|
|
|
| اين دشت دو قسمت دارد. قسمت جنوبى آن در استان کرمانشاه و حوزهٔ شمالى آن نيز در آبادى ورله در استان کردستان واقع شده است. اين دشت با ۹۵۰ کيلومترمربع وسعت، در ارتفاع ۱۴۰۰ مترى از سطح دريا قرار گرفته است و يکى از زيباترين دشتهاى جذاب استان کردستان به ويژه از نظر چشم‌اندازهاى زيبا محسوب مى‌شود.
|
|
|
|
| بزرگ‌ترين چاله فلات داخلى ايران دشت لوت است و بخشى از آن بين سيستان و بلوچستان قرار دارد. اين دشت، يکى از خشک‌ترين و گرم‌ترين دشتهاى جهان است و کمتر اثرى از آب در آن ديده مى‌شود. حداکثر بارندگى آن در سال حدود ۱۰۰ ميلى‌متر است. ارتفاع متوسط دشت، حدود ۶۰۰ متر و پست‌‌ترين نقطه آن ۳۰۰ متر مى‌باشد. در قسمت غرب دشت لوت، بيابان ديگرى به نام نمکزار که در فصل بارندگى بسيار صعبالعبور مى‌شود، وجود دارد. نيمهٔ شرقى دشت لوت را ريگ روان پوشانيده است. قسمتى از لوت جنوبى سرزمين هموار و قابل عبور است. در دشت لوت بر اثر تابش شديد آفتاب و بادهاى شمالى و غربى، توده‌هاى بزرگ ماسه، هميشه به طرف جنوب و جنوب شرقى در حرکت‌اند و تپه‌هاى ماسه‌اى زنجيره‌اى را تشکيل مى‌دهند.
|
|
|
|
| دشت مبارکه در شهرستان مبارکه به وسيلهٔ رشته‌‌کوه‌هاى متعدد احاطه شده است که از معروف‌ترين آنها مى‌توان به کوه‌هاى خولنجان، طالخونچه، کوه زرد، کوه قلعه‌بَزى اشاره نمود.
|
|
|
|
| دشت مراغه با وسعت ۸۰۰ کيلومترمربع در مجاورت جنوب شرقى درياچهٔ اروميه و جنوب استان واقع شده است.
|
|
| اين دشت نيز همچون ساير دشتهاى استان با وجود قابليت‌هاى جذب جهانگرد، فاقد امکانات و تجهيزات ضرورى است.
|
|
|
|
| دشت مغان در غرب درياى خزر در حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار هکتار وسعت دارد. اين دشت با حرارتى بين ۲/۳ تا ۳۵ درجه سانتى‌گراد، منطقه‌اى است معتدل و يکى از قطب‌هاى کشاورزى و دامپرورى استان است. سراسر مغان به علت حاصلخيزى خاک، دماى مساعد و موقعيت خاص منطقه‌اى زيرکشت غلات، حبوبات و علوفه است. دماى معتدل و بارندگى متناسب، بهترين مراتع قشلاقى را به وجود آورده است که مورد تعليف احشام طايفه‌هاى گوناگون «ائل سئون» (شاهسون) است. سبزينگى مزارع، فرآورده‌هاى مختلف کشاورزى، گستردگى مراتع سرسبز و خرم، باغ‌هاى ميوه به وسعت ۶۰۰۰ هکتار، تأسيسات به هم پيوسته و هماهنگ مجتمع کشت و صنعت و دامپرورى مغان، تجهيزات و فضاى سد رودخانه ارس، جزاير متعدد رودخانه ارس موسوم به «شام»، طايفه‌هاى کوچرو و ايل شاهسون با ويژگى‌هاى فرهنگى خاص و ... از جمله جاذبه‌هايى هستند که هر مسافر و جهانگرد را مى‌توانند مجذوب خويش سازند.
|
|
| دشت‌ها، استان آذربايجان غربى
|
|
| دشت‌ها و جلگه‌هاى استان به دو قسمت تقسيم مى‌شوند :
|
|
| - دشتهاى دامنه‌اى : اين اراضى به صورت دشتهاى مسطح با شيب ملايم در دامنهٔ تپه‌ها و در بعضى نواحى در دامنهٔ کوهستان‌ها و از رسوبات آبى آنها تشکيل شده‌اند. خاک اين اراضى عميق است و به نسبت فاصله از محل رسوبگيرى، مواد تشکيل دهندهٔ آنها ريزتر مى‌شود. وسعت تقريبى آن در استان حدود ۲۰۰۱۵ هکتار است.
|
|
| - دشتهاى رسوبى رودخانه‌اى : دشتهاى رسوبى رودخانه‌اى اراضى حاصلخيزى هستند که از رسوبات رودخانه‌ها انباشته شده و در نقاط مسطح تشکيل يافته‌اند. در سراسر استان به علت وجود حوزه‌هاى آبخيز غنى، رودخانه‌هاى متعددى وجود دارد که دشتهاى رسوبى حاصلخيز و وسيعى تشکيل داده است و در صورت بهره‌بردارى صحيح، علاوه بر تأمين نيازهاى مختلف کشاورزى مى‌تواند مورد استفادهٔ صنعت توريسم نيز قرار گيرد.
