|
|
کنترل وزن (weight control)
|
|
تقریباً ۳۵ میلیون آمریکائی دچار چاقی هستند، و بهعبارت فنی، وزن آنها ۲۰ درصد بیشتر از وزن متناسب با ساخت بدنی و قد آنان است. متأسفانه در جامعهٔ آمریکا چاقی با داغ ننگ همراه است. علاوه بر آن، چاقی خطربار نیز هست چون احتمال ابتلاء به دیابت، فشار خون و بیماریهای قلبی را افزایش میدهد. در انتهای دیگر این طیف، افرادی (بهویژه زنان جوان) قرار دارند که دچار بیاشتهائی مرضی (anorexia nervosa) هستند - اختلالی که در ان افراد بسیار اندک میخورند و گاهی تا حد گرسنگی کشیدن خودخواسته نیز پیش میروند. بیاشتهائی مرضی ممکن است حتی به مرگ بیانجامد. کارن کارپنتر (Karen Carpenter)، خواننده ترانههای مردمی، در ۱۹۸۳ بر اثر همین بیماری درگذشت.
|
|
روانشناسان مایل هستند بدانند چه عواملی سبب میشود آدمیان بسیار زیاد یا بسیار کم بخورند. یکی از این عوامل سابقهٔ محرومیت از غذا است. هرگاه موشها را نخست از غذا محروم کنیم و بعد اجازه دهیم تا رسیدن به وزن طبیعی خود غذا بخورند و آنگاه بگذاریم هرقدر خواستند غذا بخورند، در این مرحله میبینیم که این موشها بیشتر از موشهائی که تجربهٔ محرومیت از غذا نداشتهاند، غذا میخورند. در این مورد، محرومیت قبلی به پرخوری بعدی میانجامد. همین نکته روشن میکند که چرا پروندهٔ بیماران مبتلا به کماشتهائی مرضی در عین حال حاکی از مبادرت آنها به هلههوله خوردن است: تحمل محرومیت غذائی بهمنظور لاغرشدن، سرانجام به پرخوری منجر میشود.
|
|
|
بسیاری از مردم بر این باور هستند که میتوانند احساسهای پرخاشگری خود را از راه بیان مستقیم پرخاشگری یا تماشاگری آن کاهش دهند، اما پژوهشهای روانشناختی عکس این نظیه را تأیید میکنند. پژوهشگران بهمنظور مطالعهٔ بیان پرخاشگری از راه تماشا به مطالعهٔ کودکانی که تلویزیون تماشا میکنند، پرداختهاند.
|
|
| - رابطهٔ تماشای برنامههای خشونتبار تلویزیون در دورهٔ کودکی با میزان پرخاشگری در بزرگسالی:
آزمایش معروفی نشان میدهد که ترجیح تماشای برنامههای خشونتبار تلویزیون در سن ۹ سالگی با میزان رفتار پرخاشگرانه در ۱۹ سالگی (اقتباس از ایرون - Eron، هیوزمن - Huesmann، لفکوویتسn، والدر - Walder در ۱۹۷۲.)
|
|
|
در آزمایشی، گروهی از کودکان، کارتونهای خشونتبار و گروهی دیگر کارتونهای عاری از خشونت را بهمدت زمان مساوی تماشا کردند. گروهی که کارتونهای خشونتبار تماشا کرده بودند در تعاملهای خود با همسالان خویش پرخاشگری بیشتری نشان دادند، اما در میزان پرخاشگری گروه دیگر تغییری مشاهده نشد. بهعلاوه، این قبیل آثار برنامههای خشونتبار تلویزیون میتواند پایدار باشد: هراندازه پسری در ۹ سالگی بیشتر برنامههای خشونتبار تماشا کرده باشد احتمالاً در ۱۹ سالگی پرخاشگری بیشتری نشان خواهد داد. (شکل رابطهٔ تماشای برنامههای خشونتبار تلویزیون در دورهٔ کودکی با میزان پرخاشگری در بزرگسالی)
|
|
در بحث از دیدگاههای روانشناختی بار دیگر به این پنج مسئله - یعنی بازشناسی چهرهها، اسناد صفات، یاد زدودگی کودکی، مهار کردن وزن، و بیان پرخاشگری - خواهیم پرداخت.
|