جمعیت عشایری ایران

جامعهٔ عشايرى در کنار جامعه شهرى و روستائي، جامعه سومى را به‌وجود آورده است. تا قبل از روى کار آمدن رژيم پهلوي، ايلات و عشاير کشور ايران، در نقاطى که جمعيت قابل توجهى را دارا بودند، سهم محلى در اداره مملکت به‌عهده داشته‌اند. به‌طورى‌که از دوره صفويه به بعد، اکثر خاندان‌هاى شاهى ايران از ايلات برخاسته‌اند. صفويه، زنديه، افشاريه و قاجار يکى بعد از ديگرى در اثر چيرگى و برترى آنان بر ساير ايلات و جوامع يکجانشين، اداره کشور را به‌عهده داشته‌اند.

بسط و توسعه شهرنشينى و دگرگونى‌هاى عمده در ساختار اقتصادى و شيوه‌هاى توليد، سبب به‌هم خوردن تعادل جامعه عشايرى شده است.

جمعيت کوچ‌نشين کشور، بدون برنامه‌ها و سياست‌هاى مفيد، به‌نفع جوامع يکجانشين تحليل رفته و از اهميت آن کاسته شده است.

جمعيت عشايرى را مى‌توان به سه دستهٔ عمده تقسيم کرد: کوچ‌نشينان، نيمه‌کوچ‌نشينان و رمه‌گردانان.

کوچ‌نشينان که شيوهٔ زندگى کوچ‌نشينى ييلاق و قشلاق را بدون داشتن سرپناه ثابت ادامه مى‌دهند. وابستگى آنان به زمين اندک و قلمرو زيستى آنان بيشتر در اراضى حاشيه‌اى يکجانشينان است. زراعت اين گروه بيشتر غلات ديم مى‌باشد.

نيم‌کوچ‌نشينان عمدتاً قشلاق خود را در آبادى‌هاى قشلاقى و ييلاق خود را در چادر به‌سر مى‌برند و وابستگى بيشترى به زمين دارند.

رمه‌گردانان نيز گروهى هستند که در شيوهٔ زندگى خود، استفاده از مراتع طبيعى ييلاقى را براى پرورش دام با بردن رمه‌ها به مرتع ادامه مى‌دهند بدون اينکه کليهٔ اعضاى خانوار را در کوچ شرکت دهند.