مرحله بینابینی بعد از عمل جراحی

مراقبت از زخم

در روز سوم يا چهارم بعد از عمل جراحي، پانسمان زخم‌هاى بسته بايد برداشته شود. اگر زخم مرطوب باشد، به‌علت افزايش ميزان آلودگى باکتريائى زخم توسط پانسمان مرطوب شده، آن را بايد زودتر باز کرد. هم‌چنين اگر بيمار دچار علائم عفونت (مثلاً تب، درد غيرطبيعى زخم) شود، بايد پانسمان باز شود. زخم بايد به‌دقت مشاهده شود و ناحيهٔ مجاور آن بايد به آرامى فشار داده شود.

معمولاً ۵ يا ۶ روز بعد از جراحى بخيه‌ها يا منگنه‌هاى پوستى کشيده شده با نوارچسب جايگزين مى‌شوند. اگر برش در نواحى چين‌دار بدن (مانند کشاله ران، ناحيه پوپليته) يا در نواحى تحت فشار باشد، يا در بعضى از برش‌ها در اندام (مانند دست) و در بيماران معلول، بخيه‌ها بايد ديرتر کشيده شوند (مثلاً بعد از ۲ هفته). اگر مسير بخيه دچار عفونت شود، بخيه بايد باز شود. اگر روند بهبود زخم نرمال باشد، بيمار مى‌تواند در روز هفتم بعد از جراحى استحمام نمايد.

در ۵ روز اول قدرت تحمل فشار زخم حداقل است ولى بين روز پنجم و بيستم به شدت و پس از آن به ‌آرامى افزايش مى‌يابد. در بيمارانى که از بقيهٔ جهات سلامت هستند، تا ۸-۶ هفته نبايد به زخم فشار وارد شود.

در ترميم زخم پرفيوژن مناسب بافت بسيار مهم است. مثلاً در بيمارى که استاز وريدى دارد، در صورت بالا بردن پا و از بين رفتن ادم، خون‌رسانى به بافت افزايش مى‌يابد و زخم زودتر بهبود پيدا مى‌کند.

هنگامى که زخم هنگام جراحى آلوده به باکترى شده است، بهترين کار باز گذاشتن پوست و بافت زيرجلدى است. در اين‌صورت مى‌توان زخم را به‌صورت اوليه ولى با تأخير دوخت.

در صورت مناسب بودن وضع تغذيه و نبود کمبود خاص تغذيه‌اي، ترميم زخم تسريع مى‌گردد. مثلاً کمبود ويتامين C، با ستنز کلاژن تداخل مى‌کند و کمبود ويتامين A از سرعت اپى‌تلياليزه شدن مى‌کاهد. کمبود مس، منگنز، و فلزهاى نادر ديگر، تشکيل اسکار را کند مى‌کند. بعد از عمل در صورت شک به کمبود اين مواد بايد ويتامين و مواد معدنى به‌صورت مکمل تجويز شود تجويز اين مواد سرعت ترميم را از حالت نرمال بيشتر نخواهد کرد.

کنترل درن‌ها

درن‌ها براى جلوگيرى از تجمع مايعات، يا تخليه خون، چرک يا ساير مايعات بعد از عمل جراحى به‌کار مى‌‌روند. معمولاً بايد درن را از طريق يک برش مجزا کار گذاشت زيرا اگر داخل زخم جراحى قرار بگيرد، احتمال عفونت زخم را بالا مى‌برد.

اگر انتظار مى‌رود ميزان مايع درناژ شده در هر ۸ ساعت بيش از ۵۰ml باشد، بايد يک کيسه براى جمع‌آورى مايعات به درن متصل شود. به اين ترتيب مى‌توان کميت و کيفيت مايع درناژ شده را بررسى کرده، احتمال عفونت را به حداقل کاهش داد. اگر لازم است بيش از ۲ هفته از درن استفاده شود بايد در درن‌هاى نرم کاتتر کار گذاشته شود که امکان شستشوى مرتب را فراهم مى‌نمايد.

هنگامى که مايع درناژ شده سروزى بوده، منطقه به عفونت حساس باشد (مثلاً فضاى زير جلدى بعد از ماستکتومي) درناژ بسته ايده‌آل است. درن‌هاى سامپ داراى يک سيستم جريان هوا مى‌باشند که زمانى که مايع از درن نمى‌گذرد، آن را باز نگه مى‌دارد و بايد به يک دستگاه ساکشن متصل گردد. اين درن‌ها به‌خصوص وقتى که ميزان درناژ زياد است يا امکان بسته شدن مجراى ساير درن‌ها وجود دارد؛ مورد استفاده قرار مى‌گيرند.