بیمه منافع بر کالا

مورد بيمه در حمل و نقل کالا شامل موارد زير است:

کالا

منظور از کالا اشيائى است که داراى ارزش مادى بوده و توسط وسيله نقليه از جائى به جاى ديگر حمل مى‌شود. مانند انواع فرآورده‌هاى صنعتى و کشاورزى و دامي، ماشين‌آلات، موادخام، انواع دام و طيور، فلزات گران‌بها، پول و اوراق بهادار، مسکوک و هر چيز ديگر .

بنابراين اگر شيئى ارزش مادى نداشته باشد قابل بيمه‌کردن نيست. علاوه بر آن، در بيمه حمل و نقل کالا لازم است که مورد بيمه توسط وسيله نقليه ديگرى حمل شود. مثلاً در صورتى‌که يک اتومبيل با کشتى يا به وسيله تريلر حمل شود کالا محسوب مى‌گردد، ليکن چنان‌چه به وسيله نيروى خود از جائى به جاى ديگر منتقل شود مشمول مقررات بيمه حمل و نقل کالا قرار نمى‌گيرد.

بايد توجه داشت که قرارداد بيمه حمل و نقل کالا در صورتى نافذ و داراى اعتبار قانونى است که حمل کالا مشروع و مجاز باشد والّا چنانچه حمل کالا به کشورى بر خلاف قوانين موضوعه آن کشور باشد بيمه آن کالا نيز قانونى نخواهد بود. به عبارت ديگر بيمه نبايد حمل کالائى را که ورود آن به کشور مجاز نيست (مانند کالاى قاچاق) مورد تأمين قرار دهد.

کرايه حمل کالا

از آنجائى‌که کرايه حمل جزئى از ارزش کالا محسوب مى‌شود، هر دو قسمت يک‌جا تحت پوشش بيمه قرار مى‌گيرد. البته اين در حالتى است که خريدار کالا را با شرايط CFR يا CTP و يا شرايط مشابه آن خريدارى نمايد و خود نيز مؤظف به بيمه آن مى‌باشد. اما اگر قرارداد خريد به‌صورت FOB يا FCA و يا نظاير آن که کرايه حمل توسط فرشنده پرداخت نمى‌شود، منعقد گردد، چون در چنين حالتى کرايه حمل در فاکتور فروشنده قيد نمى‌گردد، خريدار مى‌تواند مبلغ مندرج در فاکتور را با درصدى بيشتر بيمه کند. اين درصد اضافى کرايه را هم تحت پوشش قرار مى‌دهد. بديهى است در چنين صورتى بيمه‌گذار بايد در موقع مطالبه خسارت با ارائه اسناد لازم ثابت کند که ميزان کرايه معادل درصد اضافه شده مى‌باشد و چنانچه اين درصد بيش از کرايه واقعى حمل باشد، بيمه‌گذار حق دريافت مازاد آن را نخواهد داشت. به اين ترتيب مى‌توان گفت که کرايه حمل کالا به تنهائى که در کرايه حمل نفعى داشته باشد حق دارد آن را به‌صورت عنصرى جدا بيمه نمايد.

بيمه منافع بر کالا

بيمه حمل و نقل ممکن است منافع مترتب بر کالا را نيز مورد تأمين قرار دهد. منظور از منافع سود احتمالى است که در صورت سالم به مقصد رسيدن کالا عايد بيمه‌گذار مى‌شود. لازم به ذکر است که منافع در صورتى مورد تأمين قرار مى‌گيرد که موجوديت آن قطعى بوده و در نتيجه حمل و نقل کالا در معرض خطر قرار بگيرد. مانند اختلاف قيمت مبداء و مقصد. به‌‌طورى که اگر اين کالا سالم به مقصد برسد بيمه‌گذار از فروش آن سودى به دست مى‌آورد. اين‌گونه منافع بايد قطعى بوده و قابل بيمه کردن مى‌باشد. در غير اين‌صورت يعنى اگر منافع قطعى نباشد و يا ميزان آن بيش از حد واقعى محاسبه شده و مورد بيمه قرار گيرد مغاير اصل غرامت تلقى خواهد شد.