|
|
|
| مقصود از امکانات يا جاذبه‌ها تشکيلات يا مکان‌هائى است که به‌منظور تأمين خواسته‌هاى جهانگردان به‌وجود آمده است و آنها مى‌توانند از اين امکانات استفاده کنند، گردش نمايند و از آن لذت ببرند. مقصود از رسيدگى به امکانات اين است که فهرستى جامع از همهٔ جاذب‌هائى که در مقصد وجود دارد و امکاناتى که در اختيار جهانگردان و ديدارکنندگان قرار مى‌گيرد، تهيه شود. در اين‌کار به انواع امکانات، جاذبه‌ها، محل دقيق و شيوهٔ دسترسى به آنها، شرايط و وضعيت هريک از آنها و ساير جنبه‌هائى که مورد توجه بازديدکنندگان است، توجه خواهد شد. اين امکانات به شيوه‌هاى گوناگونى مانند امکاناتى که به بخش خصوصى يا بخش عمومى تعلق دارد و نيز نوع جهانگرد يا بازديدکننده‌اى که به آنها علاقه نشان مى‌دهد ارائه و اداره مى‌شوند.
|
|
| امکانات، خدمات و ساختارهاى زيربنائى
|
|
| اگرچه معمولاً امکانات فرعى و خدماتى که در آن بخش‌ها ارائه مى‌شود، موجب جذب جهانگردان و بازديدکنندگان نمى‌شود، ولى اصولاً اين عوامل در افزايش يا کاهش کيفيت تجربه‌هائى که جهانگردى از سفر خود به‌دست مى‌آورد، نقش مهمى دارند. در اين نوع امکانات به‌اصطلاح فرعى (جانبى يا دسته دوم) به جزئيات تشکيلات و خدماتى توجه مى‌شود که به بازديدکننده عرضه مى‌گردد، مانند تعداد مکان‌هائى که مسافر يا جهانگرد مى‌تواند از آنها ارز بخرد. ارائهٔ چنين اطلاعاتى به جهانگرد باعث مى‌شود که او تصويرى کلى از همهٔ امکانات موجود در مقصد به‌دست آورد. کيفيت و ميزان امکانات حمايتى و خدمات با ظرفيت مقصد، رابطه‌اى نزديک دارد و مى‌توان بر همين اساس بيشترين ظرفيت با بالاترين تعداد افرادى را که مى‌توان در يک مقصد پذيرا شد، تعيين کرد مسئله ظرفيت، زمانى مطرح مى‌شود که ايجاد تشکيلات يا ساختن اقامتگاه از ميزان توانائى ساير عوامل (مانند سيستم حمل‌ونقل و ساختار زيربنائي) فراتر رود. برنامه‌ريز با کسب اطلاعات دقيق از امکانات، مى‌تواند مانع از بروز چنين مسئله‌اى شود و برنامه‌ها يا مراحل توسعه را بر همين اساس تنظيم کند. اجراء اصلى امکانات، در مقصد، به‌شرح زير هستند:
|
|
| ـ خدمات و تسهيلات جهانگردي. اين اقلام شامل تسهيلات و خدمات ورودى و خروجى مسافران و جهانگردان مانند تسهيلات فرودگاهي، جابه‌جائى چمدان‌ها، امور گمرکى و کيفيت اقامتگاه‌ها، تسهيلات مربوط به شام و نهار، تفريحگاه‌ها، فروشگاه‌ها، سيستم امنيتى اقامتگاه که تشکيلات پزشکى و بهداشتى را هم دربرمى‌گيرد، مى‌شود.
|
|
| ـ ساختارهاى زيربنائي. معمولاً تشکيلات زيربنائى مانند سيستم آب، برق و تلفن به دولت تعلق دارد. ساختارهاى زيربنائى ادارى دو ويژگى مهم هستند. نخست، براى اين کارها سرمايه‌هاى زياد لازم است و دوم، اين تسهيلات و ساختارهاى منافع و خواسته‌هاى جهانگردان و ساکنان محل را تأمين مى‌کنند. اين دو ويژگى تأسيسات زيربنائي، موجب مطرح شدن پرسش‌هائى مى‌شوند که يکى از انها مسئله سرشکن کردن هزينه طرح‌هاى زيربنائي، خدماتى چون تسهيلات فرودگاهي، بندرگاه‌ها، جاده‌ها، ترابرى عمومي، آب، برق، فاضلاب و سيستم ارتباطى نيز مورد تجزيه و تحليل قرار مى‌گيرد.
