یخ‌زدگی

يخ‌زدگى هنگامى رخ مى‌دهد که اعضاء ناپوشيدهٔ بدن، بيشتر گوش‌ها، بيني، چانه، دست‌ها و پاها در معرض سرماى طولانى و شديد قرار گيرند. يخ‌زدگى ممکن است سطحى (تنها پوست) يا عميق (يخ‌زدگى پوست و بافت‌هاى زير پوست) باشد. در موارد حاد ممکن است ناحيهٔ يخ‌زده دچار قانقاريا شود.

در مراحل اوليه نمى‌توان بين نوع عميق و سطحى فرقى قائل شد. عوارض و نشانه‌هائى که در زير آمده است در هر دو مشترک است. يخ‌زدگى ممکن است با سرمازدگى همراه باشد؛ در اين‌صورت سرمازدگى بايستى قبل از يخ‌زدگى درمان شود.

- عوارض و نشانه‌ها:

۱. احتمالاً مصدوم احساس مى‌کند ناحيهٔ يخ‌زده تير مى‌کشد و به‌دنبال آن عضو بى‌حس و کرخت مى‌شود.

۲. احتمالاً دست يا پاى يخ‌زده نمى‌تواند درست حرکت کند.

۳. مصدوم احساس مى‌کند که پوست او سفت و سخت شده است - پوست سفيد براق يا آبى رگه رگه به نظر مى‌آيد.

- هدف:

به آرامى عضو يخ‌زده را گرم کنيد و ترتيب انتقال مصدوم به بيمارستان را بدهيد.

- درمان:

۱. مصدوم را به پناهگاه برسانيد و به آرامى لباس يا پوشش روى ناحيهٔ يخ‌زده را خارج کنيد.

۲. اشيائى مانند حلقه، ساعت يا جواهرات را خارج کنيد.

۳. بلافاصله ناحيه يخ‌زده را از طريق انتقال حرارت پوست به پوست گرم کنيد. به اين ترتيب که دست‌هاى مصدوم را زير بغل خود او و پاها را در زير بغل خود قرار دهيد. گوش‌ها، بينى يا صورت يخ‌زده را با دست‌هاى خود بپوشانيد تا رنگ و حس آن به‌حالت طبيعى برگردد.

۴. دست يا پاى آسيب‌ديده را پس از آنکه به ترتيبى که در بالا گفته شد گرم کرديد در آب نسبتاً گرم قرار دهيد (آب بايد وقتى آرنج خود را در آن فرو مى‌کنيد براى آرنج قابل تحمل باشد).

نبايد بگذاريد مصدوم روى پاى تازه گرم شده راه برود.

۵. اگر پس از يک ساعت گرم کردن، عوارض يخ‌زدگى برطرف شد درمان را قطع کنيد اما نگذاريد که مصدوم دوباره در معرض سرما قرار گيرد چون گردش خون، آسيب‌ديده است.

۶. براى کم کردن ورم و درد، عضو مجروح را بالا بگيريد.

۷. با استفاده از يک پوشش نرم و سبک ناحيهٔ آسيب‌ديده را بپوشانيد.

۸. مصدوم را به بيمارستان برسانيد.

نبايد ناحيه آسيب‌ديده را ماساژ دهيد.

نبايد تاول‌ها را بترکانيد يا از دارو يا پماد براى ناحيه آسيب‌ديده استفاده کنيد.

نبايد براى گرم‌کردن مصدوم از حرارت خشک (بخاري) يا تابشى (آفتاب) استفاده کنيد.