جلوه‌های زمانی

وقتى که برنامه‌اى در زمان واقعى خود ضبط شد، مى‌توان سرعت پخش آن را کنترل کرد؛ به کمک فيلم، نوار ويدئو، صفحهٔ تصوير (ويدئو) يا فرآيندهاى ديجيتالي.

- حرکت تند :

جلوه‌هاى حرکت تند به دلايل متنوع اجراء مى‌شود:

۱. سرعت دادن به حرکت موضوع و مقياس زماني.

۲. مبالغه در انرژى حرکتى به‌منظور ايجاد جلوه‌هاى کمدي.

۳. کوتاه کردن مدت زمان وقوع يک رويداد.

۴. آشکار کردن پيشرفت يک فرآيند کُند- نماهاى گذشت زمان که از باز شدن يک گل گرفته شده است.

در فيلم نيز جلوهٔ بصرى به کمک فيلم‌بردارى با سرعت کمتر از ۲۴ قاب در ثانيه و نمايش آن با سرعت معمولى به‌دست مى‌آيد؛ از طرف ديگر، با حذف بعضى از قاب‌هاى تصوير نيز اين جلوه قابل دست‌يابى است.

- حرکت کُند :

موارد استفادهٔ حرکت کُند عبارت است از:

۱. کُند کردن حرکت موضوع و مقياس زماني

۲. مبالغه در حرکت، شکل يا الگوى آن

۳. امکان رؤيت حرکات سريع

۴. تأکيد بر حرکت، نيرو و اهميت دادن به آن

نحوهٔ ايجاد اين نوع جلوهٔ بصرى در فيلم عبارت است از فيلم‌بردارى با سرعت بيشتر از ۲۴ قاب در ثانيه و نمايش آن با سرعت معمولى يا تکرار چاپ بعضى قابظ‌هاى تصوير در طول فيلم. در تلويزيون؛ حرکت کُند را به کمک صفحهٔ ويدئو يا پخش آهستهٔ دستگاه‌هاى ضبط مغناطيسى هليکال به‌دست مى‌آورند.

- قاب ثابت :

اين فرآيند عبارت است از متوقف‌ساختن رويداد در خلال وقوع آن تا چگونگى آن مشخص شده يا از اتمام آن جلوگيرى کنند. اين جلوهٔ بصرى توسط صفحهٔ ويدئو، فرآيندهاى ديجيتالى يا با تکرار چاپ يک قاب تصوير (در فيلم) امکان‌پذير است.

- حرکت معکوس :

بازسازى رويداد به‌طور معکوس جلوه‌هاى کمدي، اعجاز‌انگيز يا توضيحى دارد ساختمان فرو ريخته مجدداً به حالت اول بر مى‌گردد يا حروف به‌هم ريخته به‌طور مرتب در کنار هم چيده مى‌شوند.

براى ايجاد اين جلوهٔ بصرى از صفحهٔ ويدئو استفاده مى‌کنند. فيلم را نيز مى‌توان معکوس نمايش داد: با قرار دادن فيلم به‌طور سر و ته در دستگاه نمايش فيلم. بالاخره به‌گونهٔ الکترونيکى نيز مى‌توان حرکت را معکوس کرد.

- جان‌بخشى (انيميشن) :

اين روش با ضبط يک قاب تصوير و تغيير اندک موضوع قبل از ضبط قاب تصوير بعدى اجراء مى‌شود. هنگامى که قاب‌هاى ضبط شده به‌طور متوالى به نمايش درآيند، موضوع حرکتى ظاهرى خواهد داشت: با اين روش مى‌توان فيلم‌هاى انيميشن ساخت.

در جان‌بخشى با عکس، از تعدادى عکس به‌عنوان اساس کار استفاده مى‌شود. در اين روش از هر عکس، تصويرى گرفته مى‌شود سپس عناوين، تغييرات و حرکات فرعى به عکس اضافه مى‌شود و بعد تصوير مجددى از آن ضبط مى‌شود. به کمک اين روش مى‌توان به بسيارى از جلوه‌هاى مرحله‌اى با زمان و هزينهٔ اندک دست يافت.

امروزه از دوربين‌هاى ثابت ويدئو براى پرداخت‌هاى جان‌بخشي، تبليغات و تصاوير گرافيک جاندار استفادهٔ زيادى مى‌شود.

- حرکت دوار :

تکرار مداوم يک رويداد؛ اين جلوهٔ بصرى توسط حلقه‌هاى فيلم يا اتصال حلقه‌اى سر و ته يک فصل به‌دست مى‌آيد.

- زمان- فضاى انبساطى و انقباضى :

با تدوين بخش‌هاى تکرارى از يک‌ رويداد (از ديدگاه‌هاى ديگر) مى‌توان اين توهم را به‌وجود آورد که زمان يا مکان منبسط شده است. به‌همين ترتيب، با حذف بعضى از بخش‌هاى رويداد (با تغيير ديدگاه يا نماى برون‌برش) مى‌توان زمان و فضا را فشرد.

- تغيير شکل موضوع :

به کمک فرآيند جان‌بخشي؛ يا متوقف ساختن رويداد در خلال ضبط (در حالى که دوربين ثابت باشد)، مى‌توان به يکباره بر درختى شکوفه روياند يا بازيگرى را به يک حيوان تبديل کرد.