|
|
|
|
| محيط تجارى و حقوقى يک مقصد يا يک منطقه، مى‌تواند اثرات بسيار زيادى بر فرآيند توسعه بگذارد. بدين دليل، دربارهٔ موضوع‌هائى چون ساختار کنونى دولت، موجوديت و فعاليت سازمان‌هاى دولتى که به جهانگردى مى‌پردازند، قوانين جاري، سياست‌ها و مقرراتى که دربارهٔ جهانگردان اعمال مى‌شود، توسعه و سرمايه‌گذارى‌هائى که در اين زمينه انجام مى‌گيرد، بحث‌هاى زيادى صورت گرفته است. در بسيارى از مناطق، سيستم حقوق مالکيت از جمله مسئله‌هائى بسيار عمده تلقى مى‌شود. آيا افراد خارجى مى‌توانند مالکيت داشته ابشد؟ در غير اين‌صورت مى‌توانند در آن کشور مالک دارائى‌هاى غيرمنقول شوند، در اين‌صورت مسئله مالکيت و اعمال کنترل بر دارائى چگونه حل مى‌شود. از ديدگاه بخش خصوصى فرآيندى که طى آن بتوان جواز براى ساختمان‌سازى به‌دست آورد و اجازهٔ راه‌اندازى يا بهره‌بردارى را از مقامات کسب نمود، عاملى بسيار مهم به حساب مى‌آيد. سرانجام، قوانين مالياتى کشور (مقصد مسافر) مى‌تواند بر جنبه‌هاى مالى طرح، اثرات زيادى بگذارد. براى مثال، در برخى از کشورها ماليات سنگينى بر جهانگردان تحميل مى‌شود، يعنى ماليات‌هائى که دولت از هتل‌ها، فرودگاه‌ها و ميهمان‌پذيرها مى‌گيرد. به‌صورت غيرمستقيم بر مسافر با جهانگرد تحميل مى‌شود و يا اينکه جهانگرد يا مسافر بايد پيوسته حق ورودى بپردازد.
|
|
|
|
| فرآيند برنامه‌ريزى به يک برنامهٔ عملى (Action plan) منجر مى‌شود که با توجه به هدف‌هاى اين برنامه مشخص مى‌گردد. در اين بخش، هدف اين است که همهٔ داده‌ها تجزيه و تحليل با کالبدشکافى شود و براى همهٔ گروه‌هاى دست‌اندکار توسعه برنامه‌اى عملى و قابل لمس ارائه گردد. در اين بخش از برنامه، استراتژى‌ها، دستورالعمل‌ها، توصيه‌ها، جدول‌هاى زمانبندى‌شده و حتى قوانين و ساير سندهاى رسمى گنجانده مى‌شود. اغلب، برنامهٔ عملى دربرگيرندهٔ مجموعه‌اى از همهٔ اين محصولات مى‌شود.
|
|
| نمونه‌اى را که مى‌توان در اين بخش گنجاند. يک برنامهٔ عملى خاص زمانبندى شده است که در آن شيوهٔ دست‌يابى به هدف‌ها، از نظر زماني، مشخص شده است. نمونهٔ ديگر، ارائهٔ طرحى استاندارد يا الگوهاى قانونى است که دولت براى کنترل توسعه بر منطقه اعمال مى‌کند و شامل تراکم ساختمان، ارتفاع ساختمان، فاصله ساختمان‌ها از مرز، ساحل و آزادراه‌ها مى‌شود، و نيز به نسبت ساختمان به مساحت موجود، ساختن جاده‌ها، پياده‌روها، توقفگاه خودرو و ساير تجهيزاتى که در منطقه ساخته مى‌شود (مانند ايجاد منظره‌هاى طبيعى و تفريحي) توجه مى‌شود. دولت محلى بر اين ساخت‌وسازها طبق استانداردهاى مشخص، اعمال‌نظر مى‌کند.
|
|
| براى منطقه‌هاى توسعه‌نيافته، اجراء اين مقررات ضروروت دارد و برخى از آنها را نمى‌توان به‌هنگام برنامه‌ريزى در طبقه‌بندى (کدبندى مناطق) گنجاند. بدين‌گونه، اجراء يک برنامه مى‌تواند اثراتى بيش از اجراء طرح داشته باشد و دولت محلى بايد از طريق تدوين برنامهٔ عملى نسبت به ويژگى‌هاى توسعه اطمينان کامل حاصل کند.
|
