|
| مراقبت از چگونگى تغذيهٔ کودک از پستان مادر
|
|
| مراقبت‌هاى پس از زايمان فرصت بسيار خوبى به‌دست مى‌دهد تا دريابند مادر، به‌خصوص از نظر تغذيهٔ کودک، چگونه او را به پيش مى‌برد. براى بسيارى از کودکان شير مادر منبع اصلى مواد غذائى در سال نخست زندگى است. در بسيارى از جوامع شير دادن تا هجده ماهگى و حتى بيشتر ادامه مى‌يابد و سهم عمده‌اى در تغذيهٔ کودک دارد. در جوامع مرفه‌تر جهان به‌نظر مى‌آيد که شير دادن از پستان مادر يک هنر از ياد رفته است و بطرى جاى پستان مادر را گرفته است. در جاهائى که استانداردهاى بهداشت محيط ضعيف و سطح آموزش پائين است، احتمالاً محتواى تغذيه با بطرى هم از نظر تأمين مواد غذائى بد و هم از نظر ميکروب‌شناختى خطرناک است. از اين‌رو به مادر سفارش مى‌شود که از غذا دادن به کودک با بطرى پرهيز کند و اين نکته‌اى مهم مى‌باشد.
|
|
| در کشورهائى مانند هندوستان سرمايهٔ عمدهٔ کشور آن است که به‌طور متوسط، هر مادرى ولو آن که خود از نظر تغذيه‌اى وضع خوبى نداشته باشد، براى تغذيهٔ کودک از پستان خود به مدتى دراز توانائى چشم‌گيرى دارد به‌طورى که دورهٔ شير دادن مادران گاهى تا نزديک دو سال طول مى‌کشد.
|
|
| مطالعه‌هاى طولى و مقطعى نشان داده که در زنان فقير هندى هم در سال اول پس از زايمان چهارصد تا ششصد ميلى‌ليتر شير ترشح مى‌شود، چهار تا پنج ماه پس از تولد هيچ خوراک ديگرى جز شير مادر براى کودک لازم نيست. در چهار تا پنج ماهگى بايد خوراک مکمل و غنى از پروتئين يا ديگر مواد مغذى (مانند شير دام، خوراک‌هاى تهيه شده از سبزى و نرم کوبيده‌شدهٔ...) به صورت مکمل بايد به‌تدريج و با مقادير کم به خوراک بچه افزوده شوند.
|
|
|
|
| همواره تأکيد بر آن بوده است که تنظيم خانواده با همهٔ مراحل چرخه‌ٔ مادرى بستگى دارد. بايد براى علاقه‌مند کردن مادران به هنگام مراقبت آنها در درمانگاه‌هاى مراقبت پس از زايمان و يا در تماس در دوران پس از زايمان، کوشش شود که برحسب مورد براى تولد کودک بعدى خود و يا محدود کردن ابعاد خانواده از روش فاصله‌گذاشتن مناسب پيروى کنند. به‌طور کلى روش سترون‌سازى از زايمان، در روز دوم پس از زايمان توصيه مى‌شود.
|
|
| با آن که شير دادن تاحدى در برابر باردارى ايجاد حفاظت مى‌کند ولى نمى‌توان بر آن متکى شد. بايد بلافاصله پس از زايمان هم به فکر روش‌هاى جلوگيرى از باردارى بود. اگر از مادر خواسته شود که هنگام پديدار شدن نخستين قاعدگى بعدى مراجعه کند ممکن است آن موقع بسيار دير باشد و از اين‌رو بايد از ابتدا وسيله‌اى براى جلوگيرى از باردارى تجويز شود که بر شير دادن آسيب نرساند. در اين رابطه I.U.D و پيشگيرى از باردارى به‌صورت شرطى (غيرهورموني) در شش ماه نخست پس از زايمان برگزيده مى‌شوند. به‌طور کلى قرص‌هاى مخلوط يا دو رنگ در زنان شيرده نبايد داده شوند. زيرا اين قرص‌ها شير دادن را تضعيف مى‌کنند. خوشبختانه شواهدى جمع شده است که قرص‌هائى که تنها پروژسترون دارند (P.O.P) بر شيردهى چندان اثرى ندارند يا بکلّى بى‌اثر هستند. تزريق مدروکسى پروژسترون (M.P.A) پس از زايمان براى جلوگيرى از باردارى بدون کم‌شدن شير مادر موفق بوده است. با وجود اين به علت اثرات جانبى نامطلوب آن (مانند خون‌ريزى نامنظم از زهدان، سترونى طولاني) در بعضى کشورها مصرف آن محدود است به مصرف زنان سى و پنج ساله و بالاتر و چندزا، زيرا اين زنان تا اين هنگام داراى خانواده‌اى کامل شده‌اند. M.P.A براى مصارف عمومى توصيه نمى‌شود.
|
|
|
|
| بايد در دوران پس از زايمان آموزش بهداشت در زمينه‌هاى کلى زير باشد:
|
|
| - بهداشت فردى و محيط زيست؛
|
|
| - تغذيهٔ مادر و کودک؛
|
|
| - فاصله‌گذارى بين باردارى‌ها؛
|
|
| - اهميت معاينهٔ بهداشتى.
|
