|
|
|
طول موج‌هاى نور خورشيد از ۲۸۰ تا ۲۹۰۰ نانومتر متغير است. اشعه‌اى که باعث آفتاب‌سوختگى مى‌گردند، اشعه ماوراء بنفش B خوانده مى‌شوند. اين اشعه کوتاه‌ترين طول موج‌ها دارند که بين ۲۸۰ تا ۳۲۰ نانومتر متغير مى‌شود. اين اشعهٔ با طول موج کوتاه کاملاً توسط شيشهٔ عادى پنجره، و به ميزان زيادى توسط دود غليظ تصفيه مى‌شود. با وجود اين آنها از مه و ابرهاى دقيق مى‌گذرند و از حدود متجاوز از ۹۰ سانتى‌متر آب زلال نيز عبور مى‌کنند. آب، برف، ماسه مواجهه با اشعه ماوراء بنفش B را از طريق انعکاس نور تشديد مى‌کنند.
|
|
|
آفتاب‌سوختگى ۳ تا ۲۴ ساعت بعد از مواجهه با آفتاب ظاهر مى‌شود و از ضايعات قرمز کم‌رنگ تا سوختگى درجه دوم همراه با تاول، تورم، تب، لرز، ضعف و شوک، متغير است.
|
|
|
|
|
آفتاب‌سوختگى خفيف معمولاً نيازى به درمان ندارد. شواهدى مبنى بر اينکه فرآورده‌هاى حاوى صمغ خوشبو بيشتر از کرم‌هاى مرطوب‌کننده ساده باعث تسکين و تسريع بهبودى شوند، وجود ندارند. در صورت بروز درد ناشى از سوختگي، کمپرس آب سرد تسکين‌دهنده است. مواد بى‌حس‌کننده موضعى مثل بنزوکائين نيز به‌طور موقت درد را برطرف مى‌کنند، اگرچه بسيارى از پزشکان معتقد هستند که بايد از مصرف کليهٔ بى‌حس‌کننده‌هاى '-کائين' خوددارى شود، زيرا اين داروها در برخى از افراد باعث واکنشهاى حساسيتى مى‌شوند. مخصوصاً بايد از فرآورده‌هاى حاوى ليدوکائين خوددارى کرد زيرا از طريق پوست جذب مى‌شوند و مى‌توانند واکنشهاى سمى ايجاد کنند. پمادهاى کورتيکواستروئيد موضعى ارزش کمى در تسکين آفتاب‌سوختگى دارند.
|
|
|
اگر سوختگى درجهٔ دوم بروز کرد (يعنى تاول، تورم، حساسيت، و درد وجود داشت)، به پزشک مراجعه کنيد. در اين موارد ممکن است کورتيکواستروئيدها براى کاهش التهاب تجويز شوند. روى سوختگى درجه دوم چيزى نگذاريد. تاول‌ها را نترکانيد و پوست آسيب‌ديده را نکنيد. سعى کنيد پوست سوخته را کاملاً پاکيزه نگه داريد.
|
|
|
|
|
اکثر آفتاب‌سوختگى‌ها به‌سادگى در اثر بى‌احتياطى ايجاد مى‌شوند. وقتى در زير آفتاب مشغول تفريح هستيد، مشکل است که بايستيد و خود را بپوشانيد. ولى مسلماً اين کارى است که بايد انجام دهيد. کلاه، پيراهن آستين بلند و شلواز يا دامن بلند مناسب هستند. به پيراهن‌هاى راحتى مرطوب اکتفاء نکنيد، اشعه مستقيماً از پارچهٔ پنبه‌اى مرطوب عبور مى‌کند. پارچه‌هاى شل بافت سفيد دارند. به‌عنوان مثال ضريب حفاظتى پارچه‌هاى جين در مقابل آفتاب در حدود ۱۰۰۰ است! اين نکته به آن معنى است که پوستى که توسط پارچهٔ جين محافظت مى‌شود در ۱۰۰۰ ساعت همان مقدار اشعه خورشيدى دريافت مى‌کند که پوست بدون حفاظ در يک ساعت دريافت مى‌کند. پارچهٔ جين نسبتاً گرم است و در هواى گرم مناسب نيست، ولى منظور از اين مثال درک موضوع است.
|
|
|
استفاده از مواد ضد آفتاب ضرورى است. دو نوع کلى از مواد ضد آفتاب وجود دارند:
|
|
|
- 'محافظت‌کننده‌هاى فيزيکي' که خميرهاى غيرشفافى هستند، معمولاً حاوى اکسيد زينک يا اکسيدتيتانيوم هستند که کاملاً جلوى اشعهٔ خورشيد را مى‌گيرند. اين مواد روى بيني، لب‌ها، ساق پا، و ساير مناطقى که حساسيت ويژه‌اى دارند، به‌کار مى‌روند. محصولات سفيد قديمى زياد جالب نبود، ولى محصولات جديد حاوى رنگ‌هاى درخشان گوناگون 'دى‌گلو' هستند که صرف‌نظر از ادعا محافظت‌کننده نيز مى‌باشند.
