| ۷. دماسنج نقره‌اي
|
| در اين نوع دماسنج سطح براق نقره گرماى تابشى را هر چه بيشتر بازتاب مى‌کند و با اين ترتيب رقم دقيق‌ترى از گرماى محيط به‌دست مى‌آيد.
|
|
| ۸. دماسنج کاتا (Kata)
|
| کاتا واژه‌اى يونانى به معناى پائين Down ، و دماسنج کاتا يک دماسنج الکلى است با يک حباب شيشه‌اى به درازاى چهار سانتى‌متر و قطر ۸/۱ سانتى‌متر. اعداد مربوط به قرائت گرما روى قسمت ميله‌اى بين صد تا نود و پنج درجهٔ فارنهايت نوشته شده و دو نوع آن موجود است. يک نوع که دماسنج مرطوب کاتا ناميده مى‌شود حباب آن از يک پارچهٔ موسلين نم‌دار پوشيده شده و نوع ديگر آن دماسنج خشک کاتا است.
|
|
| پيش از قرائت درجهٔ گرما، حباب دماسنج در آب گرم فرو برده مى‌شود تا دماسنج نزديک به ۱۳۰ درجهٔ فارنهايت گرم شود و همهٔ الکل آن به مخزن کوچک در بالاى دستگاه برسد. حباب دماسنج خشک کاتا بايد خشک شود. سپس هر يک از دو نوع در هوا در نقطه‌اى که بتوان آنها را مشاهده کرد آويزان مى‌شوند. تعداد ثانيه‌هاى لازم براى آنکه الکل از صد درجه به نود و پنج درجه برسد با يک کرونومتر ثبت و اين کار چهار بار تکرار مى‌شود. عدد اول را حذف کرده و ميانگين سه عدد بعدى تعيين مى‌شود. مدت لازم براى پائين آمدن درجه از صد به نود و پنج به نيروى خنک‌کنندگي هوا بستگى دارد. هر دماسنج کاتا ضريبي به‌نام ضريب کاتا دارد که بر ميلهٔ آن نوشته شده و براى هر دماسنج توسط کارخانهٔ سازنده تعيين مى‌شوند. از تقسيم ضريب کاتا بر ميانگين مدت خنک‌کنندگى ميزان خنک‌کنندگى برحسب ميلى‌کالرى بر سانتى‌متر مربع در ثانيه به‌دست مى‌آيد. دماسنج کاتا نخست براى اندازه‌گيرى نيروى خنک‌کنندگي هوا ساخته شد، و از نظر نشانگرهاى آسايش گرمائى دماسنج خشک کاتا از رقم شش و بالاتر و دماسنج مرطوب کاتا از بيست و بيشتر در نظر گرفته مى‌شوند.
|
|
| اکنون دماسنج کاتا بيشتر به‌عنوان يک دستگاه بادسنج (anemometer) براى ثبت جريان‌هاى خفيف هوا به‌کار مى‌رود تا تعيين نيروى خنک‌کنندگى آن.
|
|
| انواع دماسنج‌هاى موجود کاتا براى اندازه‌گيرى پنج درجهٔ خنک‌کنندگى موجود است؛ به اين شرح:
|
|
| - دماسنج استاندارد کاتا دامنهٔ خنک‌کنندگى بين ۹۰ تا ۱۰۰ درجهٔ فارنهايت
|
|
| - دماسنج کاتا براى نقاط گرم - دامنهٔ خنک‌کنندگى بين ۱۲۵تا ۱۳۰ درجهٔ فارنهايت
|
|
| - دماسنج کاتا براى نقاط بسيار گرم - دامنهٔ خنک‌کنندگى بين ۱۴۵ تا ۱۵۰ درجهٔ فارنهايت
|
|
| در مناطق گرمسير که ممکن است گرماى هوا بيش از صد درجهٔ فارنهايت باشد نمى‌توان دماسنج استاندارد را به‌کار گرفت اما از دستگاه‌هاى ديگر مى‌توان استفاده کرد. سه نوع دماسنج نامبرده را از رنگ الکل آنها به‌راحتى مى‌توان شناخت. دماسنج استاندارد کاتا به رنگ سرخ، دماسنج نقاط گرم به‌رنگ آبى تيره و دماسنج نقاط بسيار گرم ارغوانى رنگ است و حباب نقره‌اى رنگى دارد تا خطاهاى مربوط به تابش را کاهش دهد.
|
|
|
|
| فشار گرما بار يا سنگينى گرمائى را گويند که براى نگهدارى تعادل بدن بايد بر باد داده شود. عوامل مؤثر بر فشار گرما عبارتند از: ميزان سوخت و ساز بدن، گرماى هوا، رطوبت، حرکت هوا و گرماى تابشي. مقدار گرماى دريافتى بدن بايد با مقدار گرماى از دست‌رفتهٔ آن برابر باشد.
|
|
| براى فشار گرما، نشانگرهاى بسيارى تعيين شده ولى هيچ‌يک از آنها به‌عنوان نشانگر در همهٔ اشکال ممکن و پيچيده (بسته به ميزان کار، گرماى هوا، جريان هوا و ...) معتبر نيستند. نشانگرهاى تعيين شده عبارتند از: نشانگر استوائى آسايش، نشانگر فشار گرما، پيش‌بينى ميزان تعريق در چهار ساعت، (P4SR)، با اين شرح:
|
|
| الف- نشانگر استوائى آسايش
|
| اين نشانگر گرماى هواى آرام و اشباع شده را نشان مى‌دهد که معادل فيزيولوژيک آب و هواى مورد نظر است.
|
|
| ب- شاخص فشار گرما
|
| اين شاخص ميزان سوخت و ساز بدن و راه‌هاى اصلى تبادل گرماى بين بدن انسان و محيط زيست را در نظر مى‌گيرد و نشان‌دهندهٔ نسبت توان نگهدارى گرماى يک انسان متوسط است براى آنکه ارقام شاخص فشار گرما را بتوان به‌آسانى محاسبه کرد. نوموگرامهائى(Nomogram - نمودار است شامل معادل‌هاى سه نوع مقياس به‌طورى که اگر يک خط مستقيم نمودار را قطع کند مقادير معمول را مى‌توان يافت. (م)
) تهيه شده است. تفسيرى کوتاه از مقادير شاخص فشار گرما (HSI) در زير آمده است:
|
|
| صفر
|
- فشار گرما در کار نيست
|
| ۳۰-۱۰
|
- فشار گرماى مختصر تا متوسط
|
| ۶۰-۴۰
|
- فشار گرماى شديد
|
| ۹۰-۷۰
|
- فشار گرماى خيلى سخت
|
| ۱۰۰
|
- حد بالائى تحمل گرما
|
|
|
| ج- پيش‌بينى ميزان تعريق در چهار ساعت (P4SR)
|
| ميزان تعريق هر شخص شاخص خوبى از گرماى وارده بر او است. اگر ميزان تعريق در چهار ساعت بيش از ۴ تا ۵ ليتر باشد بالاى حد تحمل شخص از نظر بهداشت کار در محيط گرم است. ميزان تعريق ۵/۲ ليتر در چهار ساعت بهترين ميزان براى کار کردن انسان است. اين ميزان (P4SR) تنها در مواقعى که تعريق روى دهد، کاربرد دارد.
|
