|
|
|
|
|
| قرص‌هاى ترکيبى يکى از روش‌هاى اصلى فاصله‌گذارى بين مواليد هستند. اولين قرص‌هائى که در اوايل دهه ۱۹۶۰ وارد بازار شدند ۱۰۰ تا ۲۰۰ ميکروگرم استروژن صناعى و ۱۰ ميلى‌گرم پروژسترون داشتند. از آن زمان تا به حال پيشرفت‌هائى در جهت کاهش عوارض جانبى نامطلوب قرص‌ها، توسط کاستن از ميزان استروژن و پروژسترون آنها، حاصل شده است. در حال حاضر، اغلب قرص‌هاى ترکيبي، بيشتر از ۳۰ تا ۳۵ ميکروگرم استروژن صناعى و ۵/۰ تا ۱ ميلى‌گرم پروژسترون ندارند. بحث و جدل در مورد کمترين ميزان مؤثر پروژسترون در قرص‌ها که کمترين اختلال متابوليک را ايجاد مى‌کند ادامه دارد. قرص‌ها به صورت خوراکى براى ۲۱ روز متوالى داده مى‌شوند. اولين قرص از روز پنجم قاعدگى شروع مى‌شود (براى ترکيبات معدودى ۲۰ تا ۲۲ روز توصيه شده است). بعد از خوردن آخرين قرص ۷ روز نبايد قرص استفاده کرد و در طى اين ۷ روز قاعدگى رخ مى‌دهد. هر روزى که خونريزى اتفاق افتاد اولين روز قاعدگى بعدى محسوب مى‌شود. خونريزى اتفاق افتاده شبيه به يک قاعدگى طبيعى نيست بلکه از يک آندومتر ناقص شکل گرفته ايجاد شده است که در اثر منبع هورمون خارجى خونريزى داده است. بنابر اين، اين خونريزى به‌جاى قاعدگى به نام 'خونريزى ناشى از قطع قرص' (withdrawal bleeding) ناميده مى‌شود. به علاوه ميزان خونى که خارج مى‌شود نصف مقدار خونى است که در خانمى که تخمک‌گذارى دارد، خارج مى‌شود. اگر خونريزى اتفاق نيافتد، توصيه مى‌شود که بسته دوم در موعد مقرر، ۷ روز بعد از اتمام بسته اول شروع شود. به طور معمول 'قاعدگي' بعد از دوره دوم قرص شروع خواهد شد.
|
|
| قرص‌ها بايد هر روز رأس ساعت معين خورده شوند و ترجيحاً در شب، قبل از خواب. بسته اول دقيقاً بايد در روز پنجم قاعدگى شروع شود و هر تخطى از اين دستور مى‌تواند به حاملگى منجر شود. اگر خانمى فراموش کرد يکى از قرص‌ها را بخورد به محض ياد‌آورى بايد آن را بخورد و قرص روز بعد را در ساعت مقرر خودش استفاده کند.
|
|
|
|
| الف- MALA - N
|
|
| نورژسترول ۳/۰ ميلى‌گرم
|
|
| اتينيل استراديول ۰۳/۰ ميلى‌گرم
|
|
| ب- MALA - D
|
|
| نوژسترول ۳/۰ ميلى‌گرم
|
|
| اتينيل استراديول ۰۳/۰ ميلى‌گرم
|
|
|
|
| اين قرص‌ها به طور رايجى به 'مينى‌پيل' يا 'ميکروپيل' شهرت دارند و فقط حاوى پروژستوژن هستند که در تمام طول دوره قاعدگى در مقدار کمى داده مى‌شود. پروژستوژن رايج استفاده شده در اين قرص‌ها، نوراتى سترون و لوونورژسترول مى‌باشد.
|
|
| قرص‌هاى فقط پروژستوژنى به خاطر کنترل ضعيف آنها بر روى قاعدگى و بالا بودن ميزان حاملگى هيچ‌گاه به طور گسترده‌اى مورد استفاده قرار نگرفتند. به هر حال اين نوع قرص‌ها جايگاهى قطعى در پيش‌گيرى از باردارى مدرن دارند. اين قرص‌ها در خانم‌هاى مسن‌ترى که در آنها قرص‌هاى ترکيبي، به خاطر خطرات قلبى عروقى آنها، منع مصرف دارد، توصيه مى‌شود. اين قرص‌ها هم‌چنين در خانم‌هاى جوانى که عوامل خطر سرطان‌ها را دارند توصيه مى‌شود. شواهدى در دست است که پروژستوژن مى‌تواند ليپوپروتئين با دانسيته بالا (HDL) را کاهش دهد.
|
|
|
|
| روش‌هاى بعد از آميزش يا (صبح روز بعد)، ۴۸ ساعت بعد از يک نزديکى بدون محافظت، توصيه مى‌شود. دو روش در دسترس است:
|
|
| الف- IUD: ساده‌ترين روش، جاى‌گذارى يک IUD است، البته اگر رضايت فرد وجود داشته باشد. IUD مسى مناسب‌تر است.
