|
| وضعيت اجتماعى و اقتصادى استان
|
|
| براساس سرشمارى عمومى نفوس و مسکن سال ۱۳۷۵ استان فارس ۰۳۶۸۱۷۳ نفر جمعيت داشته است که از اين تعداد ۵۶/۷ درصد برابر ۱۱۹۱۶۳۲ در نقاط شهرى و ۴۱/۹ درصد برابر ۹۱۳۵۹۸۱ نفر در نقاط روستايى ساکن بوده‌اند. در حدود ۱/۴ درصد از جمعيت استان که جمعيتى معادل ۰۰۴۵۵ نفر را در بر مى‌گيرد، غيرساکن (عشاير کوچرو و رمه‌گردان) گزارش شده است.
|
|
| به استناد همين آمارگيرى، از کل جمعيت استان در حدود يک ميليون و ششصد و چهل هزار نفر مرد و يک ميليون و هشتصد و هفتاد و شش نفر ديگر زن بوده‌اند که نسبت جنسى آن معادل ۱۰۳/۴ نفر است. تعداد خانوارهاى استان در سال ۱۳۷۵ برابر ۲۲۹۷۵۵ خانوار بوده است که تعداد ۲۷۲۴۴۸ خانوار آن به مناطق شهرى و ۱۴۹۲۹۷ خانوار آن به مناطق روستايى تعلق داشته و ۹۸۰۸ خانوار ديگر نيز جمعيت غيرساکن بوده‌اند. به استناد همين اطلاعات، متوسط بعد خانوار در کل استان ۵ نفر، در مناطق شهرى ۴/۸، در مناطق روستايى ۵/۴ و در بين جمعيت غيرساکن ۵/۶ نفر بوده است.
|
|
| تراکم نسبى جمعيت استان ۳۸/۷ نفر در هر کيلومتر است که با توجه به ۳۳/۹ نفر شاخص ملى، ۵/۲ نفر بيشتر نشان مى‌دهد.
|
|
| توزيع جمعيت شهرى استان در ۴۸ شهر، نشانگر گسترش قابل توجه شهرنشينى در محدودهٔ استان است، ولى هنوز هم در مناطقى از استان، جمعيت عشايرى همچنان با کوچ‌نشينى زندگى مىکنند. مهمترين ايلات عشايرى استان که بخشى از جمعيت آن هنوز هم اسکان نيافته‌اند، ايل قشقايى، و نيز ايلات خمسه، ممسنى و کهگيلويه هستند که اجمالى از وضعيت اجتماعى آنان در زير مورد اشاره قرار مى‌گيرد:
|
|
| ايل قشقايى : دربارهٔ منشأ اين ايل، نظرات متفاوت وجود دارد. قشقايى‌ها مهمترين ايل کوچنده منطقهٔ فارس محسوب مى‌شوند و مشتمل بر دوازده طايفه‌اند. بعضى از صاحب‌نظران، قشقايى‌ها را از مغول‌هايى مى‌دانند که در زمان سلطنت چنگيزخان از ترکستان مهاجرت کرده و در زمان نادرشاه در فارس سکنى گزيده‌اند. بدون هيچ ادعايى و به احتمال قوى، قشقايى‌ها دنباله قبيله‌اى قديمى در ترکيهٔ آسيايى (شرق ترکيه) به نام قبيلهٔ خلج هستند که در عراق عجم در جنوب ساوه سکونت داشتند. بخشى از اين ايل بزرگ به قسمت‌هاى مختلف تقسيم و در منطقهٔ فارس پخش شدند. به همين دليل، نام «قشقايي» که در زبان ترکى به معنى «فرارى يا فرار کرده» است، به آنها اطلاق مى‌شود. دليل اين مدعا، تيره‌اى از ايل قشقايى است که در شمال منطقهٔ فارس مستقر شده و در بلوک قونقرى، آبادى‌نشين شده است. اين تيره به نام قديمى «خلج» معروف است و گويش ترکى خود را نيز حفظ کرده است.
