|
|
| |
نام فارسى |
|
بتامتازون (سيستمي) |
|
|
| |
نام انگليسى |
|
BETAMETHASONE (Systemic) |
|
|
| |
نام تجارى دارو |
|
Betnelan, Betnesol, Celestone, Prelestones, Selestoject |
|
|
| |
گروه دارويى |
|
ضدالتهاب استروئيدى |
|
|
| |
گروه شيميايى دارو |
|
گلوكوكورتيكوئيد طولاني‌اثر |
|
|
| |
مكانيسم اثر |
|
با مهار مهاجرت لكوسيت‌هاى پلي‌مورفونوكلئر، فيبروبلاست‌ها، معكوس‌كردن افزايش نفوذپذيرى مويرگى و ثبات ليزوزومي، واكنش التهابى را كاهش مي‌دهد. |
|
|
| |
موارد مصرف |
|
مهاركنندۀ ايمني، التهاب شديد، جلوگيرى از سندرم ديسترس تنفسى نوزادان (با تجويز به مادر). |
|
|
| |
ميزان مصرف |
|
ضدالتهاب:
بالغين: خوراكى 0/6 تا 7/2mg روزانه؛ عضلاني/وريدى 0/6 تا 7/2mg روزانه با تزريق در مفصل يا بافت نرم (سديم فسفات).
خانم حامله: عضلانى ۱۲گرم ۴۸ـ۳۶ ساعت قبل از زايمان زودرس سپس همين دوز را در مدت 24 ساعت مي‌دهيم (بتامتازون استات).
ديسترس تنفسي:
بالغين: 2ml از نمك فسفات سديم وريدى يا عضلانى يك‌بار در روز.
موارد منع مصرف:
جنون، حساسيت مفرط، ترومبوسيتوپنى ايديوپاتيك، گلومرولونفريت حاد، آميبيازيس، عفونت‌هاى قارچي، بيماري‌هاى برونشيال غيرآسمي، بچه‌هاى زير 12سال، ايدز، سل. |
|
|
| |
توضيحات دارو |
|
عوارض جانبي:
پوستي: آكنه، تأخير در ترميم زخم‌ها، اكيموز، سوزش، پتشي.
دستگاه عصبى مركزي: افسردگي، گُرگرفتگي، عرق كردن، سردرد.
قلبى عروقي: هيپرتانسيون، كلاپس عروقي، ترومبوفلبيت، آمبولي، تاكيكاردي، آنژئيت نكروزان، نارسائى احتقانى قلب.
خوني: ترومبوسيتوپني.
عضلانى اسکلاتي: شکستگي، ضعف، استئوپروز.
گوارشي: اسهال، تهوع، نفخ شکم، خونريزى گوارشي، افزايش اشتهاء ، پانکراتيت.
چشم، گوش، حلق و بيني: تارى ديد، افزايش فشار داخل کره چشم، افزايش خطر ابتلاء به عفونت‌هاى قارچي.
احتياطات:
در حاملگى (گروه C)، ديابت مليتوس، گلوکوم، استئوپورز، اختلالات صرعي، کوليت اولسراتيو، نارسائى احتقانى قلب، مياستنى گراويس، بيمارى کليوي، ازوفاژيت و زخم پپتيک با احتياط مصرف شود.
فارماکوکينتيک: نيمه عمر: ۵ـ۳ ساعت (پلاسما)، ۵۴ـ۳۶ ساعت (بافت). دفع: کليوي.
تداخلات داروئي:
مصرف همزمان باربيتورات‌ها، فني‌توئين، ريفامپين باعث افزايش متابوليسم و کاهش اثر دارو مي‌شود؛ مصرف همزمان آمفوتريسين B، کار بني‌سيلين، مزلوسيلين، تيکارسيلين، آزلوسيلين و ديورتيک باعث تشديد هيپوکالمى مي‌شود.
ملاحظات پرستاري:
پيگيرى آزمايشگاهي:
ـ پتاسيم، قند خون، گلوکز ادرارى در درمان بلندمدت؛ هيپوکالمى و هيپرگليسمي.
ـ توزين روزانه، در صورت افزايش وزن هفتگى بيشتر از ۵ پوند پزشک را مطلع کنيد.
ـ فشار خون هر ۴ ساعت، نبض، در صورت بروز درد قفسه صدرى پزشک را مطلع کنيد.
ـ نسبت I&O: نسبت به کاهش دفع ادرارى و افزايش ميزان ادم آگاه باشيد.
ـ سطح پلاسمائى کورتيزول در درمان‌هاى بلند مدت.
توصيه‌ها:
ـ فقط شکل فسفات سديم آن به شکل وريدى داده مي‌شود؛ در زماني‌که بيش از يک دقيقه داده شود؛ مي‌توان از انفوزيون آن در يک محلول مناسب و به‌شکل وريدى استفاده نمود.
ـ قبل از مصرف فرم وريدى آن را تکان دهيد.
ـ سطح پلاسمائى آن را تيتر کنيد، از حداقل دوز مؤثر استفاده کنيد.
ـ فرم عضلانى را در عضلات بزرگ تزريق کنيد، محل تزريق را عوض کنيد، از تزريق در عضله دلتوئيد خوددارى کنيد، از سوزن ۲۱G استفاده کنيد.
ـ براى جلوگيرى از ساپرس شدن آدرنال به‌صورت تک‌دوز و صبح‌ها استفاده شود، به‌شکل زيرجلدى استفاده نشود، که مي‌تواند ضايعه بافتى ايجاد کنيد.
ـ براى کاهش علائم گوارشى با غذا و شير مصرف شود.
روش تهيه / تجويز:
ـ در بيمارانى که اختلال بافت استخوانى دارند براى جلوگيرى از شکستگى با احتياط حرکت کنند.
ارزيابى باليني:
پاسخ درماني: کاهش التهاب.
کرختي، خستگي، تهوع، استفراغ، افسردگي، پلي‌اوري، ديس‌ريتمي، ضعف.
ادم، هيپرتانسيون، علائم قلبي.
وضعيت رواني: احساس، خلق، تغييرات رفتاري، تهاجم.
آموزش به بيمار و خانواده:
ـ پلاک شناسائى مخصوص دريافت استروئيد را به‌همراه داشته باشيد.
ـ در صورت کاهش پاسخ‌هاى درمانى پزشک را مطلع کنيد و ممکن است به تغيير دوز نياز پيدا شود.
ـ به‌علت خطر ايجاد کريز آدرنال دوز دارو را به يکباره قطع نکنيد.
ـ از مصرف ساير داروهاى OTC مثل ساليسيلات‌ها، فرآورده‌هائى که براى سرفه به‌کار مي‌برند و حاوى الکل هستند، و داروهاى ضد سرماخوردگي، مگر با تجويز پزشک خوددارى کنيد.
ـ تمام جوانب استفاده از دارو مثل سندرم کوشينگ را به مريض گوشزد کنيد.
ـ علائم نارسائى آدرنال مثل: تهوع، بي‌اشتهائي، خستگي، گيجي، تنگى نفس، ضعف، درد مفصل به مريض گفته شود.
تداخل با تست‌هاى آزمايشگاهي:
افزايش: کلسترول، سديم، گلوکز خون، اسيد اوريک، کلسيم، گلوکز ادرار.
کاهش: کلسيم، پتاسيم، T3, T4، تست برداشت I۱۳۱ توسط تيروئيد، ۱۷ـ هيدروکسيد کلسترول، KSـ۱۷ و PBI مي‌شود.
منفى کاذب: تست‌هاى حساسيتى جلدي. |
|
|
|
