كم‌خونی‌ ناشی‌ از كمبود اسیدفولیك‌ ـ anemia folic acid deficiency

كم‌خونی‌ ناشی‌ از كمبود اسیدفولیك‌ عبارت‌ است‌ از كم‌خونی‌ ناشی‌ از كمبود اسیدفولیك‌. این‌ نوع‌ كم‌خونی‌ اغلب‌ همراه‌ با كم‌خونی‌ فقر آهن‌ رخ‌ می‌دهد.

ـ علایم‌ شایع‌:

۱. خستگی‌ و ضعف‌

۲. زبان‌ سرخ‌ و دردناك‌

۳. رنگ‌ پریدگی‌

۴. حالت‌ تنگی‌ نفس‌

۵. تهوع‌، استفراغ‌ و اسهال‌ (نادر)

ـ علل‌ بیماری:

۱. به‌ عنوان‌ عارضه‌ای‌ به‌ هنگام‌ بارداری‌، توجه‌ داشته‌ باشید كه‌ بدن‌ یك‌ خانم‌ باردار 8 برابر بیشتر از حد معمول‌ به‌ اسیدفولیك‌ نیاز دارد.

۲. دریافت‌ یا جذب‌ ناكافی‌ غذاهای‌ حاوی‌ مقادیر زیاد اسیدفولیك‌، مثلاً گوشت‌، مرغ‌، ماهی‌، پنیر، شیر، تخم‌مرغ‌، سبزیجات‌ سبزرنگ‌، قارچ‌ و مخمر.

۳. الكلیسم‌

۴. پختن‌ بیش‌ از اندازه‌ غذا، كه‌ باعث‌ تخریب‌ اسیدفولیك‌ می‌شود.

۵. كمبود ویتامین‌ ـ ب‌12 یا ویتامین‌ ـ ث‌

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

۱. بارداری‌

۲. سن‌ بیش‌ از 60 سال‌، به‌ خصوص‌ در كسانی‌ كه‌ تغذیه‌ مناسب‌ و ناكافی‌ دارند.

۳. بیماری‌هایی‌ مثل‌ یك‌ نوع‌ بیماری‌ شبیه‌ سلیاك‌، پسوریازیس‌، آكنه‌ روزاسه‌، اگزما، یا درماتیت‌ هِرپتی‌ فُرم‌

۴. رژیم‌های‌ غذایی‌ غیرطبیعی‌، یا تغذیه‌ ناكافی‌ و نامناسب‌، به‌ خصوص‌ آنهایی‌ كه‌ باعث‌ كمبود ویتامین‌ ـ ث‌ می‌شوند.

۵. برداشتن‌ معده‌ با جراحی‌

۶. سیگاركشیدن‌، كه‌ باعث‌ كاهش‌ جذب‌ ویتامین‌ ـ ث‌ می‌شود. توجه‌ داشته‌ باشید كه‌ ویتامین‌ ـ ث‌ برای‌ جذب‌ اسیدفولیك‌ ضروری‌ است‌.

۷. استفاده‌ از بعضی‌ داروها، مثل‌ قرص‌های‌ ضدبارداری‌، داروهای‌ ضدتشنج‌، متوتروكسات‌، تریامترن‌، یا سولفاسالازین‌

ـ پیشگیری‌:

۱. الكل‌ ننوشید

۲. در طی‌ بارداری‌، به‌ طور منظم‌ برای‌ معاینات‌ ادواری‌ مراجعه‌ نمایید. در صورت‌ صلاحدید پزشك‌، مكمل‌ ویتامینی‌ تجویز شده‌ به‌ هنگام‌ بارداری‌ را مصرف‌ نمایید.

۳. خوب‌ غذا بخورید. در رژیم‌ غذایی‌ خود سبزیجات‌ تازه‌، گوشت‌، و سایر پروتئین‌های‌ حیوانی‌ را بگنجانید. از رژیم‌های‌ غیرطبیعی‌ پرهیز كنید. غذا را بیش‌ از اندازه‌ نپزید.

۴. سیگار نكشید. سیگار كشیدن‌ باعث‌ افزایش‌ نیاز به‌ ویتامین‌ها می‌شوند.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

با دریافت‌ اسیدفولیك‌ به‌ مقدار كافی‌ معمولاً در عرض‌ 3 هفته‌ قابل‌ درمان‌ است‌.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

۱. نازایی‌

۲. افزایش‌ استعداد ابتلا به‌ عفونت‌

۳. نارسایی‌ احتقانی‌ قلب‌ (تنها در موارد كمبود شدید رخ‌ می‌دهد).

۴. كمبود اسیدفولیك‌ می‌تواند خطر بروز نقایص‌ در مغز و نخاع‌ جنین‌ را افزایش‌ دهد.

ـ درمان‌:

۱. اگر سیگار می‌كشید، آن‌ را ترك‌ كنید.

۲. اگر قرص‌ ضدبارداری‌ استفاده‌ می‌كنید، به‌ فكر استفاده‌ از روشی‌ دیگر برای‌ جلوگیری‌ از بارداری‌ باشید.

۳. درمان‌ عمدتاً عبارت‌ است‌ از تجویز مكمل‌ اسیدفولیك‌ و حذف‌ عوامل‌ كمك‌كننده‌ به‌ بروز كمبود اسیدفولیك‌

۴. آزمایشات‌ تشخیصی‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ موارد زیر باشد: آزمایش‌ خون‌، آزمایش‌ شیلینگ‌ برای‌ بررسی‌ ویتامین‌ ب‌12 و تجویز ویتامین‌ب‌12 به‌ صورت‌ امتحانی‌ برای‌ بررسی‌ اینكه‌ آیا علایم‌ بهبود می‌یابند یا خیر.

ـ داروها:

مكمل‌های‌ اسیدفولیك‌، مكمل‌های‌ آهن‌ به‌ صورت‌ خوراكی‌.

ـ فعالیت‌:

كم‌خونی‌ باعث‌ خستگی‌ می‌شود. در برنامه‌ روزانه‌ خود دوره‌های‌ زمانی‌ مناسبی‌ برای‌ استراحت‌ بگنجانید تا زمانی‌ كه‌ بتوانید فعالیت‌ طبیعی‌ خود را از سر گیرید.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

هیچ‌ رژیم‌ خاصی‌ توصیه‌ نمی‌شود. تنها روزانه‌ غذاهایی‌ را مصرف‌ كنید كه‌ حاوی‌ مقادیر زیادی‌ اسیدفولیك‌ باشند. توجه‌ داشته‌ باشید كه‌ كبد قادر است‌ اسیدفولیك‌ را برای‌ مدت‌ زمان‌ محدودی‌ ذخیره‌ كند. غذاهای‌ حاوی‌ مقادیر زیاد اسیدفولیك‌ عبارتند از: مارچوبه‌، جگر گوساله‌، بروكلی‌، كلم‌ پیچ‌ پخته‌ شده‌، قارچ‌، پورهٔ‌ جو دوسر، بادام‌ كوهی‌ (پسته‌ شام‌)، لوبیا چیتی‌، و جوانه‌ گندم‌

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

۱. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان علایم‌ كم‌خونی‌ دارید.

۲. اگر علایم‌ در عرض‌ 2 هفته‌ علی‌رغم‌ درمان‌ مناسب‌، رو به‌ بهبود نمی‌گذارند.

۳. اگر حین‌ درمان‌، علایم‌ عفونت‌ ظاهر شده‌اند، مثل‌ تب‌، لرز، درد عضلانی‌