زمان ارائه بازخورد

اعمال تداخلى در فاصلهٔ تأخير بازخورد. در موقعيت‌هاى واقعى وقتى تأخير بازخورد زياد است، در فاصلهٔ بين انجام حرکت و ارائهٔ بازخورد فعاليت‌هاى ديگرى انجام مى‌شوند که توجه فراگيرنده را به خود جلب مى‌کنند. ممکن است اين فعاليتِ مداخله‌گر از نوع گفتگو با يک دوست، انجام تکليفى ديگر يا همان‌گونه که در روش بازخورد خلاصه انجام مى‌شد، انجام چند کوشش ديگر از حرکت قبلى باشد. يافته‌هاى تحقيقات، بسته به ماهيت تکليف مداخله‌گر، به دو دسته تقسيم مى‌شوند.

۱. عمل تداخلى يک تکليف متفاوت. تصور کنيد عملى که در فاصلهٔ بين انجام حرکت و آگاهى از نتيجهٔ آن رخ مى‌دهد، يک تکليف حرکتى ديگر باشد. اين عمل حتى ممکن است تکليفى شامل فعاليت‌هاى ذهنى باشد، مانند ثبت امتيازات يا دادن بازخورد به يک دوست. اين اعمال آن‌گونه که با آزمون‌هاى ياددارى سنجيده شده‌اند به يادگيرى آسيب مى‌رسانند (مارتنيک -Marteniuk، سال ۱۹۸۶؛ آپتون - Upton، سال ۱۹۷۶). هنگامى که انجام حرکت و بازخوردى که آن را توصيف مى‌کند، به‌وسيلهٔ اعمال ديگر از هم جدا نشده باشند، يادگيرى مؤثرتر است.

۲. کوشش‌هاى تداخلى همان تکليف. اگر عمل مداخله‌گر، کوشش ديگرى از همان تکليف باشد، چه اتفاقى رخ خواهد داد؟ براى مثال، مربى براى انجام يک مهارت به شاگرد چند دقيقه وقت مى‌دهد، پس از اينکه ۲۰ حرکت به انجام رسيد به وى بازخورد مى‌دهد. بازخوردى که مربوط به ضربهٔ گلف است، ممکن است شامل چنين عباراتى باشد، 'چند ضربهٔ اولى عالى بود، اما در ضربه‌هاى بعدى چرخش زود هنگامى در کمرت به‌وجود آمد' . هرچند به‌نظر مى‌رسد که فراگيرنده در ربط دادن بازخورد به حرکت به مشکل مواجه است، ولى شواهد نشان مى‌دهد که اين روش به هيچ‌وجه براى يادگيرى زيان‌آور نيست، حتى نسبت به ارائهٔ بازخورد پس از هر کوشش، براى يادگيرى مفيد نيز هست (لاورى و سادون، ۱۹۶۲). به ياد بياوريد همان‌گونه که در شکل (بازخورد خلاصهٔ يادگيرى سرويس تنيس) نشان داده شد، بازخورد خلاصه نيز همين ويژگى را دارد. در آن شکل، کوشش ۲ تا ۱۵، بين کوشش ۱ و بازخورد مربوط به آن جدائى انداخته‌اند. شما اثربخشى بازخورد خلاصه را پيش از اين دريافته‌ايد.

تمرين تصادفى و تمرين متغير. تمرين تصادفى و تمرين متغير در مباحث قبلى مورد بحث قرار گرفتند. يافته‌هاى اين قسمت در سازماندهى اين دو نوع تمرين نقش ويژه‌اى را دارند. به ياد داريد که به هم زدن ترتيب انجام تکليف‌هاى مختلف (تمرين تصادفي) و تمرين متغيرِ اشکال مختلف يک تکليف (تمرين متغير) براى يادگيرى سودمند بودند. در اين نوع تمرين، چگونه بايد بارخورد داده شود؟

