|
|
|
| علم پزشکى موفق شده است با واکسيناسيون چند بيمارى واگيردار و خطرناک را ريشه کن کند مانند: آبله، فلج اطفال، ديفترى، کزاز. و ما مى‌توانيم اميدوار باشيم که از شدت ساير بيمارى‌ها نيز توسط واکسيناسيون کاسته گردد.
|
|
| - واکسيناسيون يعنى چه؟
|
| يعنى اينکه طبيب مقدار معينى از مواد بيمارى را که خيلى ضعيف شده و يا مرده باشد به بدن ورد مى‌کند. بدن توسط آن مريض نمى‌شود اما تحريک مى‌گردد که مادهٔ ايمنى عليه آن بيمارى بسازد (مصونيت اکتيو) بعد از مدت معينى بدن در مقابل آن بيمارى مصون مى‌شود يعنى با آن بيمارى مبتلا نخواهد شد و يا خيلى ضعيف مبتلا مى‌گردد.
|
|
| هميشه يک‌بار واکسينه کردن مادام‌العمر مصونيت نمى‌دهد از اين جهت بايد بعضى واکسن‌ها را تجديد کرد. مدت مصونيت نيز متفاوت است. دامنهٔ واکسن و واکسيناسيون بسيار وسيع است و علمى را به‌خود اختصاص داده است. در کليهٔ ممالک دنيا انتستيتو‌هائى وجود دارد که در آن تحقيقات صورت مى‌گيرد و واکسن ساخته مى‌شود. مانند هر علم ديگرى اينجا نيز پيشرفت‌هائى حاصل شده است. به‌طورى که مى‌بينيم بيمارى‌ها نيز خصوصيت خود را از دست داده‌اند، به‌عنوان مثال: مخملک که تا چند سال پيش نيز جزء خطرناک‌ترين بيمارى‌ها بود. ولى امروزه دامنهٔ آن بسيار محدود شده است. از آنجائى که عليه بسيارى از بيمارى‌ها واکسن به‌کار مى‌رود، پس بايد براى هر طفل يک دفترچهٔ واکسيناسيون اختصاص داد که در آن تاريخ هر واکسيناسيون مشخص باشد. طبيعى است که نمى‌توان در يک زمان عليه همهٔ بيمارى‌هائى است که طفل بدان مبتلا شده است. پس مى‌بينيد که اينجا نمى‌توانيم زياد فورمولى پيش برويم و برنامه‌اى يافت نمى‌شود که در يک کارت دريافت مى‌کنيد که اين کارت بسيار مهم است و بايد آن را حفظ کنيد همچنين اگر طفل شما در هنگام ابتلا به بعضى بيمارى‌ها مثل ديفترى با کزاز سرم دريافت کرده است (سرم ضدديفترى يا کزاز) اين کارت را نيز حفظ کنيد زيرا بعدها طبيب بايد بداند که طفل شما چه نوع سرم دريافت کرده و در چه تاريخى انجام داده است.
|
|
| شما مى‌توانيد فرزند خود را عليه بيمارى‌هاى زير واکسينه کنيد: آبله، سل ـ ديفترى ـ کزاز ـ سياهسرفه ـ فلج اطفال ـ سرخک و اوريون.
