استروئیدهای آنابولیک آندرژنیک

استروئيدهاى آنابوليک - آندروژيک (Anabolic Androgenic Steroids) شايع‌ترين داروهائى هستند که به‌منظور نيروزائى (افزايش کارآئي) در آزمون دوپينگ کشف مى‌شوند. از سوى ديگر متأسفانه شيوع مصرف اين داروها در بين ورزشکاران کشورمان نيز بسيار زياد است. در اين راستا آزمون داروئى و آموزش در مورد مضرات و عواقب مصرف استروئيد آنابولتيک براى حفظ سلامت ورزشکاران آماتور و حرفه‌اى ضرورى مى‌باشند.

تستوسترون يک هورمون مردانهٔ طبيعى است و عمدتاً توسط بيضه‌ها ساخته مى‌شود. اين هورمون ابتدا در سال ۱۹۳۵ از نظر شيميائى شناخته شد و مسئول اثرات عضلانى کردن (آندروژيک) و ساخت نسوج (آنابوليک) در دوران بلوغ و بزرگسالى مردان مى‌باشد. از آن زمان تا کنون بسيارى از کارخانجات داروسازى در تلاش ساخت يک عامل استروئيدى بوده‌اند که تنها اثر آنابوليک داشته باشد. با وجود آنکه در برخى مشتقات صناعى تستوسترون اثر آنابوليک بيش از اثر آندروژنى مى‌باشد، ولى استروئيدى که صرفاً اثر آنابوليک داشته باشد، هنوز ساخته نشده است. محققين تا کنون موفق به تفکيک آثار آنابوليک و آندروژيک اين فرآورده‌ها نشده‌اند. اين امر بدين علت است که يا گيرنده‌هاى آندروژيک و آنابوليک اصولاً مجزاء از هم نيستند و يا اينکه هنوز روشى براى جداسازى آنها يافت نشده است. به همين دليل اشکال طبيعى تستوسترون و مشتقات صناعى آن معمولاً تحت عنوان استروئيدهاى آندروژيک - آنابوليک (AAS) طبقه‌بندى مى‌شوند.

داروهاى ممنوع در اين زير گروه شامل نمونه‌هاى زير هستند:

Androstenediol, Androstendione, Bolasterone, Boldenone, Clostebol, Danazol, Dehydrochlormethyltestosterone, Dehydroepiandrostrone (DHEA), Dihydrotestosterone, Drostanolone, Fluoxymesterome, Formebolone, Gestrinone, Mesterolone, Metandienone, Metenolone, Methandriol, Methyltestosterone, Mibilerone, Nandrolone, Norethandrolone, 19-Norandrostenediol, 19-Norandrostenedione, Oxandrolone, Oxymesterone, Oxymetholone, Stanozolol, Testosterone propionate, Trenbolone and reated substances.

نسبت تستوسترون (T) به اپى‌تستوسترون (E) بيش از ۶ به ۱ در ادرار باعث مثبت شدن تست دوپينگ مى‌گردد، مگر انيکه ثابت شود اين مسئله به‌علت يک وضعيت پاتولوژيک يا فيزيولوژيک مثل کمبود ترشح اپى‌تستوسترون، تومور ترشح‌کنندهٔ آندروژن و کمبودهاى آنزيمى ايجاد شده است. در موارد T/E بزرگتر از ۶ لازم است که کادر پزشکى مربوطه قبل از اعلام کردن نتيجهٔ مثبت ارزيابى بيشترى انجام دهد. در اين موارد يک گزارش کامل شامل مرورى بر تست‌هاى قبلي، آزمايشات انجام شده و نتيجهٔ ارزيابى غدد درون‌ريز تهيه مى‌گردد. در صورت عدم دسترسى به تست‌هاى قبلي، آزمايش بدون اطلاع قبلى حداقل هر ماه يک‌بار و به مدت ۳ ماه انجام خواهد شد و نتايج اين ارزيابى‌ها در گزارش‌ مربوطه قيد مى‌شود. عدم همکارى در انجام آزمايش مترادف پاسخ مثبت در تست دوپينگ است.

- متابوليسم:

جدا از تبديل به DHT در بافت‌هاى مختلف، تستوسترون اساساً در کبد به DHT و Androstenedion و سپس به آندروسترون يا يکى از دو ايزومر آن يعنى Epiandrosterone يا Etiocholanolone متابوليزه مى‌شود. تمام اين ۵ متابوليت در پلاسما و ادرار يافت مى‌شوند. Androsterone و Epiandrosterone فعاليت آندروژنى ضعيفى دارند، حال آنکه اتيوکولانولول فاقد اين فعاليت مى‌باشد. قسمتى از تستوسترون در بيضه به استراديول تبديل مى‌گردد. تصور مى‌شود که در مغز نيز مقادير قابل ملاحظه‌اى استراديول از تستوسترون پديد مى‌آيد.