فولیكولیت‌ باكتریایی‌ ـ folliculitis bacterial

فولیكولیت‌ باكتریایی‌ عبارت‌ است‌ از یك‌ عفونت‌ باكتریایی‌ سطحی‌ یا عمقی‌ فولیكول‌های‌ (پیازچه‌های‌) موی‌ پوست‌. این‌ بیماری‌ مسری‌ است‌ و می‌تواند هر كجا از پوست‌ بدن‌ را درگیر سازد، اما معمولاً در نواحی‌ بدون‌ پوشش‌ مثل‌ بازوها، پاها، و ناحیه‌ ریش‌ صورت‌ رخ‌ می‌دهد.

ـ علایم‌ شایع‌:

پوستول‌ (جوش‌ چركی‌) با خصوصیات‌ زیر: این‌ جوش‌های‌ چركی‌ به‌ رنگ‌ زرد ـ سفید هستند و اطراف‌ آنها حاشیه‌ قرمز باریكی‌ وجود دارد. اندازه‌ آنها 2-1 میلی‌متر است‌؛ تعداد آنها ممكن‌ است‌ كم‌ یا زیاد باشد. از این‌ جوش‌های‌ چركی‌، چرك‌ آغشته‌ به‌ خون‌ كه‌ از سلول‌های‌ مرده‌ تشكیل‌ شده‌ است‌ خارج‌ می‌شود. از وسط‌ بعضی‌ از این‌ جوش‌های‌ چركی‌ مو بیرون‌ زده‌ است‌؛ اما بعضی‌ دیگر ممكن‌ است‌ نزدیك‌ به‌ پیازچه‌ مو باشند.

ـ علل‌ بیماری:

عفونت‌ پیازچه‌های‌ مو توسط‌ باكتری‌های‌ استافیلوكك‌، معمولاً پس‌ از آسیب‌ خفیف‌ به‌ پوست‌. عفونت‌ از راه‌ ناخن‌ها به‌ سایر نواحی‌ بدن‌ گسترش‌ می‌یابد و منشأ آن‌ غالباً استافیلوكك‌های‌ موجود در بینی‌ است‌. عفونت‌ با باكتری‌های‌ پسودوموناس‌ پس‌ از خوابیدن‌ در وان‌ آب‌ داغ‌ یا چشمه‌ آلوده‌. این‌ نوع‌ عفونت‌ ندرتاً رخ‌ می‌دهد اما بروز آن‌ رو به‌ افزایش‌ گذاشته‌ است‌.

ـ عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر:

۱. بیماری‌ اخیر مثل‌ عفونت‌ بینی‌ دیابت‌

۲. اگزما یا درماتیت‌

۳. محیط‌ زندگی‌ شلوغ‌ یا غیربهداشتی‌

۴. التهاب‌ یا ساییدگی‌ مزمن‌ پوست‌ (لباس‌ تنگ‌ یا مالش‌ مزمن‌)

۵. خوابیدن‌ در وان‌ آب‌ داغ‌

ـ پیشگیری‌:

پوست‌ خود را تمیز نگاه‌ دارید. پوست‌ را دو بار در روز با یك‌ صابون‌ ضدباكتری‌ مالش‌ دهید و بشویید. از حوله‌ جداگانه‌ جهت‌ خشك‌ كردن‌ دست‌ یا حمام‌ استفاده‌ كنید. از قرار گرفتن‌ در محیط‌های‌ گرم‌ و مرطوب‌ كه‌ رشد باكتری‌ را تسهیل‌ می‌كنند خودداری‌ كنید.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

بدون‌ درمان‌، جوش‌های‌ چركی‌ در عرض‌ 7 روز خوب‌ می‌شوند، اما ممكن‌ است‌ در همین‌ حین‌ جوش‌های‌ چركی‌ جدیدی‌ ظاهر شوند یا ضایعاتی‌ مثل‌ كورك‌ و عفونت‌های‌ عمقی‌ پوست‌ پدید آیند. با درمان‌، طول‌ دوره‌ عفونت‌ كوتاه‌تر می‌شود. بهبود عفونت‌ تا پیش‌ از 2 هفته‌ قاعدتاً باید تكمیل‌ شود. عود عفونت‌ شایع‌ است‌.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

عفونت‌ ممكن‌ است‌ وارد جریان‌ خون‌ شود و به‌ سایر نقاط‌ بدن‌ گسترش‌ یابد.

ـ درمان‌:

تشخیص‌ معمولاً بر مبنای‌ وجود جوش‌های‌ چركی‌ روی‌ پوست‌ داده‌ می‌شود؛ البته‌ ممكن‌ است‌ مایع‌ چركی‌ موجود در جوش‌ كشت‌ داده‌ شود. درمان‌ شامل‌ مراقبت‌ حمایتی‌ از پوست‌ و مالیدن‌ دارو است‌. جوش‌ چركی‌ را با ناخن‌ تخلیه‌ نكنید. با این‌ كار ممكن‌ است‌ باكتری‌هایی‌ كه‌ باعث‌ بروز آن‌ می‌شوند در زیر ناخن‌ها جمع‌ شوند و عفونت‌ به‌ نقاط‌ دیگر پوست‌ گسترش‌ یابد. برای‌ رفع‌ خارش‌ و تسریع‌ بهبودی‌ از كمپرس‌ آب‌ گرم‌ استفاده‌ كنید. ناحیه‌ جوش‌ را با صابون‌ ضدباكتری‌ تمیز كنید. روی‌ پوست‌ خود از تركیبات‌ روغنی‌ استفاده‌ نكنید. اگر صورت‌ خود را با تیغ‌ می‌تراشید، تیغ‌ را هر روز عوض‌ كنید. اگر جوش‌ها روی‌ پوست‌ سر ظاهر شده‌اند، سر خود را روزانه‌ شامپو كنید.

ـ داروها:

اگر تنها چند جوش‌ چركی‌ وجود دارد، می‌توان‌ از آنتی‌بیوتیك‌های‌ موضعی‌ مثل‌ باسیتراسین‌، میسیتراسین‌، یا نئومایسین‌ استفاده‌ نمود. آنتی‌بیوتیك‌ را به‌ مقدار كم‌ و با ملایمت‌ روی‌ نواحی‌ درگیر 4-3 بار در روز ماساژ دهید. آنتی‌بیوتیك‌ باید تنها به‌ مقداری‌ استفاده‌ شود كه‌ روی‌ ناحیه‌ را بپوشاند؛ مالیدن‌ مقدار زیادتری‌ از آن‌ كمكی‌ نمی‌كند. اگر تعداد جوش‌های‌ چركی‌ زیاد باشد، امكان‌ دارد آنتی‌بیوتیك‌ تزریقی‌ یا خوراكی‌ مثل‌ اریترومایسین‌ یا داكسی‌ سیكلین‌ تجویز شود.

ـ فعالیت‌:

با رو به‌ بهبود گذاشتن‌ علایم‌ فعالیت‌های‌ عادی‌ خود را از سر گیرید.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

رژیم‌ خاصی‌ توصیه‌ نمی‌شود.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

۱. اگر جوش‌های‌ چركی‌ علی‌رغم‌ درمان‌ گسترش‌ یابند.

۲. اگر تب‌ ظاهر شود.

۳. اگر مچ‌ پاها تورم‌ پیدا كند.

۴. اگر كورك‌ یاعلایم‌ گسترش‌ عفونت‌ ظاهر شود.

۵. اگر علایم‌ فولیكولیت‌ باكتریایی‌ پس‌ از درمان‌ مجدداً بازگردند.