|
|
|
- 'محافظت‌کننده‌هاى شيميائي' که اشعهٔ خورشيد را جذب مى‌کنند و آنها را به‌صورت طول موج‌هائى که باعث آفتاب‌سوختگى نمى‌شوند، منعکس مى‌کنند. پارا آمينو بنزوئيک اسيد (پابا) و ترکيبات آن در ميان انبوه مواد ضد آفتاب، رايج‌ترين آنها هستند. اين ترکيبات به ميزان زيادى پوست را در مقابل اشعهٔ ماوراء بنفش B که موجب آفتاب‌سوختگى و سرطان پوست مى‌شوند، محافظت مى‌کنند. از طرف ديگر اين مواد اشعهٔ ماوراء بنفش A (با طول موج بلندتر) را که موجب پير شدن پوست مى‌شوند، از خود عبور مى‌دهد.
|
|
|
اگر نسبت به 'پابا' حساسيت داريد، مى‌توانيد ساير ترکيبات ضد آفتاب را جايگزين آن کنيد. بنزوفنون‌ها (اُکسى بنزون و سوليسو بنزون)، سينامات‌ها (اکتيل متيل سينامات و سينوکسات) و ساليسيلات‌ها (هومومنتيل ساليسيلات) را در نظر داشته باشيد. به خاطر داشته باشيد که موادى مثل پترولاتوم و چاپستيک به هيچ وجه ضد آفتاب نيستند مگر اينکه در ترکيب آنها مواد محافظت‌کننده وارد شود.
|
|
|
محافظت‌کننده‌هاى شيميائى براى مؤثر بودن بايد روى پوست باقى بمانند. از اين‌رو اين مواد بايد به مقدار زياد مصرف شوند و به دفعات مورد استفاده مجدد قرار گيرند. برخى فرآورده‌ها مثل 'سان داون' نسبت به ساير مواد مدت ابقاء بيشترى دارند و در نتيجه مؤثرتر هستند. قبل از مواجهه با آفتاب از مواد ضد آفتاب استفاده کنيد تا اين مواد وقت کافى براى نفوذ به لايه خارجى پوست داشته باشند. محصولاتى را که ضريب حفاظتى آنها در مقابل آفتاب ۱۵ يا بالاتر است، انتخاب کنيد. اگر داخل آب شده‌ايد يا زياد عرق کرده‌ايد، بعد از خشک کردن خود با حوله دوباره از اين مواد استفاده کنيد. محصولات جديدى وجود دارند که طبق گزارش‌ها حتى بعد از شش ساعت شنا حفاظتى ۱۸ دارند. نشانه‌اى مبنى بر اينکه مصرف خوراکى 'پابا' اثر حفاظتى دارد، در دست نيست.
|
|
|
اگر اصرار به برنزه شدن داريد، اين کار را به‌تدريج آغاز کنيد. بسيارى از افراد داراى پوست روشن براى برنزه شدن کامل ۱۰ تا ۱۴ روز وقت لازم دارند. مواد 'تسريع‌کنندهٔ برنزه شدن' را که روى آنها به‌عنوان 'برنزه‌کننده سريع' يا 'برنزه‌کنندهٔ طولانى اثر' تبليغ مى‌شود، فراموش کنيد. تنها تأثير اين مواد روى جيب شما است. حتى در سايه نيز از محافظت‌کننده‌ها استفاده کنيد، زيرا اشعه ماوراء بنفش منعکس شده نيز مى‌تواند سوزاننده باشد. به خاطر داشته باشيد که اشعهٔ خورشيد بين ساعت‌هاى ۱۰ صبح تا ۳ بعدازظهر درخشان‌تر است. هرچه به خط استوا نزديک‌تر شويد اشعهٔ خورشيد شديدتر است. تخمين زده شده است که خطر درازمدت سرطان پوست به‌ازاء هر ۴۸۰ کيلومتر که به خط استوا نزديک مى‌شويد، دو برابر مى‌شود. ارتفاع نيز در شدت اشعهٔ ماوراء بنفش مؤثر است و شدت آن با افزايش ارتفاع بيشتر مى‌شود. بنابراين هنگام گذراندن تعطيلات در مناطق گرمسيرى مقدار زيادى کرم ضدآفتاب همراه داشته باشيد.
|
|
|
هرچه مسن‌تر باشيد، حساسيت شما به آفتاب بيشتر خواهد شد. علت اين پديده آن است که تعداد ملانوسيت‌ها با افزايش سن کاهش مى‌يابد. از دست رفتن اين سلول‌ها ۱۵ درصد در هر ۱۰ سال برآورده شده است.
|
