مزداپرستی

کيش زردشتي، کهن‌ترين دين و حيانى است و چه بسا بيش از هر دين ديگر، به‌طور مستقيم و غير مستقيم بر جهان بشرى اثر نهاده باشد. اين کيش، خود، دين رسمى سه شاهنشاهى بزرگ ايران بوده است که از سدهٔ ششم پيش از ميلاد تا سدهٔ هفتم ميلادى تقريباً پيوسته در اوج شکوفائى و قدرت بودند و بر بخش اعظم خاور نزديک و ميانه سلطه داشتند. قدرت و ثروت ايران، شهرت بسيار اين کيش را سبب شد و پاره‌اى آموزه‌هاى اصلى آن‌را يهوديت، مسيحيت و اسلام و نيز شمارى طريفه‌هاى گنوسي، اخذ کردند و در همان حال، در خاور نيز در پيدائى کيش بودائى شمالي (منظور مهايانه يا گردونهٔ بزرگ است. - م.) ، مؤثر بوده است. امروزه، به سبب فشارهاى بيروني، جمعيت زردشتيان به اقليت‌هاى کوچک پراکنده‌اى فرو کاسته است که اغلب در ايران و هند زندگى مى‌کنند، اما باورهائى که نخست پيامبر زردشتيان به آنها آموخت، هنوز هم مقبول ديگر مردمان سراسر جهان هستند.

کيش زردشتي، همچنين دينى اصيل است با شمارى آموزه‌هاى ويژه و برجسته که توانسته است به پيروان او، زندگانى هدفمند و رضايت‌بخشى اعطا کند و ايمان و ارادتى عميق را در آنان بيدار سازد.

نوشته‌هاى زردشتى را مجموعاً با نام اوستا مى‌شناسيم و به زبانى سروده شده‌اند که آن‌را 'اوستائي' مى‌ناميم.

زرتشت بنيانگذار دين مزدائى در ايران است. نام اين پيامبر ايرانى که در اوستا زَرَت هوشتر (Zarathoshtra) است و پس از اهورامزدا بالاتر از همهٔ نام‌هاى ديگر قرار دارد، امروزه پس از تغيير و تبديلاتى بسيار در زبان رايج فارسى زرتشت يا زردشت شده است. زرتشت به‌طورى که از اوستا برمى‌آيد به معنى دارندهٔ شتر زرد است.

تاريخ ظهور زرتشت تقريباً به اتفاق آراءِ ۶۵۰۰ سال پيش از مسيح ذکر شده است.

سه نظريه در مورد مولد زرتشت بيان شده :

- نظريه‌اى که اصل زرتشت را از ناحيهٔ غربى ايران مى‌داند.

- نظريه‌اى که زادگاه او را در مشرق ايران مى‌داند.

- نظريهٔ سوم اين است که زرتشت در بلخ تولد يافته و براى نشر آئين خويش به مشرق اين کشور رفته و با دستيارى ويشتاسپ دين خود را گسترش داده است.

آنچه مسلم و محرز است زرتشت ايرانى‌الاصل و از نژاد آريا و از تخمهٔ فريدون و کيومرث است. وى از خاندان هيچت‌اسپ (Haechitaspa)، نام خانوادگى او اسپيتمان (Spitman) نام پدر او پوروشسپ (Pourushaspa) و نام مادر او دوغدو است.