۱۸۹۶ م. نخستین پیام تلگراف بی‌سیم

۱۸۹۶ م. روزنامه تربيت

روزنامه تربيت در روز پنج‌شنبه يازدهم رجب ۱۳۱۴هـ.ق. با ۱۷ دسامبر ۱۸۹۶ ميلادى در چاپ‌خانه سنگى دولتى (مطعبه دولتى دارالخلافه تهران) منتشر گرديد. روزنامه گاه در چهار صفحه و گاه در هشت صفحه منتشر مى‌گرديد. مدير اين روزنامه مرحوم ميرزا محمدحسين‌خان فروغى (ذکاءالملک) است که از بزرگ‌ترين دانشمندان عصر قاجار مى‌باشد. نامبرده روزنامه تربيت را به‌طريقى بسيار جذاب و با مطالبى شيوا منتشر مى‌ساخت. چاپ اين روزنامه، نفيس، خوش‌خط و با کاغذ مرغوب بود. اين روزنامه اولين روزنامه آزاد ايران محسوب مى‌گردد. آخرين شماره روزنامه در تاريخ پنج‌شنبه ۲۹ محرم ۱۳۲۵هـ.ق. با شماره ۲۳۴ منتشر و توزيع شد و به مدت ۹ سال انتشار يافت. روزنامه تربيت سهم بزرگى در بيدارى ايرانيان از خواب غفلت و آماده ساختن آنها براى پذيراشدن مشروطيت داشته است. در حقيقت ذکاء‌الملک نخستين روزنامه‌نويسى است که سبک و سياق روزنامه را از آن حالت خشک و بى‌روح روزنامه‌هاى دولتى و دربارى درآورد. از همين رو او را پدر مطبوعات ايران مى‌دانند. در يکى از پاورقى‌هاى اين روزنامه شرح حال مخترع چاپ (گوتنبرگ آلماني) به نگارش درآمده و در روزنامه چنين نوشته شده است. زياده از چهارصد سال است که چرخ‌هاى چاپ حروف در اقطار اروپا و ينگى دنيا و غيرها به سرعت هوش مخترع با همت آن گوتنبرگ فراموش نشدنى در کمال پاکيزگى کار مى‌کند و ما از فيض عظيم آن محروم هستيم. روى ذغال‌هاى جنگل سياه که نمى‌گذارند برادران با اقدام ما يک دستگاه چرخ و حروف بياورند و به کار اندازند و ما را از ذلت چاپ سنگ و نقايص آن خلاص کنند، در صورتى‌که هيچ حرفه‌اى به اين فايده و منفعت نيست.

۱۸۹۶ م. نخستين پيام تلگراف بى‌سيم

در نوامبر سال ۱۹۳۸، شهر پاريس تبديل به پايتخت علمى جهان گرديد. پايتخت فرانسه براى انجام جشن پنجاهمين سال سه اکتشاف بزرگ عصر حاضر يعنى اشعه ايکس، تلگراف بى‌سيم، و راديو اکتيويته، بزرگ‌ترين دانشمندان جهان را دعوت کرده بود. به احتمال قوى هيچ‌وقت اتفاق نيافتاده بود که در آمفى‌تئاتر بزرگ سوربن ستارگانى درخشان‌تر از اين جمع آمده باشند.

ميهمانان با کنجکاوى بسيار دو زن را که در رديف اول مجاور رئيس جمهور فرانسه نشسته بودند به يکديگر نشان مى‌دادند؛ يکى از اين دو خانم آرايشى پُرجلال داشت و لباسى فاخر پوشيده بود و ديگرى پوشش حقيرى بر تن داشت. خانم اولى زوجه بيوه مارکونى و دومى دختر هرتز بود. مارکايز مارکونى خانم بزرگى بود که نام مشهورى داشت و از همه نعمت‌هاى روز و ثروت برخودار بود. دختر هرتز که همراه مادر خويش حضور يافته بود کوشش داشت که فقر خويش را از انظار پنهان دارد. اين خانواده که از نژاد يهود بودند به‌وسيله هيتلر از وطن خويش رانده شدند و به‌عنوان مهاجر فرارى در لندن زندگى مى‌کردند و فقط عطيه‌اى به مبلغ يک ميليون و دويست هزار ليره از طرف پاپ پى يازدهم به آنان داده شده بود.

