سیر تاریخی پیشرفت بهداشت مدارس

شرح مختصرى دربارهٔ بهداشت مدارس در ايران و جهان عبارت است از:

- تاريخچه بهداشت مدارس:

اولين اقدام در زمينه بهداشت مدرسه توجه به نحوه ساختمان و محيط مدرسه بوده، ويليام الکوت آمريکايى (Alcott) در سال ۱۸۲۹ در مقاله خود مشخصات ساختمان مدرسه را تشريح کرد. هوراس‌من (Horacmann) در سال ۱۸۳۷ مطلب جالبى راجع به بهداشت محيط مدرسه ارائه کرد و در سال ۱۸۵۰ نيز درس فيزيولوژى را به صورت ساده براى اولين‌بار در دوره ابتدايى تدريس کرد. هدف از تدريس درس فيزيولوژى اين بود که اعضاء بدن و وظايف آنها را به دانش‌آموزان بشناساند. در سال ۱۸۹۰ درس فيزيولوژى و محيط زيست در ۴۰ ايالت آمريکا به‌صورت قانونى به‌مرحله اجراء درآمد.

در سال ۱۸۹۴ بعد از يک اپيدمى خطرناک در آمريکا سامويل دارگين (Dargin) معاينات در مدرسه را در شهر بوستن به‌مرحله اجراء در آورد. با اين برنامه دانش‌آموزان در مدرسه تحت مراقبت پزشک قرار گرفتند. اين برنامه در شيکاگو در سال ۱۸۹۵ در نيويورک در سال ۱۸۹۸ به‌مرحله اجراء درآمد.

در سال ۱۹۰۴ آلفرد بينه و تئودور سيمون علل عقب‌افتادگى تحصيلى دانش‌آموزان پاريس را با انجام آزمون‌هاى روانى براى اولين بار مورد بررسى قرار دادند. در سال ۱۹۸۳ در آمريکا حدود ۲۰۰۰۰ نفر مربى آموزش بهداشت به تدريس مطالب بهداشتى در مدارس اشتغال داشته‌اند. بايد با قاطعيت اذعان داشت که در حال حاضر برنامه بهداشت مدارس يکى از مهم‌ترين و اساسى‌ترين برنامه‌ها در سراسر جهان است.

- بهداشت مدارس در ايران:

از سال ۱۲۹۰ (شمسي) مدارس جديدى در ايران تأسيس گرديد. همزمان با تأسيس و گسترش اين مدارس در سال ۱۳۱۴ سازمانى به نام صحيه مدارس در وزارت معارف آن زمان به‌وجود آمد. در همان سال اولين ساختمان صحيه مدارس در تهران افتتاح گرديد که هنوز سردر اين مدرسه در خيابان ناصرخسرو و در جنب مدرسه دارالفنون وجود دارد. در سال ۱۳۱۵ نام صحيه مدارس به بهدارى آموزشگاه‌ها تغيير يافت. در سال ۱۳۲۶ مجدداً بهدارى آموزشگاه‌ها از دانشکده پزشکى منتزع و ضميمه وزارت فرهنگ گرديد.

وظايف بهدارى آموزشگاه‌ها شامل: خدمات بهداشتى - خدمات درمانى - رسيدگى و صدور مرخصى‌‌هاى استعلاجى کارکنان وزارت فرهنگ بود. در سال ۱۳۴۸ اداره کل بهدارى آموزشگاه‌ها به‌وجود آمد و وظايف مربوط به خدمات درمانى اين اداره کل حذف گرديد.

سال ۱۳۵۰ براى اولين بار دوره دو ساله آموزشى مراقبين بهداشت که اولين هسته براى ارايه سرويس‌هاى بهداشتى در مدرسه هستند تشکيل گرديد و تا سال ۱۳۵۷ حدود ۷۰۰۰ نفر مراقبت بهداشت تربيت و در مدارس مشغول به‌کار شدند. در اسفند ماه سال ۱۳۵۷ اداره کل بهدارى آموزشگاە‌ها با تغيير نام به اداره کل بهداشت مدارس از وزارت آموزش و پرورش جدا و ضميمه وزارت بهدارى شد. اين اداره کل در وزارت بهدارى نيز دست‌خوش تغيير فراوانى شد و در حال حاضر فعاليت‌هاى بهداشت مدارس بخشى از فعاليت‌هاى اداره کل بهداشت خانواده را تشکيل مى‌دهد.