| توزيع کالاها همان نگهداري، آماده‌سازى و نقل و انتقالات کالا براى مشتريان در زمان و مکان مناسب مى‌باشد که اين امر مستلزم برنامه‌ريزي، اجرا و کنترل جريان مواد اوليه و کالاهاى ساخته شده به‌طور متناوب از مبدأ تا مقصد است.
|
|
|
|
|
|
|
|
| تمام شرکت‌ها مجبور هستند کالاهاى خود را مادامى که به فروش نرفته‌اند، در جايى انبار کنند. انبارداري، يکى از فعاليت‌هاى اجتناب‌ناپذير است زيرا به‌ندرت اتفاق مى‌افتد سيکل توليد و مصرف با يکديگر هماهنگ گردند. انبارداري، تفاوت‌هاى موجود بين مقادير مورد نياز و زمان نياز را از ميان بر مى‌دارد.
|
|
| شرکت‌ها بايد درباره تعداد و مخصوصاً مکان‌هاى مناسب براى انبار تصميم بگيرند. هر قدر انبارها از لحاظ جغرافيايى پراکندگى بيشترى داشته باشند امکان تحويل سريع‌تر کالا به مشتريان بيشتر خواهد بود اما هزينه‌هاى انباردارى افزايش خواهد يافت. هر شرکتى مى‌بايد بين سطح خدمات ارائه‌شده به مشتريان و هزينه‌هاى توزيع، تعادل لازم را برقرار کند.
|
|
| موجودى‌هاى جنسى بعضاً در محل خود کارخانه يا نزديک به کارخانه و بعضاً در انبارهاى پراکنده در سراسر کشور نگهدارى مى‌شوند. شرکت مى‌تواند انبارهايى داشته باشد که متعلق به خود او باشد يا فضاى مورد نياز را از انبارهاى عمومى اجاره کند و يا هم از انبارهاى خود و هم از انبارهاى عمومى استفاده کند. در صورتى‌که محل انبار متعلق به خود شرکت باشد امکان اعمال نظارت و کنترل بيشترى وجود دارد. در اين شرايط فقط به سرمايه‌گذارى زيادى نياز است و امکان تغيير محل انبار به مکان‌هاى جديد کمتر خواهد بود. از سويى ديگر، انبارهاى عمومى اجاره دريافت مى‌کنند و براى ارائه خدمات اضافى نظير بازرسى کالا، بسته‌بندي، حمل و نقل و صدور سياهه، حق‌العمل دريافت مى‌دارند. وجود انبارهاى عمومى اين امکان را در اختيار شرکت‌ها قرار مى‌دهد که بتوانند محل و نوع انبار مورد نياز را خود انتخاب کنند.
|
|
| شرکت‌ها مى‌توانند هم از انبارهاى نگهدارى کالا و هم از مراکز توزيع استفاده کنند. در انبارهاى نگهدارى کالا، کالا هم براى مدتى کوتاه و هم براى مدتى طولانى نگاهدارى مى‌شود. مراکز توزيع به جاى نگهدارى کالا وظيفهٔ انتقال آن را نير برعهده دارند. اين مراکز از لحاظ اندازه، بسيار بزرگ هستند و به تجهيزات بسيار پيشرفته اتوماتيک مجهز هستند. وظيفه اين مراکز، تحويل کالا از کارخانه يا فروشندگان، دريافت سفارش، انجام دقيق سفارشات و تحويل کالا در حداقل زمان ممکن به مشتريان است.
|
|
| در سالهاى اخير تکنولوژى تجهيزات و تسهيلات انباردارى به پيشرفت‌هاى زيادى نائل شده است. اکنون ديگر انبارهاى چند طبقه قديمى با آن ابزارها و امکانات کند و روش‌هاى کهنه ادارى با رقابت انبارهاى تمام اتوماتيک يک طبقه جديدتر روبرو مى‌شوند. انبارهايى که از سيستم‌هاى پيشرفته اداره کالا، تحت نظارت و کنترل کامپيوتر مرکزى برخوردار هستند. در اين انبارها فقط به خدمات تعداد معدودى از کارکنان نياز هست. کامپيوتر پس از خواندن سفارشات رسيده، ليفتراک‌ها، بالابرهاى برقى يا ربات‌ها را براى جمع‌آورى کالا، انتقال به سکوهاى بارگيرى و صدور سياهه‌ها، راهنمايى و هدايت مى‌کند. استفاده از انباردارى مدرن ميزان آسيب کارگران، هزينه‌هاى کارگري، دزدى و آسيب کالا را به مقدار قابل توجهى کاهش مى‌دهد و امکان کنترل بهتر موجودى‌هاى جنسى را نيز فراهم مى‌سازد.
|
|
|
|
| نوع وسيله حمل و نقل، بر قيمت فروش کالا، سرعت تحويل و کيفيت کالا به هنگام تحويل تأثير مى‌گذارد و همه اين عوامل به نوبه خود بر نحوه رضايت مشترى تأثير به‌سزايى دارند.
