همان‌طور که شولمن توضيح مى‌دهد، دو ويژگى اصلى ارتباط غيرکلامى يعنى شکل آنالوگ و همچنين پيچيدگى آن، سبب مى‌شود که شيوه‌هاى معمول ما براى بررسى کافى به‌نظر نرسد. ما براى توصيف فراگرد ارتباط ناچار به استفاده از کلام يا نوشته يعنى کدهاى رقمى هستيم. اين اجبار سبب مى‌شود مقدارى از اطلاعات که شامل رفتار حقيقى يا رفتار مشاهده شده است تحريف شود.
در گذشته، روش‌هاى تحقيق در زمينهٔ ارتباطات غيرکلامي، مبتنى بر اندازه‌گيرى حرکات چهره‌اى ناشى از هيجان بود و بر همين اساس طراحى مى‌شد اما اکنون يک سيستم پيچيده‌تر و جامع‌تر به نام سيستم رمزگذارى‌هاى اعمال چهره‌اى (Facial Action Coding System)(FACS) جايگزين روش تحقيق قبلى شده است. در اين روش از همهٔ حرکات چهره که قابل تشخيص باشد يادداشت‌بردارى مى‌شود. اين سيستم جديد مطالعهٔ حرکات، صرفاً مربوط به هيجانات نيست، مثلاً علائم چهره در يک مکالمه مى‌تواند دال بر ناآرامى‌هاى ذهنى و غيره باشد. در اين روش مشاهده‌گران حرفه‌اى تربيت شده، فيلم و يا نوار ويديوئى را که از چهرهٔ يک نفر تهيه شده است به دقت تماشا مى‌کنند و به عمل‌ها کد مى‌دهند. روش کدگذارى بر طبق يک جدول طبقه‌بندى شده انجام مى‌شود که استاندارد است. (Shulman,1981,p61)
در همين زمينه طرحى به‌وسيلهٔ بيردوايستل طراحى شده است. در طرح او سعى شده است که همهٔ حرکات بشر کدگذارى شود. در اين روش بدن به هشت قسمت اصلى تقسيم شده است: الف - مجموعهٔ سر، ب - صورت، ج -بدن، د -شانه، بازو و کمر، هـ - دست و انگشت، و - ران و پاشنهٔ پا، ز - پا، ح - گردن.
جدول کدگذارى بخش صورت در اين سيستم در زير نشان داده شده است. (Birdwhistell,1973)
ساير طرح‌هائى که براى تحقيق در اين زمينه تهيه شده بيشتر دربارهٔ وظايف و کارکردها است. اصولاً در يک طبقه‌بندى کارکردى (functional) معنى رفتارهاى مختلف محقق با مشاهدهٔ پيام‌هاى غيرکلامى مشاهده شده را حدس مى‌زند و معمولاً آنچه حدس زده شده است به‌وسيلهٔ مشاهد‌گر يادداشت مى‌شود. مثلاً فرايزن و اکمن (Friesan and Ekman) طرحى را در پنج مقوله تهيه کردند.
- رموز (emblems)، حرکاتى که جانشين کلمات مى‌شود.
- مصورها (illustrators)، حرکاتى که صحبت را همراهى مى‌کند و يا تکيه برروى يک کلمهٔ خاص (accent)، مى‌کند و در واقع در صحبت کردن جانشين علائمى چون نقطه، ويرگول، علامت سؤال و غيره مى‌شود که در يک متن به کار مى‌رود.
- تنظيم‌کننده‌ها (regulators)، حرکاتى هستند که يک تفسير را در صحبت نشان مى‌دهند يا ابقاء مى‌کنند.
- تطبيق‌دهنده‌ها (adaptous)، حرکاتى هستند که مربوط به نياز فرد يا بيان هيجانات مى‌شوند.
- ابراز احساسات (affect displays)، که ويژهٔ بيان احساس به‌وسيلهٔ چهره است (Ekman,1975).
اما بايد توجه داشت که پيچيدگى ارتباط غيرکلامى سبب مى‌شود که بعضى موانع نسبتاً مطلق به‌وجود آيد و نقشى بازدارنده در هر کوششى و هر نوع طرح مطالعاتى در اين زمينه ايفاء کند. مثلاً در تمامى اين طرح‌ها به نکاتى توجه شده است که محقق فکر مى‌کند.
جدول راهنماى سيستم کدگذارى براى پيام‌هاى دريافتى از صورت در سيستم تحقيقاتى بيردوايستل
۱
چشم گشاده
(wide eyed)
۲
اشاره با چشم
(wink)
۳
نگاه زيرچشمى جانبى
(lateral squint)
۴
نگاه زيرچشمى کامل
(full squint)
۵
نگاه از پهلو
(sidewise look)
۶
تمرکز روى شنونده
(focus on auditor)
۷
نگاه خيره
(stare)
۸
نگاه چرخان
(rolled eyes)
۹
تنگ کردن چشم‌ها
(slitted eyes)
۱۰
چشم‌هاى رو به بالا
(eyes umward)
۱۱
نگاه‌هاى بى‌ثبات
(shifty eyes)
۱۲
نشان دادن رديف آرواره‌ها
(set jaw)
۱۳
لبخند تنگ و شل
(smile tight-loose)
۱۴
دهان بسته
(mouth in repose)
۱۵
دهان پائين افتاده
(droopy mouth)
۱۶
زبان در گونه
(tongue in cheek)
۱۷
لب و لوچهٔ آويزان
(pout)
۱۸
دندان‌هاى محکم بسته شده
(clenched teeth)
۱۹
لبخند دندان‌دار
(toothy smile)
۲۰
لبخند مربع
(squar smile)
۲۱
دهان باز
(open mouth)
مربوط به ارتباط غيرکلامى است. در حالى‌که شايد بسيارى از اعمال را مدنظر قرار ندهد و يا اينکه، ممکن است تمامى اعمالى که در گروه ارتباط غيرکلامى به حساب مى‌آيند به‌وسيلهٔ محقق مشاهده نشود.
در هر طرح تحقيق در زمينهٔ ارتباط غيرکلامى سه موقعيت را مى‌توان تشخيص داد:
۱. موقعيت فرستنده
۲. موقعيت گيرنده
۳. موقعيت مشاهده‌گر که به‌طور هم‌زمان به حساب آورده مى‌شوند.
چنان‌که آشکار خواهد شد. هريک از اين سه موقعيت حدود خاص خود را دارند. گاهى موردى پيش مى‌آيد که يافته‌هاى پژوهشى به جائى مى‌رسد که چنين استنباط مى‌شود که يک جنبه با ساير جنبه‌ها مغاير است. اين چنين وضعى معمولاً براى آن حقايقى قابل استناد است که ديدگاه‌هاى متفاوت، براى اهداف متفاوت به کار گرفته است. (Shulman,1981,p61)
