|
|
|
|
ترکيب هواى داخل جايگاه اکثراً در نتيجه تنفس حيوانات، ادرار، کود و اسيد کربن، مونواکسيدکربن، آمونياک، هيدروکريورها و ديگر گازها از بستر پوسيده کهنه به‌وجود مى‌آيند به هم مى‌خورد و درصد ميزان رطوبت داخل جايگاه بالا مى‌رود. هواى مرطوب و کثيف داخل جايگاه بالا مى‌رود. هواى مرطوب و کثيف داخل جايگاه براى سلامتى دام بسيار مضر است. لذا بايد هواى کثيف تخليه شده و به‌جاى آن هواى تميز وارد جايگاه شود. براى تحقق اين امر، تهويه مناسب مورد توجه قرار مى‌گيرد. در جايگاهى با تهويه مطبوع، هوا از نظر اکسيژن بسيار غنى بوده و ديوار و سقف جايگاه نيز خشک خواهد بود. هواى کثيف جايگاه حاوى اسيدکربن و ديگر گازهاى سمى بوده و به‌خاطر رطوبت نيز ديوار و سقف آن نمناک خواهد بود.
|
|
|
تهويه جايگاه به دو صورت طبيعى و مصنوعى انجام مى‌گيرد. اگرچه تهويه طبيعى با برخوردارى از روزنه‌هاى موجود در ديوار سقف جايگاه تحقق پيدا مى‌کند اما اين تهويه کافى نخواهد بود و تهويه از دو پنجره‌هاى باز نيز حتماً در فصول گرم سال مورد توجه و عملى خواهد بود.
|
|
|
اگرچه ممکن است تهويه در روزهاى سرد زمستان با باز و بسته کردن در و پنجره‌ها انجام پذيرد اما جريان هوا موجب سرماخوردگى اسب‌ها مىشود. لذا براى داشتن هوائى تميز، تازه و خشک جايگاه‌هاى صنعتى اسب بايد مجهز به تأسيسات تهويه باشند.
|
|
|
نياز يک رأس اسب ۵۰۰ کيلوگرمى در يک ساعت به هواى تازه ۶۰-۵۰ متر مکعب است. اگر قبول کنيم که در جايگاه اسب ميانگين حجم هوا به ازاء يک رأس اسب ۲۲-۲۱ مترمکعب هوا باشد بهمنظور تأمين نياز هواى تميز و بهداشتى يک رأس اسب ۵۰۰ کيلوئى بايد حداقل ۲۲-۲۱ متر مکعب در طول يک ساعت ۳ بار و در روز نيز ۷۰-۶۵ دفعه جابه‌جا شود. براى تأمين اين مسئله در فصول سرما بايد از تأسيسات تهويه مصنوعى استفاده نمود.
|
|
|
براى تهويه مصنوعى دو روش مورد استفاده است:
|
|
|
- تهويه عمودى.
|
|
|
- تهويه افقى.
|
|
|
تهويه عمودى با ايجاد هواکش در سقف انجام مى‌گيرد و تهويه افقى نيز از طريق ايجاد سوراخ و يا منفذ در ديوارهاى جانبى خارجى به‌عمل مى‌آيد.
|
|
|
|
|
|
تهويه عمومى از طريق ايجاد هواکش در سقف، صرفاً براى تخليه هواى مرطوب و کثيف مى‌باشد. زيرا هواى گرم اشباع‌شده از بخار آب جايگاه به‌خاطر سبک بودن از هواى بيرون به قسمت بالا و سقف صعود مى‌کند. منفذهاى افقى نيز به‌درد ورود هواى تميز از بيرون به داخل جايگاه مى‌خورند.
|
|
|
سوراخ هواکش براى تهويه عمودى از زير سقف کاذب شروع شده و به‌طور عمودى تا پشت‌بام امتداد دارد. چنين تأسيساتى موجب حرکت هوا در داخل هواکش شده و در ابتدا و انتهاى سوراخ اختلاف فشار هوا را به‌وجود مى‌آورد. سوراخ مذکور هر چقدر که بلند باشد تفاوت فشار هوا نيز به همان نسبت بالا مى‌رود و جريان هوا نيز به همان مقياس افزايش مى‌يابد.
|
|
|
بنابراين سوراخ سقف جايگاه حتى‌الامکان بايد تا يک متر طول داشته باشد. جريان هواى موجود در سوراخ که از پائين به بالا باشد تحت تأثير با دو گرماى خورشيد تغيير مى‌کند. براى جلوگيرى از اين تغييرات حاصل، در دهانه بالائى سوراخ، دستگاه مکنده و يا سرپوش کرکره‌اى کار گذاشته مىشود.
|
|
|
براى ممانعت از ريزش آب باران و برف از هواکش سقفي، سرپوشى براى دهانه بالائى سوراخ نصب مى‌گردد.ضمناً در قسمت پائينى سوراخ که در زير سقف قرار داد دريچه‌اى نصب مىشود که با بستن اين دريچه در مواقع سرما و طوفان، مى‌توان جلو برودت هواى داخل جايگاه را گرفت.
|
|
|
تأمين تهويه به‌وسيله هواکش سقفى با توجه به تأثير آن در مقابل بالا رفتن دماى هوا و اختلاف فشار نسبت به تهويه عمودى ۳ برابر خواهد بود. بنابراين نبايد در جايگاه صنعتى ايجاد سوراخ سقفى در اندازه کافى فراموش شود.