|
|
| يک شرکت، براى حمل کالا به انبار يا براى واسطه‌هاى فروش و مشتريان مى‌توان بين پنج روش زير يکى را انتخاب کند:
|
|
|
|
| على‌رغم اين‌که در اواسط سالهاى دهه ۱۹۷۰ راه‌آهن، سهم خود را در امر حمل و نقل کالا تا اندازه‌اى از دست داد اما هنوز با انتقال ۳۷ درصد کل کالاها، همچنان جايگاه خود را به‌عنوان بزرگ‌ترين وسيله حمل و نقل حفظ کرده است. راه‌آهن براى حمل کالاهاى حجيمى نظير ذغال‌سنگ، شن، ماسه، مواد معدني، محصولات کشاورزى و الوار ارزان‌ترين وسيله حمل و نقل در مسافت‌هاى دور به‌شمار مى‌رود. علاوه بر اين، ارائه خدمات به مشتريان توسط اين وسيله اخيراً افزايش نيز پيدا کرده است. تهيه و تدارک تجهيزات جديد براى حمل انواع خاصى از کالاها، تهيه واگن‌هاى بى‌لبه براى حمل تريلرهاى بارى با راە‌آهن و خدمات ترانزيتى نظير برگرداندن محموله‌هاى حمل‌شده در بين راه به مقاصد ديگر و بازپرورى بين‌راهى کالاها از جمله خدمات جديدى است که راه‌آهن ارائه مى‌کند.
|
|
|
|
| حمل زمينى با کاميون تدريجاً رو به افزايش است، به‌طورى‌که هم اکنون ۲۵ درصد کل بار با اين روش جابه‌جا مى‌شود. قسمت اعظم جابه‌جايى درون‌شهرى کالاها، البته در مقايسه با حمل و نقل بين‌شهري، با اين روش انجام مى‌گيرد. اين وسيله از نظر جاده و برنامه زمان‌بندى از انعطاف زيادى برخوردار است. با اين وسيله مى‌توان کالا را خانه به خانه جابه‌جا کرد. اين بدان معنا است که ارسال‌کنندگان کالا در صورت استفاده از اين وسيله، نيازى به انتقال کالا از کاميون به راه‌آهن و مجدداً از راه‌آهن به کاميون نخواهند داشت و در نتيجه براى اين کار وقتى را به هدر نخواهند داد و خسارات ناشى از دزدى و آسيب‌ديدگى کالا نيز کاهش قابل ملاحظه‌اى پيدا مى‌کند. کاميون وسيله بسيار مناسبى براى حمل کالاهاى ارزشمند در مسافت‌هاى کوتاه است. در موارد بسيارى کرايه آن با کرايه حمل با راه‌آهن رقابت مى‌کند، با اين تفاوت که اين وسيله نسبت به راه‌آهن سريع‌تر است.
|
|
|
|
| هزينه حمل آبى براى جابه‌جايى کالاهاى حجيم، کم ارزش و فاسد نشدنى نظير شن و ماسه، ذغال‌سنگ، غلات، نفت و مواد کانى فلزى بسيار پائين و مناسب است. از سويى ديگر، حمل و نقل دريايي، کندترين روش حمل و نقل است و اغلب تحت تأثير شرايط جوّى قرار مى‌گيرد.
|
|
|
|
| على‌رغم اين‌که فقط يک درصد کالاهاى کشور با اين وسيله حمل مى‌شوند، اما امروزه حمل و نقل هوايى به‌صورت يک روش حمل و نقل با اهميت درآمده است. نرخ کرايه هوايى به مراتب از کرايه راه‌آهن يا کرايه کاميون بيشتر است. اما اين وسيله هنگامى که سرعت تحويل کالا از اهميت خاصى برخوردار باشد يا مسافات نسبتاً زيادى پيش‌رو باشد، وسيله بسيار مناسبى است. اين وسيله، براى کالاهاى فاسد شدنى نظير ماهى تازه، گل و کالاهاى پرارزش اما کم‌حجمى نظير ابزارآلات فنى و جواهرآلات، بسيار مناسب است. شرکت‌ها هم به اين نتيجه رسيده‌اند که در صورت استفاده از وسايل هوايى براى حمل بار به نگهدارى موجودى جنسى و تعداد انبار کمترى نياز خواهند داشت و در ضمن، هزينه‌هاى بسته‌بندى کالا نيز کاهش خواهد يافت.
|
|
|
|
| خطوط لوله، يک وسيله حمل و نقل خاص است که صرفاً براى حمل نفت خام، گاز طبيعى و مواد شيميايى از منابع توليد به مکان مصرف مورد استفاده قرار مى‌گيرد. استفاده از خطوط لوله براى حمل و نقل نفت خام و مشتقات آن بسيار باصرفه‌تر از راه‌آهن اما گران‌تر از حمل و نقل آبى است. خطوط لوله عمدتاً براى جابه‌جايى کالاى متعلق به افرادى مورد استفاده قرار مى‌گيرد که خود مالک خط لوله هستند.
|