|
|
| ايلات خمسه سه ايل بزرگ ترک‌زبان به نام‌هاى اينالو، بهارلو و نفر هستند، يک ايل عرب زبان شامل دو طايفه عرب جياره و عرب شيبانى و يک ايل فارسى زبان موسوم به باصرى را در بر مى‌گيرند. از ترکيب اين پنج ايل، ايلات خمسه شکل گرفته است. نحوهٔ زندگى آنها ساده است و ييلاق و قشلاق آنها از جنوب آباده و مرودشت تا فسا را در بر مى‌گيرد. از ميان اين ايلات، ايل بهارلو يکجانشين شده‌اند و در کناره‌هاى رود داراب زندگى مىکنند.
|
|
| ايلات ممسنى از چهار طايفهٔ تکش، جاويدى، دشمن‌زيارى و رستم تشکيل شده‌اند. قلمرو اين ايلات از کهگيلويه در شمال تا کازرون در جنوب گسترده است. نحوهٔ زندگى آنان ساده و تابع معيشت عشايرى است.
|
|
| ايلات کهگيلويه از طوايف کهگيلويه‌اند و به سه ايل آقاجرى، بادى و جاکى تقسيم مى‌شوند. قلمرو اين ايلات از کهگيلويه در شمال غربى فارس تا مناطق گرمسير گسترده است. يکى از تيره‌هاى بزرگ جاکى، ايل بويراحمدى است که به زبان لرى تکلم مىکنند و قلمرو آنها نواحى شمال شهرستان ممسنى است که با ايلات ممسنى نيز در ارتباط هستند.
|
|
| استان فارس سهمى عمده در بخش‌هاى اقتصادى کشور به ويژه کشاورزى و صنعت دارد. طبق گزارش آمارنامهٔ کشاورزى، اين استان با ۰۵۹۰۲۵۱ هکتار سطح زير کشت پس از استان‌هاى آذربايجان شرقى و خراسان، رتبهٔ سوم را در کل کشور دارد. براساس همين آمارنامه، اين استان با ۱۲/۵۹ درصد توليد گندم رتبهٔ دوم را در کشور دارد.
|
|
| در بخش صنعت، استان فارس پس از استان‌هاى تهران، مازندران، اصفهان، مرکزى و خراسان داراى مقام ششم در کشور است.
|
|
| ترکيب صنعتى استان عمدتاً از صنايع الکترونيکى، شيميايى، ريسندگى، بافندگى و صنايع غذايى تشکيل شده است. بيشترين سهم صنايع الکترونيکى به کارخانه‌هاى مخابراتى ايران (کُما) تعلق دارد که از سال ۱۳۴۸ در اين استان شروع به توليد کرده است.
|
|
| کارخانه لاستيک‌سازى دنا (بريجستون) يکى از چهار توليدکنندهٔ بزرگ لاستيک‌سازى ايران، در اين استان قرار گرفته است. در زمينهٔ صنايع ريسندگى، بافندگى و چرم‌سازى، اين استان با ۵۰ کارگاه بزرگ و کوچک، سهمى عمده در توليد محصولات نساجى و فرشبافى دارد. همراه با توليد محصولات کشاورزى، صنايع غذايى نيز که يکى از نيازهاى مبرم کشور است، رشدى چشمگير يافته است. براساس اطلاعات موجود، بيش از ۲۰۰ واحد صنايع غذايى در اين استان فعاليت دارند که توليد مواد غذايى نظير روغن، قند، شکر، گوشت و ... را برعهده دارند.
|
|
| پالايشگاه شيراز از سال ۱۳۵۲ آغاز به کار کرده و فرآورده‌هايى مانند گاز مايع، بنزين معمولى، بنزين سوپر و ... را توليد مى‌کند. در سال‌هاى اخير صنعت پتروشيمى استان نيز توسعهٔ قابل توجهى يافته است.
|
|
| بررسى وضعيت کشاورزى و صنعتى استان گوياى آن است که اين منطقه پتانسيل بالايى از نظر توليد محصولات کشاورزى و صنعتى دارد که با اندکى توجه مى‌تواند به رونق اقتصادى بيش از پيش استان منجر شود.
|
