نرمش چشم‌ها

نرمش چشم‌ها در سال ۱۹۱۹ ميلادى به‌وسيلهٔ 'ويليام باتس' پايه‌گذارى شد که به نوبهٔ خود مى‌تواند زمان ظهور پيرچشمى را در چشم طبيعى به تأخير انداخته و در مورد کسانى که زمينهٔ لوچى دارند، يا لوچى داشته و عمل شده‌اند يا دچار دوربينى بوده‌اند و يا بر اثر ضعف همکارى عضلات چشم دچار خستگى و سردرد مى‌شوند، بسيار مفيد واقع گردد.

اينک به ذکر حالات مختلف اين نرمش‌ها مى‌پردازيم:

- حرکت اول:

قبل از هر چيز اگر عينکى هستيد عينک خود را برداريد. پاهاى خود را به اندازهٔ ۱۵ سانتى‌متر از هم باز کنيد. قامت خود را راست نگه‌داريد. بالاى تنه خود را به آرامى به سمت راست بچرخانيد. پاشنهٔ پاى چپ خود را قدرى بالا بگيريد. سر، بازوها و چشم‌ها در حالت استراحت، حرکات بدن را دنبال مى‌کنند. نگاه شما به نقطهٔ دور نامشخصى باشد. مجدداً به حالت شروع حرکت باز گرديد و تمام حرکات را در سمت مخالف 'چپ ' انجام دهيد.

در طى انجام اين نرمش به چيزى فکر نکنيد و حرکات را نيز بدون فکر و تأمل انجام دهيد. در تمام مدت نگاه شما به نقطه دور نامشخصى باشد و در ضمن براى خيره شدن به نقطه‌اى چشم‌هاى خود را تنگ نکنيد. اين عمل را چندين بار در روز و هر مرتبه چند دقيقه انجام دهيد.

- حرکت دوم 'پنهان کردن چشم با دست' :

پشت ميز بنشينيد به‌طورى که کاملاً راحت باشيد. سپس آرنج‌هاى دو دست خود را روى ميز بگذاريد. در اين حالت چندين نفس عميق و آرام بکشيد. سپس دست‌ها را خم کرده آرام بالا بياوريد بدون آنکه آرنج شما از ميز جدا شود. انتهاى مچ دست خود را به روى گونه‌ها و انگشتان دو دست را به روى پيشانى خود بگذاريد. در اين حالت هر يک از دو چشم شما در کف دست، بدون آنکه با چشم‌ها تماس داشته باشند باى آن‌چنان پنهان گشته باشد که هيچ‌گونه اشعه‌اى از محيط اطراف نتواند به آن راه يابد. اين نرمش براى استراحت چشمان شما اثر کاملاً مطلوبى دارد. اين عمل را يک يا دو دفعه در روز در يک محيط آرام با روشنايى ملايم انجام دهيد. در طى اين اعمال سعى کنيد رنج‌ها و دردهاى خود را براى مدت کوتاهى فراموش کنيد و به چيزهاى مطبوع فکر کنيد.

- حرکت سوم 'حرکت آونگي' :

در مقابل پنجره بايستيد به حالتى که پاهاى شما مانند حرکت اول از هم باز باشد مرحله نخستين نگاه شما به دور دست باشد. در اين مرحله بايد مانند آونگ ساعت نوسان کنيد. بدين ترتيب که سنگينى کل بدن خود را يک بار به روى ساق پاى چپ و بار ديگر به روى پاى راست تحميل کنيد. سر و شانه‌ها نيز حرکت آونگى دارند و منطبق با حرکات کل بدن نوسان مى‌کنند.

در مرحله دوم نگاه خود را به روى نقطه‌اى ثابت کنيد و همان حرکت مرحله نخست را انجام دهيد. در حين حرکت به هيچ‌وجه چشم خود را از نقطه مورد نظر برنداريد. در مرحله سوم، همان حرکت مرحله اول را انجام دهيد. با اين تفاوت که در اين مرحله چشم‌ها در تمام مدت نرمش بسته است. هر سه مرحله را، در صورت امکان، روزى دوبار انجام دهيد.

- حرکت چهارم 'تغيير چشم‌انداز' :

در مقابل پنجره، جايى که نور به اندازه کافى باشد بنشينيد 'اما نه در مقابل آفتاب' . چشمان خود را دقيقاً بر روى نقاط دورترين چشم‌انداز روبروى خود متمرکز کنيد. سپس بلافاصله همين عمل را در مورد نزديک‌ترين چشم‌انداز روبروى خود تکرار کنيد. به همين ترتيب اين عمل را پنج مرتبه تکرار کنيد. در فاصله عوض کردن چشم‌انداز روبرو از دور به نزديک و يا برعکس، چشم‌هاى خود را به‌هم بزنيد تا از خستگى آن جلوگيرى کند. اگر باز هم چشمان شما خسته شد مى‌توانيد حرکت را کمى آهسته‌تر و با فاصله زمانى بيشتر انجام دهيد.

- حرکت پنجم:

محيطى با نور کافى و مناسب انتخاب کنيد. سپس چشمان خود را ۵ بار در اين روشنايى به‌هم بزنيد. سپس مانند حرکت دوم چشم‌هاى خود را با دست بپوشانيد و ۵ بار نيز در تاريکى چشم‌هاى خود را به‌هم بزنيد. اين عمل را دو يا سه بار در روز و هر بار به مدت چند دقيقه تکرار کنيد.

- حرکت ششم 'قرائت' :

انجام اين حرکت خصوصاً به افراد مسن‌تر از چهل سال توصيه مى‌شود. يک روزنامه مورد علاقه خود را برداريد و در نور و وضعيتى مناسب بنشينيد. ابتدا شروع کنيد به خواندن تيترهاى درشت، سپس تيترها و سطور کوچک‌تر. پس از آن سطرهاى کوچک‌تر از آن و به همين ترتيب ادامه دهيد تا جايى که به کوچک‌ترين حروف روزنامه برسيد. 'البته براى اين کار لازم نيست که تمامى روزنامه را بخوانيد از هر تيترى چند جمله را بخوانيد کافى است' در طى کليه مراحل ذکر شده نبايد روزنامه را از فاصله ۳۳ سانتى‌مترى چشمان خود نزديک‌تر بياوريد. اين عمل را چندين مرتبه در روز تکرار کنيد و رفته‌رفته سعى کنيد که کوچک‌ترين حروف روزنامه را نيز پيدا کنيد و آنها را هم در برنامهٔ نرمش خود بگنجانيد و يا آنکه همان تيترهاى روزنامه را در نور ضعيف‌تر بخوانيد.