|
|
|
|
|
| موطن اصلى نخودفرنگى را از منطقه درياى مديترانه و خاورميانه مى‌دانند، در منطقه آناتولى ترکيه بعضى از انواع آن به‌صورت وحشى در مزارع گندم به‌صورت علف هرز دريافت مى‌شود. داشتن برگ‌هاى پوشيده از واکس نشان‌دهنده آن است که اصل اين گياه در مناطق خشک مى‌باشد.
|
|
| نخودفرنگى محصولى است که تنها يا همراه با هويج‌فرنگى براى تهيه کنسرو تازه از آن استفاده مى‌شود.
|
|
| براى کارخانجات کنسروسازى نخودفرنگى دانه ريز بهتر از نخودفرنگى دانه درشت بوده و قيمت بيشترى براى نخودفرنگى ريز پرداخت مى‌گردد، مثلاً قطر دانه تا ۵/۸ ميلى‌متر خيلى مرغوب به‌حساب آمده و قيمت آن دو برابر دانه‌اى است که قطر آن بيش از ۵/۸ ميلى‌متر باشد.
|
|
|
|
| نخودفرنگى با نام علمى .Pisum sativum L گياهى است يک‌ساله که داراى ساقه نازک و رونده بوده و داراى پيچکى است که به قيم و يا بوته‌هاى مجاور مى‌پيچد.
|
|
|
|
|
|
|
| مقدار محصول نخودفرنگى در حدود ۳ تا ۴ تن در هکتار مى‌باشد و مقدار محصول کل يعنى غلاف‌ها و دانه در حدود ۱۷ تن و يا در اين حدود خواهد بود.
|
|
|
|
| نخودفرنگى نسبت به آب و هوا چندان حساس نبوده و احتياج کمترى به گرما دارد. حداقل گرماى لازم در حدود ۱ تا ۲ درجه سانتى‌گراد مى‌باشد. به‌علاوه يخبندان به آن صدمه نمى‌زند و در مقابل خشکى نيز تا حدودى مقاومت نشان مى‌دهد. قسمت‌هاى رويشى گياه مثل ساقه و برگ‌ها مى‌توانند حتى درجه حرارت ۵- درجه سانتى‌گراد را تحمل نمايند. البته در مرحله گل دادن بايد درجه حرارت بيش از ۱۵ درجه سانتى‌گراد باشد.
|
|
|
|
|
| رطوبت خيلى زياد باعث توقف رشد و نمو گياه مى‌شود به‌علاوه بارندگى زياد باعث مى‌شود که رشد رويشى گياه زياد شده و از تشکيل گل و غلاف جلوگيرى مى‌شود.
|
|
| از نظر خاک، خاک‌هاى متوسط مانند شنى‌رسى و رسى‌شنى يعنى خاک‌هاى ليمونى سبک خيلى مناسب مى‌باشند، زيرا در اين گونه زمين‌ها امکان رطوبت يا خشکى زياد کمتر بوده و ضمناً احتمال آلودگى غلاف‌ها و کثيف شدن آنها نيز کمتر مى‌باشد.
|
|
|
|
|
|
|
| نخودفرنگى گياهى است روزبلند و با توجه به آنچه که راجع به عکس‌العمل گياهان در مقابل طول روز يا Photoperidismp گفته شده، بايد کاشت نخودفرنگى در روز کوتاه انجام گيرد، تا اينکه بتواند به‌اندازه کافى رشد رويشى نموده و توليد شاخ و برگ زياد نمايد و سپس شروع به توليد گل و غلاف نمايد که اين خود در روز بلند انجام مى‌گيرد چون نخودفرنگى به گرماى کم احتياج دارد اين امکان وجود دارد که ما بتوانيم آن را خيلى زود کشت کنيم و بهتر است که در موقع کاشت درجه حرارت زمين به حداقل ۵ درجه رسيده باشد.
|
|
|
|
|
|
|
| از نظر فواصل کاشت در سبزى‌کارى پيشرفته و سبزکارى معمولى تفاوت وجود دارد در کاشت وسيع مزرعه بايد مسئله برداشت و کوبيدن ماشينى مورد توجه قرار گيرد. در شرايط ديم براى نخودفرنگى مزرعه‌اى فواصلى معادل همان فواصل کشت گندم يعنى ۱۲ تا ۱۵ سانتى‌متر انتخاب مى‌گردد، به اين ترتيب تراکم بوته به‌اندازه کافى بوده و زمين به‌سرعت پوشيده مى‌شود در نتيجه علف هرزه سرکوب شده و برداشت ماشينى به‌سهولت انجام مى‌گردد. در شرايطى که برداشت نخودفرنگى به‌وسيله دست انجام مى‌گيردبايد فواصل را بيشتر انتخاب کرد. در مورد نخود فرنگى پاکوتاه فواصل رديف‌ها را ۳۰ سانتى‌متر و در مورد نخودفرنگى پابلند ۴۱ سانتى‌متر مى‌گيرند.
|
|
|
|
| مقدار بذر در هر هکتار با توجه به وزن هزاردانه نخودفرنگى و تراکم بوته در هکتار متفاوت مى‌باشد. به‌طور متوسط در هر هکتار در حدود ۱۲۰ تا ۲۰۰ کيلوگرم بذر مصرف مى‌شود. عمق کاشت بستگى به نوع زمين داشته و معمولاً در حدود ۴ تا ۵ سانتى‌متر مى‌باشد. بذر را بايد قبل ازکاشت در مقابل قارچ‌ها ضدعفونى کرد.
