تمرینات خواندن انتقادی

۱. قطعات زير شامل مطالب متناقض، غير منطقي، و مبهم هستند. سعى کنيد از طريق سؤال کردن، ربط دادن، و استنباط کردن به اشتباهات آنها دست يابيد. بعد سؤالات و انتقادات خود را با آنچه که در نمونهٔ زير آنها آمده است مقايسه کنيد.

براى متجاوز از يک قرن روزنامه‌هائى وجود داشته‌اند که براى خوانندگان خود اطلاعات کم و بيش کاملى در مورد اينکه مردم دنيا چه‌کار مى‌کرده‌اند و حکومت‌هاى مختلف چگونه عمل مى‌کرده‌اند فراهم مى‌آوردند. در تمام تاريخ دنيا براى کسب اطلاع دقيق از اينکه چه اتفاقاتى در دنيا مى‌افتد زمانى بهتر از حال حاضر وجود نداشته است.

- سؤال‌ها و انتقادهاى نمونه:

چه کسى اولين روزنامه را چاپ کرد؟ در کجا؟ منظور نويسنده از کم و بيش کامل چيست؟ چرا به‌طور مطلق کامل نه؟ چرا حال حاضر بهترين زمان است؟ کمکى که روزنامه‌ها در انجام يک قضاوت درست مى‌کنند چيست؟ اين قطعه کى نوشته شده است؟

روابط غير روشنى بين براى متجاوز از يک قرن و حال حاضر وجود دارد. اگر منظور از حال حاضر سال‌هاى دههٔ ۱۹۷۰ است، مطلب بالا کاهش تعداد روزنامه‌ها و افزايش مقدار و پيچيدگى اطلاعات را مورد غفلت قرار داده است. اينکه ساليان درازى از عمر روزنامه‌ها مى‌گذرد دليل کافى براى اين نيست که باور کنيم اينک بهترين زمان براى کسب اطلاعات صحيح از طريق روزنامه‌ها است. همچنين بين کم و بيش کامل و اطلاع دقيق تناقض وجود دارد. اطلاع دقيق را نمى‌توان با اطلاعات کم و بيش کامل يکى دانست.

کتاب فروش رئيس‌جمهور ۱۹۶۸، اثر جو مک‌گى‌نيس يک اتهام ‌بجا بر تأثير وسايل ارتباط جمعى در مبارزات سياسى نيست. مؤلف آشکارا پذيرفته است که او به نيکسون رأى نداده است، ولى در بحث پيرامون مورد استفاده از وسايل ارتباط جمعى در مبارزات انتخاباتى سال ۱۹۶۸ دربارهٔ مبارزات نيکسون صحبت مى‌کند. بنابراين تعصب او اعتبار کتاب وى را مورد شک قرار مى‌دهد.

- سؤال‌ها و انتقاد‌هاى نمونه:

جو مک‌گى‌نيس کيست؟ چرا کتاب او يک اتهام بجا نيست؟ يک اتهام بجا چيست؟ مؤلف چه وقتى پذيرفته که به نيکسون رأى نداده است؟ منظور او از وسايل ارتباط جمعى دقيقاً کدام وسيلهٔ ارتباط جمعى است؟ منظور از تعصب او کدام است؟ آيا نويسندهٔ پاراگراف فوق به نيکسون رأى داده است؟

منطقى نيست که فرض کنيم چون مؤلف کتاب به نيکسون رأى نداده است اين تصميم او توانايى وى را براى انجام يک قضاوت عيني، در مورد اينکه وسايل ارتباط جمعى مبارزات سياسى و نامزدهاى انتخاباتى را تحت تأثير قرار مى‌دهند، مخدوش ساخته باشد.

۲. به هنگام مطالعه يا دوره کردن بخشى از يک کتاب، سعى کنيد تا آنجا که مى‌توانيد به ساختن تداعى‌ها اقدام کنيد. تداعى‌هائى را که مى‌سازيد از طريق يادداشت کردن تعداد آنها معين کنيد. تعداد تداعى‌هائى را که به‌صورت سؤال هستند نيز يادداشت کنيد. هدف اين کار آن است که جريانى از سؤالات و روابط در ذهن شما ايجاد شود، تا هرچه بيشتر از روابط موجود بين مطالب آگاه شويد.

۳. در مورد يک مطلب به‌خصوص دو مقاله از دو منبع انتخاب کنيد. اين دو مقاله را از نظر شباهت‌ها و اختلاف‌هاى مربوط به محتوا، سازمان، و سبک با هم مقايسه کنيد. مطالب اين دو مقاله با نظر خودتان راجع به موضوع مورد بحث چه نسبتى دارند؟

۴. قضاوت شما در مورد ارزش کتاب حاضر چگونه است؟