چگونگی کنش و واکنش معلم نسبت به شاگردان

در الگوى پيش سازمان‌دهنده، معلم نقش ارائه‌کنندهٔ مفاهيم پيش سازمان‌دهنده و مطالب درسى را دارد و شاگردان دريافت‌کننده و پذيرندهٔ مطالب درسى هستند. البته در اين الگو، اصول قطعى و جزمى براى عملکرد معلم وجود ندارد. امکاناتى وجود دارند که با بکارگيرى آنها اثربخشى الگو بيشتر مى‌شود. مهم‌ترين نکته اين است که معلم بايد براى ارائه مطالب درسي، مناسب‌ترين پيش سازمان‌دهنده را انتخاب کند. نکته ديگر اينکه معلم بايد اطمينان حاصل کند که شاگردان پيش سازمان‌دهنده را درک کرده‌اند و مى‌توانند آن را به مطالبى که بعداً عرضه مى‌شود ربط دهند. براى حصول اطمينان از اين نکته، چند راه وجود دارد. نخست اينکه معلم هنگام تدريس در زمان‌هاى مناسب، پيش سازمان‌دهنده را بازگو کند؛ ديگر اينکه معلم پس از معرفى پيش سازمان‌دهنده، اندکى مکث کند تا شاگردان مطلب کلى را بعنوان پيوند‌دهندهٔ مطلب پيشين و مطالب جديد تشخيص دهند.

به‌طورى‌که گفته شد، مطابق اين الگو، محتواى آموزشى از پيش تهيه مى‌شود و ترتيب و توالى ارائه آنها به نحوى است که قبلاً گفته شد. معلم به عنوان سازمان‌دهنده و نيز ارائه‌کنندهٔ محتواى آموزشي، در تحقق هدف‌هاى تدريس و بهبود فرايند آن، نقشى فعال و قاطع دارد. در واقع، نحوهٔ واکنش معلم ارتباط مستقيمى با نحوهٔ تدريس او دارد. در اين الگو، معلم نقش انتقال و ارائه‌دهنده درس را به‌عهده دارد. در مقابل، شاگرد درس را مى‌گيرد، مى‌پذيرد و احتمالاً در ساخت شناختى خود جاى مى‌دهد. البته معلم مى‌تواند براى فعال‌تر کردن شاگردان، از وسايل مختلف آموزشى کمک بگيرد و باعث برانگيختن ذهن و توجه آنان شود. او همچنين مى‌تواند با مطرح ساختن پرسش‌هايي، شاگردان را به انديشيدن دربارهٔ مطالب درسى تشويق کند. در هر صورت، جهت ارتباط هميشه از طرف معلم به طرف شاگرد يا شاگردان است. با اين همه، شاگردان کم‌کم در مى‌يابند که معلم تنها يکى از عوامل مؤثر در فرايند آموزش است و در همهٔ موارد نمى‌تواند به تنهايى و با اتکا به دانش اندوختهٔ خود به هدف‌هاى آموزشى برسد.