در تهنیت نوروز و مدح خواجه ابوالقاسم کثیر

نوروز فرخ آمدو نغز آمد و هژیر		با طالع مبارک و با کوکب منیر
ابر سیاه چون حبشی دایه‌ای شده‌ست		باران چو شیر و لاله‌ستان کودکی بشیر
گر شیرخواره لاله ستانست، پس چرا		چون شیرخواره، بلبل کو برزند صفیر!
صلصل به لحن زلزل وقت سپیده‌دم		اشعار بونواس همی‌خواند و جریر
بر بید، عندلیب زند، باغ شهریار		برسرو، زندواف زند، تخت اردشیر
عاشق شده‌ست نرگس تازه به کودکی		تا هم به کودکی قد او شد چو قد پیر
با سرمه‌دان زرین ماند خجسته راست		کرده به جای سرمه، بدان سرمه‌دان عبیر
گلنار، همچو درزی استاد برکشید		قواره‌ی حریر، ز بیجاده‌گون حریر
گویی که شنبلید همه شب زریر کوفت		تا بر نشست گرد به رویش بر، از زریر
برروی لاله، قیر به شنگرف برچکید		گویی که مادرش همه شنگرف داد وقیر
بر شاخ نار اشکفه‌ی سرخ شاخ نار		چون از عقیق نرگسدانی بود صغیر
نرگس چنانکه بر ورق کاسه‌ی رباب		خنیاگری فکنده بود حلقه‌ای ز زیر
برگ بنفشه، چون بن ناخن شده کبود		در دست شیرخواره به سرمای زمهریر
وان نسترن، چو مشکفروشی، معاینه		در کاسه‌ی بلور کند عنبرین خمیر
اکنون میان ابر و میان سمنستان		کافور بوی باد بهاری بود سفیر
مرغان دعا کنند به گل بر، سپیده‌دم		برجان و زندگانی بوالقاسم کثیر
شیخ العمید صاحب سید که ایمنست		اندر پناه ایزد و اندر پناه میر
زایل نگردد از سر او تا جهان بود		این سایه‌ی شهنشه و این سایه‌ی قدیر
تا دستگیر خلق بود خواجه، لامحال		او را بود خدا و خداوند دستگیر
خواجه‌ی بزرگوار، بزرگست نزد ما		وز ما بزرگتر، به بر خسرو خطیر
فرقان به نزد مردم عامه بود بزرگ		لیکن بزرگتر به بر مردم بصیر
زیرا که میرداند در فضل او تمام		ما را به فضل او نرسد خاطر و ضمیر
بسیار کس بود که بخواند ز بر نبی		تفسیر او نداند جز مردم خبیر
این عز و این کرامت و این فضل و این هنر		زان اصل ثابتست و از آن گوهر اثیر
کس را خدای بی‌هنری مرتبت نداد		بیهوده هیچ سیل نیاید سوی غدیر
باشد همو بزرگ و چنو روز او بزرگ		باشد شقی حقیر و چنو روز او حقیر
ای بیقیاس و دولت تو چون تو بیقیاس		ای بی‌نظیر و همت تو چون تو بی‌نظیر
در خورد همت تو خداوند جاه داد		جاه بزرگوار و گرانمایه و هجیر
مقدار مرد و مرتبت مرد و جاه مرد		باشد چنانکه در خور او باشد و جدیر
ورز غنی بباید اندر خور غنی		ورز فقیر باید اندر خور فقیر
پیراهن قصیر بود زشت بر طویل		پیراهن طویل، بود زشت بر قصیر
بر تو یسیر کرد خداوند کار تو		ایزد کناد کار همه بندگان یسیر
دایم بود هوای تن تو اسیر عقل		اندی که نیست عقل هوای ترا اسیر
دولت به سوی شاه رود، یا به سوی تو		باران، به رودخانه رود، یا به آبگیر
از نفس تو نیاید، فعل خسیس دون		آواز سگ نیاید، از موضع زئیر
باشد به هر مراد به پیش تو بخت نیک		از بخت نیک به، نبود مرد را خفیر
دشمنت را همیشه نذیرست بخت بد		از بخت بد بتر، نبود مرد را نذیر
فعل تن تو نیکو، خوی تن تو نیک		از خوی نیک باشد، فعل نکو خبیر
از کار خیر، عزم تو هرگز نگشت‌باز		هرگز ز راه باز نگشته ست هیچ تیر
از حشمت تو ملک ملک را گزیر نیست		آری درخت را بود از آب ناگزیر
گر حکم تو سریر تو محکم نداری		زیر تو از سرور تو بر پردی سریر
جود از دو کف بخل زدایت کند نفر		بخل از دو دست جود فزایت کند نفیر
تا شیر در میان بیابان کند خروش		تا مرغ در میان درختان زند صفیر
روز تو باد فرخ، چون دلت با مراد		دست تو باد با قدح و لبت با عصیر