درست قبل از اينکه جوجه شترمرغ پوسته تخم را بشکند کيسهٔ زرده را از طريق ناف به محوطهٔ شکمى جذب مىکند. وزن زرده ممکن است تا حدود يک سوم وزن زمان هيچ جوجه باشد. کيسه زده بهعنوان يک منبع غذائى باعث مىگردد که جوجهها ۴ تا ۶ روز اول زندگى را بدون غذا و مايعات زندگى کرده و نيازى به غذاى کمکى نداشته باشند. بنابراين کاهش وزن بدن در طى روزهاى اوليه طبيعى است.
علىرغم اين حقيقت جوجهها بايستى بهمحض سرپاشدن يعنى در يک يا دو روزگى به غذا و آب دسترسى داشته باشند. جوجه شترمرغها مجبور هستند غذا خوردن را ياد بگيرند. البته آنها بهطور غريزى به جستجوى غذا مىروند ولى قادر به تشخيص غذا در دانخورىها نمىباشند. در صورت عدم مراقبت کافى احتمال تلف شدن جوجهها در اثر گرسنگى و يا بلعيدن اشياء و در نتيجه انباشتگى معده يا روده وجود دارد. بدينمنظور بهتر است جوجهها برروى بستر سيماني، حصير پلاستيکى يا گونى پرورش داده شوند. کف و مواد بستر بهکار رفته بايستى مرتباً تميز و شسته شوند. تنها از سن حدود ۲ ماهگى بهبعد مواد بسترى ديگرى مثل شن و ماسه و يا پوشال توصيه مىگردد.
براى عادت دادن جوجهها به غذاى موجود در دانخورى بايستى گردشگاه آنان کوچک در نظر گرفته شود (کمتر از ۳/۰ مترمربع براى هر جوجه). دانخورىها بايستى در تمامى نقاط سالن وجود داشته باشند تا غذا بهراحتى در دسترس جوجهها قرار گيرد. همچنين مىتوان در روزهاى اول غذا را در دانخورىهاى طويل ناودانى يا برروى پارچههاى کتاني، کنفى (بدون نخهاى اضافي) يا گونى خالى پاشيد.
بهدليل کنجکاوى جوجه شترمرغها، تمايل آنان به غذا با انگشت کشيدن به غذا برانگيخته مىشود. براى تحريک بينائى جوجه براى غذا خوردن، افزودن يا مخلوط کردن علوفه سبز خرد شده (برگ کلم، کاهو و يونجه) و نيز قطعات هويج و تخممرغ کاملاً جوشيده و سفت شده (به همراه پوسته) به جيره خشک مؤثر است. حتى سبز کردن رنگ غذا نيز موجب تحريک جوجهها مىگردد. بعضى از پرورشدهندگان بهمنظور آموختن طرز غذا خوردن يک يا چند جوجه بزرگتر را به همراه جوجههاى جوان نگه مىدارند.
جوجههاى جوان غذاى آردى را به غذاى پلت ترجيح مىدهند. عموماً پرندگان غذاى مرطوب به آسانى از غذاى خشک دوست دارند. بايستى به اين نکته توجه نمود که غذاى مرطوب آسانتر فاسد شده و در نتيجه باعث سود هضم در جوجهها مىگردد. دانخورىها بايستى بهطور روزانه تميز و غذاى باقىمانده در آنها خارج شده و براى تغذيه پرندگان بزرگتر استفاده گردد. بعد از اولين نوبت تغذيه، مدفوع جوجه بايستى به مدت ۳ تا ۵ روز بهدقت کنترل شود. در صورت مشاهده اولين علائم اسهال بايستى به آب آشاميدنى يا غذاى آنها آنتىبيوتيک اضافه گردد.
بهدليل استفاده از ذخيره زرده، مصرف دان در طى ده روز اول زندگى جوجهها کم مىباشد. برخلاف روش قبلى يعنى تغذيه آزاد (Ad libitum)، در حال حاضر تغذيه محدود مورد بحث است. التهاب کيسه زرده معمولترين علت مرگ و مير جوجهها محسوب مىگردد. بهوسيله محدوديت غذائى جوجهها در روزهاى اول زندگى مىتوان جذب زرده را تسريع بخشيد. در مطالعهاى توسط Farzi مشاهده شد که ميزان تلفات در جوجههائى که از جيره محدود شده استفاده مىکردند، نسبت به جوجههائى که آزادانه غذا مىخورند بهطور معنىدارى کمتر بوده است. در مورد دوم مرگ و ميرها بيشتر در اثر تورم کيسه زرده، اسهال و يبوست بوده است. Farzi ميزان غذاى خشک مصرفى روزانه را ۵/۱ تا ۳ درصد وزن زنده پرنده پيشنهاد مىکند. اين مقدار بايستى بهتدريج و همگام با افزايش رشد جوجهها و سلامت آنان افزايش يابد. Arts تعداد دفعات غذادهى در روز را دوبار پيشنهاد مىکند که در هر نوبت ميزان غذا بايد به اندازهاى باشد که در عرض ۲ ساعت خورده شود. برگهاى خرد شده گزنهها بدون هيچگونه محدوديتى بهعنوان مکمل غذائى پيشنهاد مىشود.
بهدليل عدم فعاليت جوجهها در شب نيازى به تغذيه شبانه نيست. بهمنظور تشخيص سريع هرگونه انحراف از رشد طبيعي، مصرف غذا و رشد پرنده بايستى بهطور مداوم مورد پايش قرار گيرد. افزايش وزن اضافى از طريق کاهش ميزان غذا يا افزايش درصد فيبرخام جيره جبران مىگردد.
گردش و چرا
از سن دو تا سه هفتگى چرا در يک مزرعه يونجه يا شبدر يک جايگزين مطمئن براى علوفهٔ تازه خواهد بود. براى جلوگيرى از مصرف بيش از حد ساقه و اشياء غيرقابل هضم و در نتيجه خطر يبوست بايستى به نکات زير توجه نمود:
- جوجهها نبايستى در حالت گرسنه وارد مزرعه شوند بلکه بايد قبل از آن با غذاى پرانرژى تغذيه گردند.
- در هنگام شروع چرا بايستى رفتار خوراک خوردن جوجهها به دقت کنترل شود.
- چراهاى اوليه نبايستى بيش از نيم ساعت و دوبار در روز تجاوز نمايد. پس از آنکه جوجهها به چريدن عادت کردند مىتوان زمان را افزايش داد.
- در صورت بلند بودن ارتفاع علوفه چراگاه بهخصوص يونجه، ممکن است کندن برگ از ساقههاى بلند براى جوجه مشکل بوده و لذا علوفه خود را از دست داده و به چيزهاى ديگر مثل علف هرز، شن و ماسه و سنگريزه تمايل نمايد. مزارع موردنظر براى چراى جوجهها بايستى بهطور منظم درو شده و بلندى علوفه تا سن شش هفتگى از ارتفاع پشت جوجهها تجاوز ننمايد.
علاوهبر نکات فوق بايستى توجه داشت که تا سن سه تا چهار ماهگي، هنگام انتقال جوجه به چراگاه نبايستى علوفه چراگاه مرطوب باشد. پرورشدهندگان شترمرغ در آفريقاى جنوبى در يافتهاند که خيس شدن سطح شکم پرنده در اثر تماس با برگهاى خيس ناشى از باران و شبنم در مزرعه باعث مرگ جوجهها مىگردد. بنابراين در زمان بارندگي، گردش و چراى روزانه جوجه بايستى تا خشک شدن کامل علفها به تعويق افتد.