|
|
| چشم‌اندازهاى طبيعى و زيبا، دسترسى‌هاى مناسب و باغات متعدد اين دشت‌ها، به ويژه در فصل بهار، مى‌تواند به عنوان يکى از جاذبههاى مهم سياحتى مدنظر قرار گيرد.
|
|
|
|
| در اين استان دشتهاى کم‌وسعتى وجود دارند که مهم‌ترين آنها دشتهاى ايلام، شيروان، چرداول و هليلان است. در اين مناطق به علت دسترسى به آب‌هاى سطحى، شهرک‌ها و آبادى‌هايى با تراکم بالاى جمعيت وجود دارند. دشتهاى ديگر منطقه عبارت‌اند از : صالح‌آباد، مهران، محسن‌آباد، نصيريان، دهلران، موسيان و دشت عباس که از نوع دشتهاى آبرفتى و رسوبى کنار رودخانه هستند. اغلب اين دشت‌ها، خاک‌رسى با ضخامت زياد دارند.
|
|
|
|
| بدون ترديد دشتهاى وسيع همراه با زيبايى‌‌هاى طبيعى از جاذبههاى مهم سياحتى محسوب مى‌شوند و مى‌توانند براى گذران مطلوب اوقات فراغت مورد استفاده قرار گيرند. از طرف ديگر، اهالى شهرها و خصوصاً افراد شاغل به منظور آرامش و استراحت و گذران تعطيلات رسمى، همراه خانواده به دره‌ها و دشت‌ها به تفرج مى‌روند.
|
|
| در استان همدان، دشت‌ها و دره‌هاى زيبايى وجود دارد که موقعيت و وضعيت آنها شرح داده مى‌شود:
|
|
| شهرستان‌هاى همدان و تويسرکان که در شمال و جنوب کوهپايه‌ها و دامنهٔ کوه الوند واقع شده‌اند، در پيرامون خود دشتهاى نسبتاً پهناور و جلگه‌هاى آبرفتى قابل توجهى دارند. در شمال شرقى همدان دشتهاى پهناور و تقريباً مسطح کويرجان و رزن تا آوج گسترده است. در اکثر اين دشت‌ها به علت خاک مناسب و حاصلخيز، غلات به ويژه گندم ديم کشت مى‌شود که در فصل بهار و تابستان سرسبزى زيبا و دل‌انگيزى را به نمايش مى‌‌گذارند. ارتفاع اين منطقه به طور متوسط ۱۸۰۰ متر است؛ از رزن تا کبودرآهنگ ارتفاع قابل توجهى مشاهده نمى‌شود.
|
|
| جلگه‌هاى شمالى همدان براى احداث باغ و قلمستان بسيار مناسب است، به ويژه در نزديکى شهر همدان، در نواحى آبشينه و سنگ سفيد، تاکستان‌هاى وسيع و قلمستان‌هاى بزرگى احداث شده است.
|
|
| جلگه‌هاى شمال غربى همدان (بهار) به لحاظ پوشش گياهى متنوع داراى قابليت‌هاى بهره‌بردارى تفريحى خصوصاً در تابستان است. مسافران و اهالى شهرهاى همجوار تعطيلات و اوقات فراغت خود را در اين محل مى‌گذرانند.
|
|
| حدفاصل ناحيهٔ جنوبى تويسرکان تا ملاير، دشت پهناورى است که جز بلندى‌هاى تپه مانند ملاير، ارتفاعات عمده‌اى ندارد. شهر ملاير بر روى جلگه‌اى مرتفع قرار دارد و با باغ‌هاى دلگشايى محصور شده است. جلگهٔ وسيع اسدآباد که پس از کوهپايه‌هاى الوند آغاز مى‌شود، جلگه‌اى حاصلخيز است که با شيبى ملايم به طرف نهاوند و کنگاور کشيده شده است. ناحيهٔ نهاوند نيز دشت وسيعى است که ميان کوه‌هاى مرتفعى در جهت شمال غربى و جنوب شرقى قرار دارد. اين دشت در طرفين و امتداد رودخانهٔ گاماسياب گسترش يافته و از نظر سياحتى - تفريحى داراى اهميت و جالب‌توجه است.
|
|
| از ويژگى‌هاى عمدهٔ دشتهاى استان پوشش گياهى مناسب آن‌‌هاست که عمدتاً به صورت مرتع، کشتزار و باغ شکل گرفته‌اند و به همين دليل نيز در اکثر ماه‌هاى بهار و تابستان مورد استفاده سياحتى قرار مى‌‌گيرند.
