|
طاس اگر نيک نشيند همه کس نرّاد است |
|
|
نظير: |
|
|
ناخدا شدن آسان است اگر باد مساعد بوَزد |
|
|
ـ بر درياى آرام همهکس ملاّح است |
|
|
ـ فيض روحالقدس از باز مدد فرمايد |
ديگران هم بکنند آنچه مسيحا مىکرد (حافظ) |
|
طاس رفت ماست هم رفت! (عا). |
|
طاعتى بالاتر از دلجوئى درويش نيست٭ |
|
|
|
٭....................... |
دست خود بوسيد هر کس دست سايل را گرفت (صائب) |
|
طاقت ديدن ندارد روى پنهان مىکند (از جامعالتمثيل) |
|
طاقت مهمان نداشت خانه به مهمان گذاشت!٭ |
|
|
|
٭جان تن فرسوده را با غم هجران گذاشت |
......................... (جامى) |
|
طاقچهچى بهجاى باغچهچى! (عا). |
|
|
رک: اين به آن در |
|
طاقش را بيار، جفتش را ببر! |
|
|
نظير: جفتش را بيار مفتش را ببر! |
|
طالب به کام مىرسد از سعى کامل است (عرفى شيرازى) |
|
|
مقايسه شود با مفهوم اين بيت انورى: |
|
|
طلبت چون درست باشد و راست |
خون به اوّل قدم مراد تو راست |
|
طالب گنج بباید که به ویران گذرد٭ |
|
|
|
٭ ملک دنیا ز پی طاعت دادار گزید |
........................ (قاآنی) |
|
طالب گوهر نیندیشد ز آب |
|
|
رک: هر که باشد طالب گوهر نیندیشد ز آب |
|
طاووس را برای پرِ خوب او هلاک کنند |
|
|
رک: دُم روبه وبال روباه است |
|
طاووس را به نقش و نگاری که هست |
تحسین کنند و او خجل از پای زشت خویش (سعدی) |
|
|
نظیر: من آنم که من دانم |
|
طاووس و سرای روستائی؟ (انوری) |
|
|
رک: خانهٔ خرس و بادیهٔ مس؟ |
|
طبّالی بِهْ که بطّالی |
|
|
رک: بیکاری امالفساد است |
|
طبعی بههم رسان که بسازی به عالمی٭ |
|
|
رک: درِ گنج معیشت سازگاری است |
|
|
|
٭......................... |
یا همتی که از سرِ عالم توان گذشت (کلیم کاشانی) |
|
طبل پنهان چه زنم طشت من از بام افتاده است |
|
|
نظیر: |
|
|
ما که رسوای جهانیم غم عالم پشم است! |
|
|
ـ ما که کافریم کافرتر! |
|
|
ـ من که بدنام جهانم چه غم از ننگ مرا (خواجو کرمانی) |
|
طبل هر چه میانتهیتر صدایش بیشتر |
|
|
رک: طبلی که جوفش خالی است صدایش عالی است |
|
|
نظیر: |
|
|
طبل هر چه میانتهیتر صدایش بیشتر |
|
|
ـ در خُم خالی صدا بسیار میپیچد |
|
|
ـ انبان خالی بار بسیار برمیدارد |
|
|
ـ صدای دُهُل از خالی بودن شکم است |
|
|
ـ از درونِ تهی بانگ میزند خشخاش |
|
طبیب آنست که سر خودش آمده باشد |
|
|
رک: حکیم آنست که... |
|
طبیب بیمروّت خلق را رنجور میخواهد٭ |
|
|
نظیر: |
|
|
طبیبان درد بیدرمان پسندند |
|
|
ـ فریاد عزا به گوش مردهخوار آواز ابوعطاست! |
|
|
|
٭.......................... |
گدا بهر طمع فرزند خود را کور میخواهد (صائب) |
|
طبیبان درد بیدرمان پسندند |
|
|
رک: طبیب بیمروّت خلق را رنجور میخواهد |
|
طبیب روزگار افیونفروش است (نظامی) |
|
طبیب مهربان از دیدهٔ بیمار میافتد٭ |
|
|
رک: چوب نرم را موریانه میخورد |
|
|
|
٭ عجب نبوَد اگر عاشق ز چشم یار میافتد |
.............. (جرأت مشهدی) |
|
طبیب نادان، مریض پرخور! |
|
طبیبی که حقالزحمه نگیرد نسخهاش دعوتنامه به جهنّم است |
|
طبیبی که خود باشدش زردروی |
از او داروی سرخروئی مجوی (سعدی) |
|
|
رک: به طبیب لاغر و سلمانی کچل و زاهد تنپرور اعتماد نباید کرد |
|
طبیعت آدمی دزد است |
|
|
نظیر: خوپذیر است نفس انسانی (سنائی) |
|
طرب آزرده کند چون که ز حدّ درگذرد٭ |
|
|
نظیر: خوشی زیادی یا نکبت میآورد یا ناخوشی |
|
|
نیزرک: آب مایهٔ حیات است اما از سر که گذشت سبب هلاک میشود |
|
|
|
٭.................... |
آب حیوان بکشد نیز چو از سر گذرد (ایرج میرزا) |
|
طریق دوستی بردباری است |
|
طشت زرّینم و پیوند نگیرم به سریش٭ |
|
|
رک: چیزی که شد پاره وصله بر نمیداره |
|
|
|
٭زخم شمشیر غمت را ننهم مرهم کس |