|
|
| براى آبله در پوست ضربدر خراشى وارد مى‌سازند و کمى از مايع واکسن که محتوى عامل زنده ولى ضعيف شده است روى خراش مى‌ريزند. در محل تزريق دانه‌هاى آبله حقيقى ظاهر مى‌شود و اطراف آن قرمز و متورم مى‌گردد. چند روزى طفل حالش خوب نيست. و حتى ممکن است دچار تب بالا نيز بشود. همهٔ اينها علائم طبيعى واکسيناسيون است و مى‌توان در منزل با رعايت کامل شفا يافت. اما اگر در ساير نقاط پوست تغييراتى پديد آمد بايد فوراً به پزشک مراجعه کرد. دانه‌هاى آبله که در محل تزريق ظاهر مى‌شود در حقيقت خود بيمارى است در محدودهٔ بسيار کوچک و خفيف و باعث مى‌شود که در بدن پادزهر اين بيمارى توليد شود. واکسيناسيون‌هاى ديگر نيز به همين ترتيب عمل مى‌کنند. آبله بيمارى بسيار واگيرى است که سابقاً هر سال هزاران انسان را از بين مى‌برد. يک داروى مؤثر عليه آن تا به امروز هنوز کشف نشده. از اين جهت دولت آلمان در حدود ۱۰۰سال قبل به اين‌طرف واکسينه کردن عليه آبله را يک وظيفهٔ قانونى اعلان و مقرر کرده بود که هر طفل بايد تا قبل از دو سالگى عليه آبله واکسينه شود. از آنجائى که واکسن آبله نيز خالى از خطر نيست يعنى ممکن است موجب بيمارى التهاب مغزى شود (البته خيلى به‌ندرت ولى ضايعاتى که باقى مى‌گذارد بر طرف نمى‌شود). و نيز به اين دليل که آبله در کشور ما (آلمان) ريشه‌کن شده است بنابراين فعلاً اين قانون لغو شده است. بدين معنى دور اول اين واکسن که تا دو سالگى انجام مى‌شد ديگر انجام نمى‌شود فقط دور دوم آن در سن ۱۲ سالگى اجراء مى‌گردد و اين قانون در مورد واکسيناسيون کردن کارکنان بيمارستان‌ها و لابراتورها هنوز به قوّت خود باقى است.
|
|
| بيمارى ديگرى که توسط واکسيناسيون و يا سرم ريشه‌کن شده است، ديفتيرى است. کودکان زيادى قربانى اين بيمارى شدند تا توسط ميکرُسکُپ عامل آن کشف و سم آن شناخته شد و بالاخره سرم ضد ديفترى اختراع گرديد. از سال ۱۹۲۴ عليه ديفترى واکسن به‌کار مى‌رود و تا امروز ميليون‌ها کودک در زندگى عليه ديفترى واکسينه مى‌شوند. معمولاً آمپول چهارگانهٔ کزاز، سياهسرفه، فلج اطفال و ديفترى، يا ديفترى، کزاز، سرخک و فلج‌اطفال موجود است. اين بيمارى تقريباً در آلمان‌غربى ريشه‌کن شده است.
|
|
|
|
| شايد هنوز شما بيمار مبتلا به کزاز نديده باشيد اما شايد مجبور شده‌ايد يک‌بار با فرزندان که سقوط کرده و يا مجروح شده و با خاک در تماس بوده است به مطب دکتر برويد. در اينجا دکتر از شما مى‌پرسد آيا طفل عليه کزاز واکسينه شده و يا تاکنون سرم کزاز دريافت کرده است؟
|
|
| مولد بيمارى کزاز يک باسيل است. باسيل کزاز بسيار خطرناک است و باعث مرگ مى‌شود. سربازان بى‌شمارى در جنگ‌هاى سابق به‌خاطر ورود باسيل کزاز در زخم آنها جان خود را از دست داده‌اند. اما در جنگ بين‌الملل اول و دوم به کمک سرم و واکسن کزاز زندگى بسيارى از سربازان را نجات داده‌اند. سرم کزاز محتوى پادزهر عليه سموم حاصله از بيمارى است اما واکسن، بدن را آماده مى‌سازد که اين پادزهر را خود بسازد. در هر زخمى که با زمين، چوب و کود حيوانى در تماس باشد خطر کزاز وجود دارد. اگر حيوانى نيز آدم را گاز بگيرد، خطر کزاز هست. اما اگر طفل شما در چند مرحله عليه کزاز واکسينه شده باشد ديگر احتياجى نيست براى هر زخمى به خود وحشت راه دهيد.
|
|
|
|
| عليه سياهسرفه نيز واکسن وجود دارد. دربارهٔ اين بيمارى بعداً صبحت خواهيم کرد. خيلى‌ها عقيده دارند که هر طفلى بايد سياهسرفه و نيز سرخک بگيرد و آنها را جزء بيمارى‌هاى بى‌خطر به‌حساب مى‌آورند در حالى‌که اشتباه است! هر چه طفل کوچک‌تر باشد سياهسرفه براى وى خطرناک‌تر است. تا جائى که اگر نوزادى مبتلا شود حيات وى به خطر مى‌افتد. براى بچه‌هاى بزرگ‌تر و هميچنين براى اطرافيان خود نيز اين بيمارى بسيار مزاحم و خسته کننده است و صدمه مى‌زند، بنابراين واکسن عليه آن بسيار ايده‌آل مى‌باشد.