|
|
|
مقطع عرضى هواکش سقفى دايره و يا مربع مى‌باشد و قطر حدوداً بين ۳۰ الى ۴۰ سانتى‌متر خواهد بود. تعداد هواکش به بزرگى جايگاه و تعداد اسب‌هاى تحت پرورش بستگى دارد و براى هر ۱۲-۱۰ رأس اسب يک هواکش منظور مى‌گردد.
|
|
|
از مصالح مختلفى مى‌توان براى ايجاد هواکش استفاده نمود. هواکش بايد با هزينه کم ساخته شده و از نظر وزن چندان سنگين نباشد. کناره خارجى هواکش در فصل زمستان زياد سرد شده و موجب برودت هواى مرطوب داخل جايگاه و ريزش آن از بالا به پائين و به‌صورت قطرات باران مىشود. ضمناً به‌دليل سردشدن هواى کثيف داخل جايگاه در قسمت بالائى هواکش، هوا قدرت صعود خود را از دست مى‌دهد و نتيجتاً به داخل جايگاه باز مى‌گردد. براى جلوگيرى از اين مسئله ديوار سوراخ سقف به‌صورت دو لايه از تخته ايجاد مىشود و خلائى در ميان اين دو لايه ايجاد مى‌گردد. خلاء نيز با موادى از قبيل تراشه چوب که گرما را به آرامى منتنقل مى‌نمايد پر مىشود. مقطع عرضى سوراخ‌هاى چوبى به شکل مربع بوده و مقطع سوراخ‌هاى ساخته شده از سفال دايره مى‌باشد.
|
|
|
براى اينکه به‌وسيله اين سوراخ هوا از بالا به پائين به جريان مى‌افتد لذا قابل استفاده در جايگاه‌هاى اسب مى‌باشد. براى هرچه بهتر تعميم دادن اين مسئله بهتر است سوراخ مرکزى سقف از بالا به پائين به دو يا چهار قسمت تقسيم شود و به‌صورت کانال‌هاى مجزاء از هم درآيند. دهانه کانال‌ها در جهت مختلف هم قرار گيرند بدين ترتيب مطابق مسير حرکت باد هواى کثيف و آلوده از طريق يکى از کانال‌ها به بالا کشيده مىشود و هواى تازه از کانال ديگر وارد جايگاه مىشود.
|
|
|
با تغيير مسير باد، جهت جريان هوا در داخل کانال نيز تغيير مى‌کند. هواى کانال مادر که دهانه آن در مسير باد قرار مى‌گيرد و به پائين و به دورن جايگاه جريان مى‌يابد و به خاطر کاهش فشار در کانال خلاف جهت کانال مادر، صعود هواى گرم به بالا نيز راحت‌تر انجام مى‌گيرد. قسمت پائينى کانال‌ها طورى بايد بسته شوند که بتوانند جريان هوا را تنظيم نمايند. يکى از اشکالات اين قبيل تهويه در روزهاى آفتابى و صاف و بعضاً توقف آن مى‌باشد.
|
|
|
براى ورود هواى تازه به جايگاه مى‌توان سوراخ‌هائى در ديوارها ايجاد نمود. قطر اين قبيل سوراخ‌ها و يا منفذها ۱۵-۱۰ سانتى‌متر بوده و مقطع عرضى آن مربع و يا دايره شکل خواهد بود. هواى وارده از بيرون به بالا و به سمت سقف مى‌رود و قطرات آب حاصل در داخل منفذها نيز به بيرون ريخته مىشود.
|
|
|
|
|
|
دهانه سوراخ‌هاى هواى تازه در داخل جايگاه يا بايد نزديک به سقف باشد و يا جلو پنجره و يا به سوراخ‌هاى کوچک تعبيه شده و در سقف منتهى شود. در آخرين شکل، هواى تازه وارد شده به درون جايگاه به خوبى در تمامى قسمت‌هاى جايگاه توزيع مى‌گردد. دهانه داخلى سوراخ‌هاى هوا يا در زير سقف تعبيه مىشود و يا به‌صورت سوراخ‌هاى کوچک در سقف ايجاد مى‌گردد. حرارت تا پايان آمدن هواى سرد با هواى داخل جايگا‌هگ مخلوط شده و به‌صورت هواى گرم بر روى اسب‌ها پراکنده مىشود.
|
|
|
اما بايد دقت نمود که باز و بسته شدن سوراخ‌هاى هوا در بالا مشکل مى‌باشد و اين وسيله اغلب زود خراب مىشود.
|
|
|
دهانه منفذهاى هواى تازه در بيرون ديوار بايد اندکى بالاتر از سطح زمين باشد و دهانه به‌وسيله نورى فلزى پوشيده مىشود. دهانه خارجى منفذهاى هوا که دهانه داخلى آنها در مقابل پنجره قرار دارد ۵/۱-۱ متر پائين‌تر از پنجره به بيرون باز مىشود. در مناطقى که بادهاى شديد دارند هواى سرد مستقيماً از منفذهاى تعبيه شده در مقابل پنجره بر روى حيوانات اثر مى‌کند و موجب پنومونى (سرماخوردگي) مى‌گردد.
|
|
|
بعضى مواقع نيز هواى تازه از طريق لوله‌هاى سفالى و يا گلى تأمين مىشود. دهانه پائينى لوله گلى از سوراخ به‌وجود آمده در ديوار از بيرون به درون جايگاه امتداد مى‌يابد و تقريباً متصل به ديوار به سمت سقف امتداد داده مىشود.
|
|
|
بهمنظور تسهيل جريان هوا، سوراخ سقف بايد هميشه بلندتر از سوراخ‌هاى ديوار و يا لوله‌هاى گلى باشد.
|