......................... (سعدی) |
|
طشت طلا بگیر به سرت و برو |
|
|
امنیت کامل برقرار است |
|
|
نظیر: پول دادم به آمل، نان گرفتم به بابل |
|
طعمهٔ هر مرغکی انجیر نیست٭ |
|
|
نظیر: |
|
|
مرغی که انجیر میخورد نوکش کج است |
|
|
ـ شغالی که مرغ میگیرد بیخ گوشش زرد است |
|
|
|
٭بر سُماع راست هر کس چیز نیست |
............................ (مولوی) |
|
طعنه بر عیب دیگران مزنید٭ |
|
|
رک: 'زنهار کسی را نکنی عیب که عیب است' و نظایر آن. |
|
|
|
٭ همه حمّال عیبِ خویشتنید |
........................ (سعدی) |
|
طعنهداران طعنه بر ما میزنند |
|
|
نظیر: هادی هادی، اسمت را روی ما نهادی؟ |
|
طعنهٔ دوست از خنجر دشمن بدتر است |
|
طفل خُسبد چون بجنباند کسی گهواره را (مولوی) |
|
طفل طفل است اگر طفل پیغمبر باشد |
طفل طفل است و گر زادهٔ حیدر باشد |
|
طفلِ عاقل ز پیر جاهل بِهْ ٭ |
|
|
رک: بدِ دانا ز نیک نادان بِهْ |
|
|
|
٭شرف از دانش است در کِه و مِه |
...................... (مکتبی) |
|
طلاقدادهٔ ابراهیم ادهم است (از مجمعالامثال) |
|
طلاق عرش خدا را میلرزاند |
|
طلا که پاک است چه منّتش به خاک است٭ |
|
|
رک: آن را که حساب پاک است... |
|
|
|
٭ یا: چه حاجتش به خاک است |
|
طلبِ بزرگی گردن میشکند |
|
|
رک: احمق است آن کس که بالاتر نشست |
|
طمع آرد به مردان رنگزردی٭ |
|
|
رک: آدم طمعکار رنگش زرد است |
|
|
|
٭........................ |
طمع را سر ببُر گر مرد مردی (ناصرخسرو) |
|
طمع بسیار صید از چنگ بیرون بَرَد |
|
طمع حیض مرد است (؟) |
|
طمع خوشهٔ گندم مکن از دانهٔ جو٭ |
|
|
نظیر: |
|
|
ز جو جو روید گندم ز گندم (ناصرخسرو) |
|
|
ـ گندم از گندم بروید جو ز جو (مولوی) |
|
|
نیزرک: از مکافات عمل غافل مشو |
|
|
|
٭ آنچه دی کاشتهای میکنی امروز درو |
................ (ظهیر فاریابی) |
|
طمع را سه حرف است هر سه میانتهی! |
|
|
رک: آدم طمعکار هفت کیسه دارد هر هفت خالی! |
|
طمعِ زیاد رنگ زردی میآورد |
|
|
رک: آدم طمعکار رنگش زرد است |
|
طمعش از کرم مرتضی علی بیشتر است |
|
طمعکار رنگش زرد است |
|
|
رک: آدم طمعکار رنگش زرد است |
|
طمع کرده بودم که کرمان خورم |
که ناگه بخوردند کرمان سرم! (سعدی) |
|
|
رک: سرِ شب به دل قصد تاراج داشت |
سحرگه نه تن سر نه سر تاج داشت. |
|
طمع مدار که گنجشک کار باز کند |
|
|
رک: 'کبوتر کجا صید شاهین کند' و 'از هر کسی کاری ساخته است' |
|
طمع مدار که هر شب هلال عید برآید (کاتبی) |
|
|
رک: هر روز عید نیست که حلوا خورد کسی |
|
طمع مرد را ذلیل و خوار کند |
|
|
نظیر: |
|
|
طمع میبرد از رخ مرد آب (سعدی) |
|
|
ـ خواری ز طمع خیزد و عزّت ز قناعت |
|
|
- هر که طمع کند خواری بیند |
|
|
ـ هر که را با طمع سر و کار است |
اگر عزیز جهان بوَد خوار است (مکتبی) |
|
طمع میبَرَد از رُخ مرد آب (سعدی) |
|
|
رک: طمع مرد را ذلیل و خوار کند |
|
طمع و آزار را مرید مباش |
بایزیدی کن و یزید مباش (سنائی) |
|
طناب مفت که گیر آوردی خودت را خفه کن |
|
|
رک: مفت باشد، گلوله جفتجفت باشد |
|
طناب مفت که گیر بیاید آدم خودش را دار میزند |
|
|
رک: مفت باشد، گلوله جفت جفت باشد |
|
طوطی با جغد در یک قفس به هر دو ظلم است |
|
|
دانا و نادان را در مصاحبت یکدیگر قرار دادن مایهٔ رنج هر دو است |
|
طوطی ز زبان خویش در بند افتاد |
|
|
رک: زبان سرخ سرِ سبز میدهد بر باد |
|
طوق زرّین همه در گردن خر میبینم٭ |
|
|
|
٭ اسب تازی شده مجروح به زیر پالان |
......................... |
|
|
|
(منسوب به حافظ رک: دیوان حافظ تصحیح انجوی شیرازی) |
|
طوق قُمری سرو را بهتر ز خلخال زر است٭ |
|
|
|
٭ حُسن بالا دست را آرایشی در کار نیست |
.......................... (صائب) |