|
|
| واکسن سل (BCG) در آلمان‌غربى متداول نيست، بهترين موقع تزريق آن چند روزى پس از تولد است و سپس در سن ۱۴ سالگي. و اگر لازم باشد يک‌بار ديگر تجديد مى‌کنند. اما اگر طفلى در معرض ابتلاء به بيمارى است (مثلاً اگر در فاميلى يک شخص مسلول زندگى مى‌کند و دور نگهداشتن بچه از آن اجتناب ناپذير است) در اين صورت پس از تست مى‌تواند در هر سنى عليه آن واکسينه شود.
|
|
|
|
| (پوليو) بيمارى واگيرى است که در درجهٔ اول کودکان و سپس نوجوانان بدان مبتلا مى‌شوند. بزرگسالان نيز تماماً از آن مصون نيستند. بدين جهت در حال حاضر توصيه مى‌شود که واکسيناسيون عليه آن را تا سن ۴۰ سالگى ادامه دهند. عامل بيمارى ويروس است که در ماههاى تابستان به‌خصوص خيلى تکثير مى‌يابند به‌طورى که هر کس ممکن است خيلى راحت در اين فصل بدان مبتلا شود. ويروس پوليو در سه شکل وجود دارد. در اکثر موارد بيمارى پوليو خيلى خفيف مى‌گذرد به‌طورى که اصلاً شناخته نمى‌شود. در شکل دوم همراه با فلج ظاهر مى‌گردد و بالاخره نوع شديد آنکه ممکن است منجر به مرگ شود، داروى معالجى عليه آن (مثل سرم که ضد ديفترى به‌کار مى‌رود) هنوز کشف نشده. تنها اسلحهٔ آن همان واکسن است که آن هم مى‌دانيم واکسن وقتى به‌کار مى‌رود که انسان سالم است. واکسيناسيون عليه اين بيمارى بسيار آسان است زيرا مى‌توان آن را خورد و نبايد حتماً تزريق شود. سابقاً واکسن فلج در سه درجه‌بندى ۱ و ۲ و ۳ (به‌حسب نوع ويروس) انجام مى‌شد ولى اکنون يک نوع واکسن وجود دارد که عليه هر سه نوع ويروس مؤثر است. و آن در فصول بهار، پائيز، زمستان انجام مى‌شود. در ماههاى تابستان که خطر ابتلاء به بيمارى شديد است واکسن به‌کار نمى‌رود. از موقعى که واکسن خوراکى عليه پوليو به‌کار رفته ديگر هيچ مورد بيمارى ديده نشده است و اطباء در ستيز خود عليه اين بيمارى وحشتناک نفس راحتى کشيده‌اند. بزرگ‌ترين نتيجه‌اى که واکسن خوراکى پوليو به‌جا گذاشته است اين است که مردم ديگر نسبت به خطر اين بيمارى بى‌توجه و بى‌تفاوت شده‌اند، در حالى‌که نبايد اينطور باشد. لطفاً اين بيمارى را سرسرى نگيرد و در مورد آن هميشه با طبيب مشورت کنيد.
|
|
|
|
| معمولاً جزء بيمارى‌هاى بى‌خطرى است که هر طفلى بايد بدان مبتلا شود. اما براى طفلى که خيلى کوچک باشد و يا کودکى که از بيمارى ديگرى ضعيف شده باشد مى‌تواند خطرناک باشد. عوارض بيمارى سرخک، ذات‌الريه، عفونتت يا التهاب گوش ميانى و يا تورم در مغز است. که اين آخرى مى‌تواند ضايعات جبران ناپذيرى به‌جا گذارد، بنابراين واکسن عليه اين بيمارى را بسيار توصيه مى‌کنيم. در مورد واکسيناسيون آن با طبيب خود مشورت نمائيد.
|
