تاریخچه

در طرح اصلاح نظام آموزش و پرورش ايران در سال ۱۳۴۴، دورهٔ ابتدايى پنج سال اعلام شد و بعد از آن، دوره‌اى با نام دورهٔ راهنمايى تحصيلى به مدت سه سال اعلام شد.

اين دوره از سال ۱۳۵۰ با اهداف و برنامه معينى در سراسر کشور آغاز شد و اولين بار فارغ‌التحصيلان دورهٔ پنج ساله ابتدايى در سال اول دورهٔ راهنمايى تحصيلى ثبت‌نام کرده به تحصيلات خود ادامه دادند. طبق آمار رسمى وزارت آموزش و پرورش، تعداد دانش‌آموزان سال اول راهنمايى در سال تحصيلى ۵۱-۱۳۵۰حدود ۲۵۰ هزار نفر بوده است.

با گسترش دورهٔ راهنمايى تحصيلى در شهرها و روستاها، تعداد دانش‌آموزان اين دوره افزايش يافت. به‌گونه‌‌اى که در سال تحصيلى ۷۸-۱۳۷۷ نزديک به ۵ ميليون و ۳۰۰ هزار نفر در اين دوره تحصيل کرده‌اند. (از کل دانش‌آموزان دورهٔ راهنمايى تحصيلى در سال ۷۸-۱۳۷۷، ۲۸/۴۵ درصد در شهرها و ۱۸/۳۰ درصد در روستاها بوده‌اند. دانش‌آموزان اين دوره در ۲۷،۴۱۳ مدرسه و ۱۷۰،۲۲۳ کلاس تحصيل کرده‌اند.)

در ساختار آموزش و پرورش مصوب ۱۳۴۴، همزمان با پيش‌بينى دورهٔ راهنمايى تحصيلي، مدارس حرفه‌اى ويژه روستاها نيز در نظر گرفته شده بود و درصدى از فارغ‌التحصيلان مدارس ابتدايى روستا در مراکز آموزش حرفه‌اى ادامه تحصيل مى‌دادند. با وقوع انقلاب اسلامى مطالعاتى براى تغيير در اين دوره انجام گرفت که در طرح نظام آموزش و پرورش مصوب ۱۳۶۷ مطرح شده است. (در طرح تغيير نظام آموزش و پرورش جمهورى اسلامى ايران نظر اين بود که نام اين دوره به ارشاد تغيير داده شود و مدت تحصيل در آن دو سال تعيين گردد. لکن اسناد مربوط به تغيير نظام آموزش و پرورش نشان مى‌دهد که اين پيشنهاد مورد تأييد شوراى عالى انقلاب فرهنگى و مراجع ديگر قرار نگرفته است.)