|
|
|
|
|
|
|
| احتياج نخودفرنگى به کود ازته مانند ساير گياهان اين خانواده خيلى کم است. زيرا قسمت مهم احتياجات ازت به‌وسيله ازت حاصله از باکترى‌هاى ريشه رفع مى‌گردد. البته زمين‌هائى که براى اولين بار براى کشت نخودفرنگى مورد استفاده قرار مى‌گيرند بايد با باکترى مخصوص نخودفرنگى مخلوط گردند عقيده اينکه اصلاً احتياج به کود ازته نيست قابل قبول نبوده و در هرصورت مقدار کم آن مى‌تواند بسيار مؤثر باشد.
|
|
|
|
|
| نخودفرنگى در مقابل کمبود اسيد فسفريک و پتاس خيلى حساس است، اسيد فسفريک زمين به‌خوبى به‌وسيله نخودفرنگى جذب مى‌گردد، پتاس و اسيدفسفريک را بهتر است در بهار به‌هنگام آماده کردن و تسطيح زمين داخل خاک کرد.
|
|
| دادن کود حيوانى ضرورتى ندارد، زيرا کود حيوانى شامل يک منبع ازت است که به‌تدريج آزاد شده و مورد استفاده گياه قرار مى‌گيرد و در نتيجه زمان گل کردن طولانى شده و خطر حمله امراض و حشرات زياد مى‌گردد.
|
|
|
|
| براى عرضه به بازار مصرف تازه برداشت کمى زودتر و بستگى به زمان کاشت و زودرسى رقم دارد و در تيرماه شروع شده و مدتى ادامه خواهد داشت. البته اين درشرايطى است که کاشت نخودفرنگى با توجه به شرايط محيطى در بهار انجام گرفته باشد در مناطقى که کاشت پائيزه نخودفرنگى امکان‌پذير مى‌باشد برداشت محصول نيز در ارديبهشت ماه خواهد بود.
|
|
|
|
|
|
|
| براى سبز شدن بذر سله‌شکنى و مبارزه با علف‌هاى هرزه اهميت زيادى دارد. معمولاً پس از سبز شدن با وسايل ماشينى سله‌شکنى مى‌کنند. پس از سه برگه شدن نيز مى‌توان وجين ماشينى را انجام داد.
|
|
|
|
|
| مبارزه با علف‌هاى هرزه با روش شيميائى نتيجه رضايت‌بخشى داده است. علف‌کش‌هاى زياد و قابل مصرف براى نخودفرنگى هستند که از همه مهم‌تر يکى سيمازين مى‌باشد که به‌مقدار يک کيلوگرم در هکتار که در ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ ليتر آب حل مى‌شود بلافاصله پس از کاشت مى‌پاشند.مصرف سموم بايد در هواى خشک و زمانى که بوته‌ها نيز مرطوب نيستند انجام شود.
|
|
|
|
| نخودفرنگى از آن دسته گياهانى است که اگر آن را چند سال متوالى بعد از خودش کشت کنند به‌علت افزايش تراکم آفات و امراض به‌تدريج از مقدار محصول آن کاسته مى‌شود با توجه به بررسى‌هاى انجام شده مى‌توان کشت نخودفرنگى را ۶ سال يک‌بار در يک زمين تکرار کرد.
|
|
| با توجه به اين موضوع نخودفرنگى را در تناوب بعد از چغندرقند، سيب‌زميني، و يا گل‌کلم مى‌کارند. به‌عبارت ديگر کاشت نخودفرنگى بعد از گياهان وجينى مانند گياهان نام‌برده فوق بهترين نتيجه را خواهد داد.
|
|
| نخودفرنگى گياه بسيار مناسبى براى کاشت بسيارى از سبزى‌ها بعد از خودش مى‌باشد. زيرا برداشت آن به‌موقع و زود انجام مى‌گيرد و زمينى غنى و حاصلخيز از خودش به‌جاى مى‌گذارد. بعد از نخودفرنگى مى‌توان کاهوى سالادى و اسفناج و گل‌کلم را کشت کرد.
|
|
|
|
| در ايران چند رقم نخودفرنگى به‌نام‌هاى واندو، آلدرين و Ronde کشت مى‌شوند.
|
|
| - نخودفرنگى دانه صاف: اين گونه داراى گل‌هاى سفيد بوده و دانه آن گرد و صاف و به‌رنگ‌هاى زرد و سبز مى‌باشد. حساسيت آنها به سرما خيلى کمتر از گونه‌هاى ديگر بوده و مى‌توان آنها را زودتر کشت کرد. علت گرد بودن دانه اين است که دانه داراى نشاسته به‌عنوان مواد ذخيره‌اى مى‌باشد.
|
|
| - نخودفرنگى دانه شيرين: داراى غلافى ترد و نرم بوده و غلاف دانهٔ آن مانند لوبيا قابل استفاده است.
|
|
| - نخودفرنگى دانه چروکيده: در اين گونه ماده نشاسته‌اى دانه بلافاصله تبديل به Dexterin و شکر شده و به‌همين دليل دانه چروکيده و گوشه‌دار مى‌گردد.
|