|
|
| دشت‌ها و چشم‌اندازهاى جلگه‌اى، استان كرمانشاه
|
|
| در فواصل کوه‌ها که گاهى پهناور و گاهى کم عرض و باريک‌اند، دشت‌ها و جلگه‌هاى متعددى تشکيل گرديده که از مواد آبرفتى انباشته شده‌اند و مهم‌ترين آنها عبارتند از:
|
|
| - دشت بين ارتفاعات الوند در مشرق و کوه بيد سرخ صحنه : عرض اين دشت حدود ۵۵ کيلومتر، ارتفاعات شمالى آن صعبالعبور، ولى از طرف جنوب به کلى باز و هموار است و به همين سبب راه‌هايى به طرف شهرستان‌هاى نهاوند و تويسرکان از اين منطقه کشيده شده است. اين دشت حاصلخيز به ويژه در بهار و تابستان سرسبز و جذاب است.
|
|
| - دشت واقع بين صحنه و کرمانشاه : اين دشت از پاى ارتفاعات بيد سرخ آغاز مى‌شود و در ارتفاعات نعل شکن خاتمه مى‌يابد. عرض آن حدود ۹۰ کيلومتر است که در شمال آن ارتفاعات پراو و شاهو قرار دارد. در اين دشت حاصلخيز آب‌هاى فراوانى جريان دارد.
|
|
| - دشت ماهيدشت : حد شرقى اين دشت را ارتفاعات نعل شکن و حد غربى آن را ارتفاعات حسن‌آباد و چهار زبر در بر مى‌گيرد. عرض آن حدود ۲۵ کيلومتر و از دو طرف کاملاً باز است. اين دشت با آب فراوان و خاک حاصلخيز از مناطق عمده زراعى استان کرمانشاه است.
|
|
| - دشت اسلام‌آباد : اين دشت از طرف مشرق به وسيله ارتفاعات دالاهو و فرح محدود گرديده است. دامنه‌هاى ارتفاعات و قسمت‌هايى از دشت مشجر است و خاکى حاصلخيز دارد.
|
|
| - دشت بين ارتفاعات پاطاق و خسروى (مرز عراق و ايران) : عرض اين دشت متفاوت و بين ۲۰ تا ۷۰ کيلومتر است. ارتفاع آن از سطح دريا کم و جزء مناطق گرمسيرى غرب به حساب مى‌آيد.
|
|
| در استان کرمانشاه دشتهاى بسيار وسيع و متعددى وجود دارد که اکثراً به وسيلهٔ رسوبات رودخانه‌هاى کوچک و بزرگ استان تشکيل يافته‌اند. از جمله، دشتهاى صحنه و بيستون از رسوبات رودخانهٔ گاماسياب، دشت دينور از رسوبات رودخانه‌هاى دينور و کنگرشاه، ميان دربند و شمال کرمانشاه و همچنين قسمتى از دشت سنجابى از رسوبات رودخانه مرگ و بالاخره دشت «شاه‌آباد» (اسلام‌آباد) از رسوبات رودخانه راوند، و ساير دشتهاى کوچک از رسوبات رودخانه‌هاى کوچک به وجود آمده‌اند. از ديگر دشتهاى استان مى‌توان به دشت فارسيج و سنقر. دشت زهاب و دشت سرقلعه، دشت گيلان غرب و سومار و دشت ديره اشاره نمود.
|
|
|
|
| در محدودهٔ شهرستان بانه دو دشت تال و شوى واقع شده‌اند. مساحت گسترهٔ دشت تال ۱۸۰۰ هکتار و مساحت دشت شوى حدود ۲۰۰۰ هکتار است. در گسترهٔ دشت تال محصولات زراعى مختلف کشت و برداشت مى‌شود. در اين دشت رودخانه‌هاى سيد سارم و زروار جارى‌اند. رودخانه سيد سارم از کوه‌هاى بيلو و سيوج سرچشمه مى‌گيرد و پس از عبور از سيد سارم در نزديکى روستاى سرتزين به رودخانه نمشيد مى‌پيوندد و سپس به رودخانهٔ چومان و بعد به رودخانه گلوى سرازير مى‌شود. در دشت شوى، رودخانه‌هاى شوى و نژو جريان دارند که در نزديک روستاى سويروى به هم مى‌پيوندند و سپس به رودخانهٔ چومان و سرانجام به رودخانه گلوى ملحق مى‌شوند. اين دشت محل کشت محصولات مختلف زراعى است و انواع گياهان کوهستانى در آن يافت مى‌شود و به همين دليل در بهار و تابستان چشم‌اندازى سبز و با طراوت دارد و پاييز آن نيز بسيار زيبا است.
|
|
|
|
| در محدوده شهرستان سقز دشتهاى متعددى واقع شده است که مهم‌ترين آنها عبارتند از: دشتهاى صاحب، قه‌لاکون، له‌گرمى و دشت کول‌تپه. وسعت دشتهاى اين شهرستان در حدود ۷۰۰ هکتار و ارتفاع متوسط آنها از سطح دريا ۱۶۵۰ متر است. برخى از اين دشت‌ها در فصول بهار و تابستان با سرسبزى و گل‌هاى وحشى جلوه‌اى بسيار زيبا دارند.
|