از اصولى که تا کنون مطالعه کرديم مى‌توانيم پاسخ به اين سؤال را پيش‌بينى کنيم. طبق اين اصول به تأخير انداختن بازخورد تکليف يا حتى انجام کوشش‌هاى ديگرى از همان تکليف در فاصلهٔ تأخير بازخورد، براى يادگيرى مضر نيست؛ اما انجام تکليف ديگر در اين فاصله ضرر دارد. (همان‌‌گونه که در مباحث قبلى ذکر شد، منظور از همان تکليف يا تکليف ديگر، تفاوت در طرح‌يابى زماني، يا زمانبندى نسبى تکليف است). بنابراين در تمرين تصادفى که تکليف‌ها متناوباً تغيير مى‌يابند، پيش از پرداختن به تکليف ب، بايد بازخورد مربوط به تکليف الف داده شود. يک پيشنهاد مفيد اين است که پس از انجام کوشش‌هاى تکليف الف بازخورد خلاصه بدهيم؛ سپس کوشش‌هاى تکليف ب را انجام دهيم و پس از آن نيز بازخورد خلاصه بدهيم و به همين ترتيب به پيش برويم. اين نظر را مى‌توان به شکل زير نمايش داد:

	تکليف	الف	الف	الف	بازخورد خلاصه دربارهٔ الف
	تکليف	ب	ب	ب	بازخورد خلاصه دربارهٔ ب
	تکليف	الف	الف	الف	بازخورد خلاصه دربارهٔ الف

و به همين ترتيب.

خلاصه

اصول مربوط به تأخير بازخورد و يادگيرى حرکتى نسبتاً واضح هستند و به‌شرح زير خلاصه مى‌شوند:

- آنچه به تأخير تهى معروف است، يعنى تأخير زمانى در بين انجام حرکت و ارائه بازخورد مربوط به آن، اثرى بر يادگيرى ندارد.

- دادن بازخورد آنى پس از انجام حرکت از يادگيرى مى‌کاهد، اين امر احتمالاً به‌دليل تداخل با فرآيندهاى شناسائى خطا حادث مى‌شود.

- در فاصلهٔ تأخير بازخورد، اعمال تداخلى متفاوتى با تکليف اصلى باعث تضعيف يادگيرى مى‌شوند.

- در فاصلهٔ تأخير بازخورد، کوشش‌هاى ديگرى از همان تکليف (با بازخورد خلاصه يا ميانگين) براى يادگيرى مفيد است.

از بازخورد تا حرکت بعدي: تأخير پس از بازخورد. فراگيرنده در تأخير پس از دريافت بازخورد سعى دارد حرکت متفاوتى انجام دهد (شکل - بعضى از فاصله‌هاى مهم، زمانبندى خبرهاى بازخوردى را در طول تمرين مشخص مى‌‌کنند)، و با اين حرکت خطاهاى اعلام شده در بازخورد را برطرف سازد. براى پردازش اطلاعات مربوط به خطا چقدر وقت لازم است؟ و حرکت بعدى در چه فاصله‌اى پس از آن مى‌تواند آغاز شود؟ تحقيقاتى که براى پاسخ دادن به اين سؤالات انجام شده، نشان مى‌دهد که اگر اين فاصله خيلى کوتاه باشد (کمتر از ۵ ثانيه) اجراء حرکت بعدى ضعيف خواهد بود. دليل اين ضعف شايد فقدان وقت کافى براى طرح‌ريزى حرکت باشد. با وجود اين، طولانى‌تر کردن اين زمان (بيشتر از ۵ ثانيه) نيز اجراء حرکت بعدى را بهبود نمى‌بخشد (وينبرگ، گاى - Guy و تاپر - Tupper، سال ۱۹۶۴). در تکليف‌هائى که نسبتاً پيچيده هستند يا هنگامى که بايد تصميمات متعددى دربارهٔ استراتژى حرکت بعدى گرفته شود، اين زمان ممکن است کمى طولانى‌تر باشد. به‌طور کلي، فاصلهٔ پس از بازخورد نقش چندان مؤثرى در يادگيرى ندارد و شما مى‌توانيد بر جنبه‌هاى مهمترى از عوامل تعيين‌کنندهٔ يادگيرى تمرکز کنيد.