مفاهیم تغییریافته

مراقبت‌هاى بهداشتى جامع (Comprehensive Health care)

اصطلاح مراقبت بهداشتى جامع به معناى تدارک خدمات بهداشتى ادغام يافتهٔ پيشگيري، درمانى و ارتقائى از پيش از گهواره تا گور براى همهٔ ساکنين يک منطقهٔ جغرافيايى معين است. اين خدمات بايد معيارهاى زير را داشته باشند:

۱. خدمات بهداشتى پيشگيري، درمانى و ارتقائى کافى را فراهم کند.

۲. هر چه بيشتر به استفاده‌کننده از خدمات نزديک باشد.

۳. بيشترين همکارى بين مردم و خدمات و متخصصان وجود داشته باشد.

۴. بدون توجه به توانِ مالى مردم در دسترس همگان باشد.

۵. توجه ويژه بر بخش‌هاى ناتوان‌تر و آسيب‌پذيرتر جامعه داشته باشد.

۶. هم در خانه و هم در محل کار محيطى بهداشتى به‌وجود آورد و آن را حفظ کند.

مراقبت‌هاى بهداشتى جامع به‌عنوان جانشينى براى سياست‌هاى بهداشتى شامل ارائهٔ مراقبت پزشکى بيشتر پيشنهاد شده بود. اين نظريه پايهٔ برنامه‌ريزى‌هاى بعدى در برقرارى شبکه‌هاى تشکيل شده از مراکز بهداشتى درمانى و خانه‌هاى بهداشت شد.

خدمات بهداشتى بنيادى (Basic Hearlth services (BHS

اصطلاح خدمات بهداشتى اساسي در سال ۱۹۶۵ توسط WHO و يونيسف در سياست بهداشتى مشترک آن دو به‌کار گرفته شد، اين اصطلاح چنين تعريف شده: خدمت بهداشتى اساسى به‌عنوان شبکهٔ واحدهاى هماهنگ محيطى و ميانى شناخته مى‌شود که بتوانند گروهى از اعمال لازم براى بهداشت منطقه را به‌نحوى کارساز به‌ انجام رسانند و اطمينان دهد که کارکنان تخصصى شايسته و کارمندان کمکى لازم براى اجراء اين اعمال موجود باشند.

تغيير اصطلاح خدمات بهداشتى جامع به خدمات بهداشتى اساسى موضوع کيفيت و محتواى خدمات بهداشتى را دگرگون نکرد. ناتوان يا نقطهٔ ضعف خدمات بهداشتى اساسى در خدمات بهداشتى جامع هم مشترک، و عبارت است از: نبود مشارکت جامعه، نبود همکارى بين‌بخشى و جدا دانستن جنبه‌هاى اقتصادى - اجتماعى از بهداشت.

مراقبت بهداشتى اوليه (Primary Health care)

روش نوين مراقبت‌هاى بهداشتى در سال ۱۹۷۸ پس از کنفرانس بين‌المللى واقع در آلماآتا پايتخت قزاقستان (در اتحاد شوروى سابق) به‌وجود آمد. اين روش مراقبت بهداشتى اوليه ناميده مى‌شود، و همهٔ نکات اصلى نظام اجراى مراقبت‌هاى بهداشتى اوليه را دارد و اينک در سراسر جهان به‌وسيلهٔ سازمان‌هاى بين‌المللى و دولت‌ها از آن پشتيبانى مى‌شود.

پيش از بيانيه‌ٔ آلماآتا، مراقبت بهداشتى اوليه مترادف با خدمات بهداشتى اساسي و مراقبت‌هائى که به‌ آسانى در دسترس قرار دارند و ... شناخته مى‌شد. کنفرانس بين‌المللى آلماآتا به مراقبت‌هاى بهداشتى اوليه مفهوم وسيع‌ترى داد و آن را به اين شرح تعريف کرد:

مراقبت‌هاى بهداشتى اوليه مراقبت‌هاى اساسى است که به‌طور وسيع در اختيار افراد قرار گيرد و توسط آنها پذيرفته شود، و با مشارکت کامل آنها با بهائى باشد که جامعه و کشور از عهدهٔ آن برآيند.

مراقبت‌هاى بهداشتى اوليه براى همهٔ کشورها به‌طور يکسان با ارزش است خواه کشورى بسيار پيشرفته و يا رو به پيشرفت باشد، با وجود اين در هر کشورى مى‌تواند متفاوت باشد. نظريهٔ مراقبت بهداشتى اوليه به‌عنوان رمز دست‌يابى به بهداشت براى همه تا سال ۲۰۰۰ ميلادي، توسط همهٔ کشورها پذيرفته شده است. اين روش به‌عنوان بخش تلفيق‌يافتهٔ نظام بهداشتى کشور هم مى‌باشد.