شیوه‌های آمارگیری

حجم

آمارگيرى از حجم جهانگردى در فاصلهٔ زمانى معينى (مثلاً در طول يک سال) است، اما از آنجا که ممکن است مثلاً در اين مدت جهانگردانى بيش از يک بار در سال به محلى مسافرت کنند، اين نوع آمار بايد بازتاب تعداد دفعاتى باشد که جهانگردان از کشور يا محلى ديدن مى‌کنند. از اين‌رو، اين آمار نمى‌تواند نشان‌دهندهٔ تعداد جهانگردانى که به آن محل يا کشور مى‌روند، باشد و وقتى گفته مى‌شود که مثلاً در سال ۱۹۹۱، ۱۹ ميليون و ۵۶۰ هزار نفر از مکزيک ديدن کرده‌اند، به آن معنى است که در آن سال اين تعداد ورود ـ جهانگرد به مرزهاى اين کشور، ثبت شده است (.W.T.O، 1991، P.85). يعنى ممکن است تعداد جهانگردان از رقم فوق کمتر باشد، ولى مثلاً برخى از جهانگردان، در عرض سال دو يا سه بار به اين کشور سفر کرده باشند.

شيوهٔ ديگر آمارگيرى از شمار مسافران، بر مبناى مدت اقامت (شب يا روز) آنان در مقاصد مسافرتى است، که معمولاً ميانگين مدت اقامت را در نظر مى‌گيرند. مثلاً ميانگين مدت اقامت جهانگردان در سال ۱۹۷۸، در انگليس ۴۵/۱۱ روز بوده است.

براى به‌دست آوردن جمع روزها و شب‌هاى جهانگردى در يک ناحيه شهر يا کشور، بايد تعداد ديدارهاى جهانگردان را در مدت اقامت آنها (در فاصلهٔ زمانى مشخص) ضرب کرد، مثلاً در سال ۱۹۷۸، جهانگردان خارجى جمعاً تعداد ۱۷،۶۰۷ ميليون روز جهانگردى را در انگلستان گذرانده‌اند. (.W.T.O، 1988،P.40).

آگاهى مسئولان از چگونگى آداب، زمان و نحوهٔ مسافرت (مسافرت فردي، جمعي، يا تور جامع يا مستقل) نوع و سليقهٔ نقليه و کيفيت فعاليت و جاذبه‌هائى که مورد توجه مسافر قرار مى‌گيرد، اهميت ويژه‌اى دارد.

هزينه‌ها

با آگاهى از ميزان پولى که مسافر در يک شهر يا کشور خرج مى‌کند مى‌توان به تأثير و ارزش جهانگردى در اقتصاد منطقه و تأمين درآمد اهالى پى برد.

پولى که جهانگردان خارجى در يک کشور براى رفت‌وآمدهاى داخلي، اقامت، خورد و خوراک، خريد و ... صرف مى‌کنند، جزء عايدات کشور مقصد تلقى مى‌شود، اما پولى که بابت بليط رفت‌وبرگشت از مبداء به مقصد مسافرت به شرکت‌هاى حمل‌ونقل خارجى مى‌پردازند، جرء درآمد جهانگردى کشور مقصد محسوب نمى‌شود (البته اگر جهانگردان خارجى با شرکت حمل‌ونقلِ کشور مورد بازديد مسافرت کنند، اين پرداخت نيز از عايدات کشور مقصد، به حساب مى‌آيد).

شيوهٔ سنتى برآورد هزينهٔ بازديدکنندگان خارجى بر مهار ارزهاى خارجى و دفاتر بانکى متکى است. ثمربخش بودن اين روش، به عادت جهانگردان و نحوهٔ عبور و مرور آنان، همچنين مهار دقيق نظام ارزى بستگى دارد.

اگر بخواهيم ميانگين مخارج را در هر ديدار يا در هر شب ـ اقامت بدانيم بايد ميزان درآمد مؤسسات جهانگردى يا مکان‌هائى را که به‌هر حال با فعاليت‌هاى جهانگردى در ارتباط هستند، به تعداد افرادى‌که به آن محل وارد شده‌اند يا تعداد روز و شب مدت جهانگردى تقسيم کنيم. ارقام مربوط به ميانگين مخارج در هر ديدار يا مخارج روزانه و شبانه، معيارى مناسب براى شناخت نوع و چگونگى مسافرت جهانگردان و ميزان مخارج آنها در هر مقصد جهانگردى است.

در سال ۱۹۹۱ تعداد ورود ـ جهانگرد خارجى به ايالات متحدهٔ آمريکا ۴۲ ميليون و ۷۲۳ هزار بوده است (W.T.O.، 1992، P.12) که در اين کشور مبلغ ۴۵ ميليارد و ۵۵۱ ميليون دلار خرج کرده‌اند؛ بنابراين ميانگين مخارجى که هر جهانگرد در هر ديدار يا هر ورود متحمل شده ۱۹/۱۰۶۶ دلار بوده است.

آمار مربوط به ويژگى جهانگرد

بنا بر آنچه گفته شد، يعنى با آگاهى از نوع شغل، سن، جنس، ميزان تحصيلات، علاقه و خواست‌هاى مسافران و انتظاراتى که آنان از مسافرت به مقاصد جهانگردى دارند، و با پى بردن به‌دليل اينکه گروهى از مردم در ايام تعطيلات ماندن در خانه را بر مسافرت ترجيح مى‌دهند، طراحان و برنامه‌ريزان مى‌توانند طرح‌ها و برنامه‌هائى در سطوح محلي، منطقه‌اى و ملى ارائه کنند و بدين‌سان بازار جهانگردى را توسعه دهند.