|
|
| ب- روش‌هاى هورموني: اغلب يک روش هورمونى ترجيح دارد. در گذشته مقادير بالاى استروژن (دى‌اتيل‌استيل‌بسترول، ۵۰ ميلى‌گرم روزانه در مقادير تقسيم شده به مدت ۵ روز) تجويز و نتايج قابل قبولى هم حاصل مى‌شد، اما اين مقادير بالا عوارض جانبى مشخص هم ايجاد مى‌کند. از زمان مطالعات Yuzpe و Lancee، قرص‌هاى ترکيبى خوراکى به عنوان روش انتخابى پيش‌گيرى از باردارى بعد از آميزش پذيرفته شده چرا که اين روش عوارض جانبى کمترى ايجاد مى‌کند. اين روش به اين صورت است که مقدار دو برابر از قرص‌هاى ترکيبى استاندارد داده مى‌شود. اگر قرص‌ها ۵۰ ميکروگرم استروژن داشته باشند مقدار توصيه شده به قرار زير است: ۲ قرص بلافاصله بعد از نزديکى و ۲ قرص ۱۲ ساعت بعد. قرص‌هاى امروزى ۳۰ يا ۳۵ ميکروگرم استروژن دارند و براى پيش‌گيرى از باردارى اورژانس، هر خانمى بايد به جاى دو قرص فوق‌الذکر چهار عدد از اين قرص‌ها در هر بار مصرف، استفاده کند.
|
|
| روش‌هاى پيش‌گيرى از باردارى بعد از آميزش به عنوان روش‌هاى اورژانس، براى مثال بعد از يک نزديکى محافظت نشده، تجاوز يا شکست روش‌هاى ديگر تبليغ مى‌شوند. در اين مورد که در صورت شکست اين روش‌ها در پيش‌گيرى از بارداري، آيا تأثير منفى بر جنين به وجود آمده خواهند داشت يا نه، عقايد متفاوتى وجود دارد. اگر چه ميزان شکست اين روش‌ها کمتر از ۱ درصد است بعضى از کارشناسان معتقد هستند که اگر زنى در صورت شکست اين روش‌ها قصد سقط جنين خود را ندارد نبايد از اين روش‌ها استفاده کند. هيچ مدرکى دال بر ايجاد ناهنجارى‌هاى جنينى حاصل از اين روش‌ها در دست نيست، اما هنوز در اين مورد ترديد‌هائى وجود دارد.
|
|
|
|
| تجربيات حاصل از استفاده از قرص‌هاى خوراکى ماهى يک‌بار، که در آنها کينسترول (quinestrol) ــ‌يک استروژن طويل‌الاثرــ در ترکيب با يک پروژستوژن کوتاه اثر، به کار رفته، نااميدکننده بوده است. ميزان حاملگى بيش از حد قابل قبول مى‌باشد. به علاوه خونريزى با مصرف اين قرص‌ها نامنظم خواهد شد.
|
|
|
|
| تحقيق براى روش‌هاى پيش‌گيرى از باردارى مردانه از سال ۱۹۵۰ شروع شد. اين تحقيقات، چهار روش اصلى را دنبال مى‌کنند:
|
|
| - جلوگيرى از اسپرماتوژنز
|
|
| - دخالت در ذخيره‌سازى و بلوغ اسپرم
|
|
| - جلوگيرى از انتقال اسپرم از طريق لوله و از دفران
|
|
| - تأثير بر ترکيب مايع مني
|
|
| بيشتر تحقيقات بر روى جلوگيرى از اسپرماتوژنز متمرکز شده است. روش پيش‌گيرى مردانه وقتى مناسب است که تعداد اسپرم‌ها را کاهش دهد اما تستوسترون را در سطح طبيعى نگه دارد. در صورتى‌که هورمون‌هائى که توليد اسپرم را کاهش مى‌دهند، تستوسترون را نيز پائين آورده و ميل جنسى و ليبيدو را نيز پائين مى‌‌آورند.
|
|
| قرص‌هاى مردانه‌اى که از گوسيپول ــ‌که از روغن دانه کتان مشتق مى‌شودــ ساخته شده‌اند بسيار خبرساز شده بود. اين قرص ايجاد آزوسپرمى يا اليگوسپرمى شديد مى‌کند. اما ۱۰ درصد مردانى که به مدت ۶ ماه از اين قرص استفاده‌کنند ممکن است براى هميشه آزوسپرميک شوند. به علاوه گوسيپول مى‌تواند سمى باشد. مطالعات بر روى حيوانات نشان مى‌دهد که مرز بين مقدار مؤثر دارو و مقدار سمى آن بسيار باريک است. در حال حاضر بعيد به نظر مى‌رسد که گوسيپول به عنوان يک روش پيش‌گيرى از باردارى مردانه به طور گسترده استفاده شود.
|
