اپیدمیولوژی توصیفی و رویداد بیماری (۳)

منابع، مخازن، نحوهٔ انتقال و دورهٔ قابليت سرايت

عفونت ناشى از ويروس هپاتيت E يا ويروس‌هاى مشابه آن در خوک، گوسفند، گاو، جوندگان و بسيارى از حيوان‌هاى ديگر در بسيارى از نقاط جهان، به‌اثبات رسيده است، ولى در بسيارى از منابع، انسان به‌ عنوان تنها مخزن طبيعى شناخته ‌شدهٔ ويروس هپاتيت E مطرح مى‌باشد. از طرفى اپيدميولوژى اين نوع هپاتيت، حاکى از آن است که منبع عفونت را مدفوع انسان يا حيوان‌ها، تشکيل مى‌دهد و افزايش ميزان حملهٔ بيمارى در بين گروه‌هائى که از وضعيت اقتصادى - اجتماعى بهترى برخوردارند، حکايت از آن مى‌کند که ويروس در فواصل بين اپيدمى‌ها، در بين مردم در چرخش است و به ‌احتمالى در سنين پائين با ايجاد عفونت، منجر به بروز ايمنى بلندمدت مى‌گردد. در صورتى که اين مطلب صحيح باشد، انتشار مى‌رود در فواصل بين همه‌گيرى‌ها، موارد تک‌گير هپاتيت E در بين افراد جامعه يافت شود که آن نيز در مناطق مختلف و بخصوص در هندوستان يافت مى‌گردد.

ظهور متناوب اين بيمارى از يک ‌طرف و نادر بودن انتقال فرد به فردِ آن از طرف ديگر، اين تصور را بوجود آورده است که شايد ويروس عامل هپاتيت E نوعى زئونوز باشد. طى يکى از همه‌گيرى‌هاى اين بيماري، حدود ۲۳ گونه از جوندگان منطقه را تا شعاع يک کيلومترى روستاى آلوده، مورد بررسى قرارداده، در ۵ گونه از آنها ويرمى ناشى از ويروس هپاتيت E به‌ اثبات رسيد.

به ‌طور کلى از آنجا که آزمون سرولوژى اختصاصي، جهت تشخيص هپاتيت E در دست نبوده است، اطلاع چندانى در مورد اکولوژى آن و احتمال وجود ميزبان‌هاى واسط وجود ندارد، ولى وقوع اپيدمى‌هايى از بيمارى در اردوگاه‌هاى آوارگان که انسان و حيوان در کنار هم زندگى کرده و سطح بهداشت در حد پائينى قرار داشته است، اين تصور را بوجود آورده که به ‌احتمالي، ويروس داراى مخزنى در طبيعت مى‌باشد.

انتقال هپاتيت E از طريق آب آلوده و به ‌احتمالى به‌ وسيله تماس فرد‌به‌فرد (مقعدى - دهاني) صورت مى‌گيرد. البته از آنجا که اين بيماري، مزمن نمى‌شود يا منجر به بروز حالت حاملى مزمن نمى‌گردد (برخلاف نوع C) انتقال آن به ‌وسيله حاملان مزمن، مطرح نمى‌باشد. در مجموع، در مورد نحوهٔ انتقال آن در موارد تک‌گير که ارتباطى با همه‌گيرى‌ها ندارد، اطلاع دقيقى در دست نمى‌باشد و يکى از ويژگى‌هاى اپيدميولوژى هپاتيت E که آن را نه‌ تنها از ساير هپاتيت‌هاى کلاسيک، بلکه از عفونت‌هاى روده‌اى نيز متمايز مى‌نمايد، نادر بودن انتقال فردبه‌فرد بيمارى طى تماس‌هاى نزديک مى‌باشد. شايان ذکر است که احتمال انتقال بيمارى از طريق انتقال خون بسيار ناچيز است و عفونت بيمارستانى هم بندرت ممکن است حادث گردد.

طى مطالعه‌اى که در سال ۱۹۹۵ در انگلستان انجام شد، انتقال هپاتيت E از مادران آلوده به جنين آنها مورد بررسى قرار گرفت. ۸ مادر که طى سه‌ماهه سوم آبستنى به هپاتيت E مبتلا شده بودند، تحت ‌نظر قرار گرفتند و نوزادان آنها پس از تولد بررسى شدند. يکى از نوزادان در بدو تولد ايکتريک بوده، ۴ تا از آنها هپاتيت بدون ايکتر داشتند و ۲ نوزاد مبتلا به نکروز کبدى بودند. از نمونهٔ بندناف ۵ نوزاد و ۱ نمونهٔ خون محيطي، RNA مربوط به هپاتيت E بدست آمد. پژوهشگران نتيجه گرفتند که هپاتيت E از مادر به نوزاد منتقل مى‌شود و باعث افزايش ميزان ابتلاء و مرگ (موربيديتى و مورتاليتي) آنها مى‌گردد.

دورهٔ قابليت سرايت بيمارى مشخص نيست، ولى ممکن است مانند هپاتيت A باشد.

روند زمانى

از سال ۱۹۵۵ که همه‌گيرى وسيعى در هندوستان رخ داده است، تاکنون نظم خاصى که حاکى از دوره‌اى بودن روند بيمارى باشد، طى همه‌گيرى‌هاى بعدى به ‌اثبات نرسيده است، ولى همه‌گيرى‌هاى ثبت ‌شده به‌ طور معمول در فصل بارندگى يا بعد از به ‌راه افتادن سيل به ‌وقوع پيوسته است.