عوارض بیماری و پیش‌آگهی

گرچه شيوع و شدت بروز عوارض با شدت فشارخون بالا ارتباط دارد، پرفشارى خون حتى در موارد خفيف نيز خطر بروز عوارض قلبى - عروقى را به‌مقدار قابل ملاحظه‌اى افزايش مى‌دهد. درواقع ازآنجا که بيش از ۶۰% بيماران مبتلا به پرفشارى خون، فشارخون دياستولى بين ۹۰ تا ۱۰۰mmHg دارند، بيشترين عوارض مربوط به فشارخون بالا در اين گروه از بيماران ديده مى‌شود.

شدت عوارض فشارخون بالا به عوامل ديگرى نيز بستگى دارد، ازجمله نژاد، جنس و همراهى ساير عوامل خطر بيمارى‌هاى قلبى - عروقى مانند کشيدن سيگار، چربى خون بالا و ديابت. علاوه بر اين صرف‌نظر از شدت فشارخون و عوامل ذکرشدهٔ همراه، تهاجم زيست‌شناختى فشارخون بالا مى‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. بنابراين، يافتن نشانه‌هاى آسيب به عضوهاى مختلف، حتى در فشارخون‌هاى خفيف، درمان جديدتر فشارخون بالا را ايجاب مى‌کند. تغييرهاى عروقى ته‌چشم چه بصورت رتينوپاتى ناشى از فشارخون بالا و چه رتينوپاتى آتريواسکلروتيک، معيار خوبى براى ارزيابى شدت آسيب‌هاى فشارخون بالا بر سيستم عروقى هستند.

مهمترين عضوهايى که دراثر فشارخون بالا آسيب مى‌بينند عبارتند از: قلب، مغز و کليه‌ها.

۱ . هيپرتروفى بطن که امروزه به‌عنوان يک عامل خطر مستقل شناخته مى‌شود، احتمال بروز آريتمى‌هاى قلبى و مرگ را بيش از دوبرابر افزايش مى‌دهد. فشارخون بالا در بسيارى از مطالعه‌ها، شايعترين علل نارسايى قلبى نيز به‌شمار مى‌رود. علاوه بر اين تشديد آترواسکلروز مى‌تواند به تنگى عروقى کرونر، انفارکتوس قلبى و مرگ ناگهانى منجر شود.

۲ . فشارخون بالا بخصوص فشارخون سيستولى بالا يکى از مهمترين عوامل بروز سکته مغزى است. سکته مغزى ممکن است به‌علت آترواسکلروز عروق مغز و انسداد آنها و يا پارگى شريان‌هاى مغزى باشد.

۳ . فشارخون بلا مى‌تواند به اسکلروز گلومرول‌ها، ميکروآلبومينوررى و درنهايت نارسايى کليه منجر شود. درواقع، فشارخون بالا شايعترين عامل ايجاد نارسايى پيشرفته کليه است.

درصورت عدم درمان مناسب، ۵۰% بيماران مبتلا به پرفشارى خون دراثر بيمارى عروق کرونر يا نارسايى قلبي، حدود ۳۳% دراثر سکته مغزى و حدود ۱۰ تا ۱۵% دراثر نارسايى کليه فوت مى‌کنند. با اين حال با درمان مناسب و جدى فشارخون بالا به‌خوبى مى‌توان از بروز اين عوارض جلوگيرى کرد. مطالعه‌هاى کنترل‌شده نشان داده‌اند که کاهش متوسط ۵mmHg در فشارخون دياستولى مى‌تواند خطر نسبى بروز سکته مغزى را تا ۴۰% و رويدادهاى قلبى را تا ۱۵% کاهش دهد.