز ـ psittacosis

پسیتاكوز (تب‌ طوطی‌؛ اورنیتوز) نوعی‌ پنومونی (ذات‌الریه‌ ) عفونی‌ منتقله‌ از پرندگان‌

ـ علایم‌ شایع‌:

۱. تب‌ و لرز

۲. احساس‌ ناخوشی‌ عمومی‌

۳. بی‌اشتهایی‌

۴. كوتاهی‌ نفس‌

۵. سرفه‌ بدون‌ خلط‌ كه‌ بسمت‌ سرفه‌ با خلط‌ گاهگاهی‌ با رنگ‌ غیرطبیعی‌ پیشرفت‌ می‌كند.

ـ علل‌ بیماری:

عفونت‌ ناشی‌ از میكروب‌ كلامیدیا پسیتاسی‌ موجود میكروسكوپی‌ كلامیدیا نه‌ باكتری‌ است‌ نه‌ ویروس‌ نه‌ قارچ‌ ولی‌ آنتی‌بیوتیك‌ها قادر به‌ از بین‌ بردن‌ آن‌ هستند. پسیتاكوز در پرندگان‌ گونه‌ پسیتاسین‌ (طوطی‌ها، قناری‌ها و برخی‌ مرغان‌ دریایی‌ دیده‌ می‌شود. میكروب‌ها از طریق‌ استنشاق‌ هوای‌ حاوی‌ این‌ میكروب‌ یا آسیب‌ پوستی‌ ناشی‌ از نوك‌ زدن‌ یا گاز گرفتن‌ پرنده‌ مبتلا به‌ انسان‌ منتقل‌ می‌شود. دوره‌ نهفتگی‌ بیماری‌ پس‌ از تمای‌ با میكروب‌ 3-1 هفته‌ است‌.

ـ عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر:

تماس‌ با پرندگان‌ به‌ خصوص‌ در باغ‌وحش‌ها، پرنده‌ فروشی‌ها یا مزارع‌

ـ پیشگیری‌:

از غبار حاوی‌ پر یا فضولات‌ قفس‌ پرندگان‌ دوری‌ كنید. از نگهداری‌ پرندگان‌ بیمار خودداری‌ كنید. پرندگان‌ گروه‌ پسیتاسین‌ كه‌ از كشورهای‌ دیگر وارد شده‌اند باید به‌ مدت‌ 45 روز با غذای‌ آغشته‌ با كلراتتراسیكلین‌ درمان‌ شوند. این‌ كار میكروب‌ها را از خون‌ و مدفوع‌ پرنده‌ حذف‌ می‌كند.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

معمولاً با تشخیص‌ و درمان‌ زودرس‌ در عرض‌ 14-7 روز بهبود می‌یابد. بدون‌ درمان‌ تب‌ 3-2 هفته‌ باقی‌ مانده‌ و سپس‌ به‌ آهستگی‌ شروع‌ به‌ كاهش‌ می‌كند.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

پنومونی(ذات‌الریه) شدید یا كشنده‌

ـ درمان‌:

۱. تشخیص‌ بر اساس‌ علایم‌ بیمار و بابقه‌ تماس‌ با پرندگان‌ مطرح‌ می‌گردد. برای‌ تأیید تشخیص‌ نمونه‌ خون‌ یا خلط‌ بیمار در بدن‌ موش‌، تخم‌ مرغ‌ یا بافت‌ كشنده‌ داده‌ می‌شود و با به‌ دست‌ آمدن‌ میكروب‌ از كشت‌ تشخیص‌ تأیید می‌گردد.

۲. آزمایش‌های‌ خون‌ و كشت‌ خلط‌ نیز كمك‌ كننده‌ است‌.

۳. رادیوگرافی‌ ریه‌

۴. درمان‌ شامل‌ درمان‌ دارویی‌ (گاهی‌ درمان‌ وریدی‌) و مراقبت‌های‌ حمایتی‌ از جهت‌ علایم‌ بیمار می‌باشد.

۵. برای‌ جلوگیری‌ از انتقال‌ بیماری‌ به‌ دیگران‌ از طریق‌ سرفه‌ و خلط‌ بیمار باید بیمار حدا از دیگران‌ مراقبت‌ شود.

۶. برای‌ مرطوب‌ كردن‌ هوا و در نتیجه‌ رقیق‌تر شدن‌ ترشحات‌ ریوی‌ از یك‌ دستگاه‌ مرطوب‌ كننده‌ و اولرتاسونیك‌ با بخار سرد استفاده‌ كنید. درون‌ سدتگاه‌ تنها آب‌ خالص‌ بریزید و از ریختن‌ دارو درون‌ آن‌ خودداری‌ كنید. دستگاه‌ را هر روز تمیز كنید.

۷. از یك‌ بالشتك‌ گرم‌ كننده‌ یا كمپرس‌ گرم‌ و مرطوب‌ بر روی‌ قفسه‌ سینه‌ برای‌ تخفیف‌ درد استفاده‌ كنید.

۸. ار استعمال‌ دخانیات‌ خودداری‌ كنید.

ـ داروها:

۱. تتراسیكلین‌ (نوعی‌ آنتی‌بیوتیك‌) به‌ مدت‌ حداقل‌ ده‌ روز برای‌ كنترل‌ تب‌ و سایر علایم‌ تجویز می‌شود.

۲. برای‌ درد خفیف‌، استفاده‌ از داروهای‌ بدون‌ نسخه‌، نظیر آسپیرین‌ یا استامینوفن‌ توصیه‌ می‌شود.

۳. در صورتی‌ كه‌ سرفه‌ همراه‌ خلط‌ باشد از داروهای‌ ضد سرفه‌ نباید استفاده‌ شود زیرا در این‌ شرایط‌ سرفه‌ اثر سودمندی‌ در تخلیه‌ ترشحات‌ ریوی‌ دارد. اگر سرفه‌ بدون‌ خلط‌ و دردناك‌ باشد، می‌توان‌ از داروهای‌ ضد سرفه‌ استفاده‌ كرد.

ـ فعالیت‌:

استراحت‌ در بستر حداقل‌ تا 48 ساعت‌ پس‌ از رفع‌ تب‌، درد و كوتاهی‌ نفس‌ ضروری‌ است‌. پس‌ از آن‌ به‌ تدریج‌ فعالیت‌های‌ طبیعی‌ خود را از سر بگیرید. خستگی‌ و ضعف‌ ممكن‌ است‌ برای‌ مدت‌ طولانی‌ باقی‌ بماند، بنابراین‌ نباید انتظار داشت‌ كه‌ توان‌ بیمار به‌ سرعت‌ به‌ حالت‌ عادی‌ بازگردد.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

رژیم‌ خاصی‌ نیاز نیست‌. مصرف‌ مایعات‌ را تا حداقل‌ یك‌ لیوان‌ در ساعت‌ افزایش‌ دهید. این‌ كار به‌ رقیق‌تر شدن‌ ترشحات‌ ریوی‌ و در نتیجه‌ آسانتر شدن‌ آنها با سرفه‌ كمك‌ كند.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

۱. تب‌

۲. عدم‌ تسكین‌ درد با گرم‌ كردن‌ محل‌ یا مسكن‌ها

۳. تشدید كوتاهی‌ نفس‌

۴. تیرگی‌ یا كبودی‌ ناخن‌ انگشتان‌

۵. خلط‌ خونی‌

۶. تهوع‌، استفراع‌ یا اسهال‌

۷. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان دارای‌ علایم‌ پسیتاكوز باشید.