|
|
| گروهى از ورزش‌ها هستند که در آنها افراد يا اجسام بر يکديگر ضربه وارد مى‌کنند. در اين‌گونه ورزش‌ها موفقيت شرکت‌کننده در آن ورزش تا اندازهٔ زيادى به قابليت او در پيش‌بينى نتيجهٔ ضربه وابسته است. به‌طور مثال در بازى هندبال، اسکواش و راکت‌بال بازيکنان همواره بايد پس از ضربهٔ حريف به توپ مسير و محلى را که توپ در آن جهت حرکت مى‌کند پيش‌بينى کنند، خواه اين ضربه ناشى از برخورد توپ با زمين، ديوار در ورزش‌هاى مذکور، و يا از تخته و حلقه در بسکتبال باشد. بازيکنان بايد پس از اين پيش‌بينى خود را در موقعيتى قرار دهند که براى حرکت بعدى از هر نظر آماده باشند. در صورتى که بازيکن در پيش‌بينى خود اشتباه کند به احتمال زياد براى ادامهٔ فعاليت و ضربه زدن مجدد به توپ در موقعيت مناسب براى انجام مهارت لازم قرار نخواهد گرفت و شانس موفقيت او کم مى‌شود. فرض کنيم که بازيکن چنين پيش‌بينى لازم را به‌خوبى انجام داده و در موقعيتى قرار گرفت که بتواند بهترين نتيجه را از عمل خود به‌دست آورد. براى اين منظور او بايد بداند به توپ چگونه ضربه بزند تا حريف خود نتواند عکس‌العمل ضرورى را انجام دهد و نهايتاً ضربهٔ لازم را به شکلى که در ذهنش منصور است به توپ وارد کرده و انجام وظيفه مى‌نمايد.
|
|
| بازيکنان تنيس و تنيس روى ميز نيز وضعيتى مشابه بازيکنان هندبال و يا اسکواش دارند. زيرا آنان علاوه بر پيش‌بينى نتيجهٔ ضربهٔ توپ با قسمتى از زمين و يا ميز بازي، بايد در انتظار نتيجهٔ ضربهٔ خود با راکت باقى بمانند. در ساير ورزش‌ها مانند فوتبال، واليبال نيز چنين وضعيتى وجود دارد. بنابراين با توجه به نقش عمدهٔ ضربه زدن در ورزش‌ها، بايد به عواملى که مى‌توانند در برخورد افراد و يا اجسام در ورزش‌ها اثرگذار باشند توجه نمود. اين عوامل به شرح ذيل مى‌باشند:
|
|
|
|
| موقعى که توپى را به روى سطح ثابت بزنيم جزئى فشرده مى‌شود و چون اکثر اجسام تمايل دارند شکل اصلى خود را حفظ کنند بعد از فشردگى مجدداً به شکل اوليهٔ خود بر مى‌گردد. توپ پس از اصابت به زمين از آن جدا شده، و از زمين بلند مى‌شود. وقتى دو جسم در حال حرکت هستند و يکى بر ديگرى ضربه وارد مى‌کند همين حالت اتفاق مى‌افتد مانند دست آبشارزن و توپ در واليبال و يا زدن توپ تنيس با راکت. خاصيتى را که موجب مى‌شود تا اجسام پس از برخورد کردن و تغيير شکل جزئى دادن دوباره به شکل و هيئت اوليهٔ خود برگردند خاصيت انعطاف‌پذيرى اجسام گويند. اين خاصيت در اکثر اجسام و يا اشيائى که در ورزش به‌کار مى‌روند وجود دارد.
|
|
|
|
| گرایش اجسام به بازگشت به وضع اولیه خود پس از برخورد کردن و تغییر شکل دادن
متفاوت می‌باشد. برخی از اجسام بسرعت به شکل اولیه خود برمی‌گردند و در بعضی دیگر
این عمل با سرعت کمتری انجام می‌شود. نظر به اینکه روش مستقیمی برای محاسبه خاصیت
ارتجاعی اجسام وجود ندارد بنابراین اتکاء به نتیجه تجربیات به ما کمک می‌کند تا
بتوانیم بازده هر ضربه‌ای را پیش‌بینی کنیم.
|
|
| نيوتن ويژگى‌هاى اجسام انعطاف‌پذير و نتايج اصل از برخورد آنها را مورد تحقيق و بررسى قرار داد و قانون تجربى زير را به نام قانون ضربه و برخورد صورت‌بندى نمود:
|
|
| هرگاه دو جسم در جهت خط مستقيم به طرف يکديگر حرکت کردە، و باهم برخورد نمايند، اختلاف سرعت آنها، بلافاصله بعد از برخورد، بستگى ثابت به اختلاف سرعت آن دو جسم در لحظهٔ برخورد دارد.
|
|
| چون در اين قانون چگونگى حرکت دو جسم بعد از برخورد، قبل از آن و همچنين ضريب ثابت برگشت به وضع اوليه اظهار شده است، بنابراين توجه به عواملى که روى اين چنين ضريبى اثرگذار مى‌باشند از اهميت ويژه‌اى برخوردار است.
|
|
| عامل ديگرى که مى‌تواند روى ضريب ثابت ارتجاعى اثر بگذارد، درجهٔ حرارت شيء و يا توپ است. در ورزش‌هايى از قبيل بيسبال و اسکواش گرم کردن توپ به نظر مى‌رسد آن را زنده‌تر مى‌کند و نتيجه را بهتر مى‌سازد گويا در اين ورزش‌ها علاوه بر بازيکنان توپ نيز احتياج به گرم کردن دارد. بديهى است همين‌طور که گرم کردن توپ اثر مثبت در نتيجهٔ کار دارد سرد کردن آن نيز مى‌تواند اثر منفى داشته باشد.
|
|
| عامل اثرگذار ديگر بر روى ضريب ثابت برگشت به وضع اوليه، سرعتى است که اجسام در لحظهٔ برخورد و اصابت به هم دارا مى‌باشند.
|