امروز که سال‌ها است از آن دوران گذشته فقط مى‌توانيم اين مسئله را تائيد کنيم که مارکونى که مخترعى خوشبخت بود، اين شانس بزرگ را داشت که درست در لحظه‌اى وارد ميدان عمل گردد که تمام لوازم اختراع او را ديگران آماده کرده بودند و کار دانشمندان به کلى خاتمه يافته بود و بعد از هرتز که بنيان و پى‌ريزى دستگاه را بنا نهاده بود فقط مى‌بايست شخصى پيدا شود که عوامل مختلفى که آنان فراهم ساخته بودند را در يک‌جا جمع آورد. در واقع نقشى که مارکونى برعهده گرفت همين بود و بس. اين اختراع توانست مراحل مختلف را بى‌درنگ طى کند و با سرعتى غيرمنتظره که تاکنون مثل و مانندى در تاريخ اختراعات نداشت مراحل مابين آزمايشگاه و دفاتر پست را بپيمايد. پيشقدمان هواپيمائى از ابتدا تا زمان برادران رايت صدسال کوشش کردند اما در مورد راديو و تلگراف بى‌سيم مابين اولين اکتشفات هرتز و ايجاد بى‌سيم به‌وسيله مارکونى فقط هشت سال فاصله داشت و اين کارى بود که به‌دست مارکونى انجام گرفت. اين جوان بيست و دو ساله در سال ۱۸۹۶ از مشاهده اکتشافاتى که پى‌درپى يکديگر در اين زمينه ايجاد مى‌شد با شور و نشاط درآمده بود و کوشش کرد که خود او نيز امواجى صادر کند و در عين حال امواج الکتريکى را دريافت نمايد.

در انجام اين کار راهنمائى‌هاى فيزيکدان ايتاليائى ريگى را به‌کار بست ابتدا اسباب و وسائل لازم براى انجام کار آماده ساخت و آنگاه به کمک قرقره رومکوف و دستگاه نوسان دهنده هرتز فرستنده‌اى درست کرد؛ براى تهيه دستگاه گيرنده يک کوهرور برانلى اختيار کرد و در آنتن پوپوف تغييراتى داد که براى گرفتن امواج به‌کار رود و بالاخره دستگاه گيرنده تلگراف مورس را بر آن افزود و توانست در ماه مِى همان سال پيامى به چند صدمتر ارسال دارد. آنگاه مارکونى صحنه عمل را به انگلستان منتقل کرد. بعد از آنکه اختراع خود را در روز دوم ژوئن ۱۸۹۶ به ثبت رسانيد در ماه ژوئيه همان سال ابتدا به نمايش رسمى اقدام کرد و امواج بى‌سيم را از رودخانه تايمز عبور داد. در تجربه‌اى ديگر ميدان عمل به چهار کيلومتر رسيد. در ماه مِى ۱۸۹۷ امواج مزبور توانستند مسافت ۱۶ کيلومتر را بپيمايند. با کمک مالى اداره پست انگليس مارکونى توانست کمپانى تلگراف بى‌سيم و علامات (Wireless Telegraph and Signal Company) را تأسيس کند. اولين پيام به‌وسيله تلگراف بى‌سيم در روز سوم ژوئن ۱۸۹۸ به‌وسيله لُرد کلوين (Kelvin) از جزيره وايت (Wight) به شهر بورنموث ارسال شد.

يک مهندس دانمارکى والدمار پولسن (Valdemar polsen) پيشنهادى کرد که از امواج مرتبى که به‌وسيله کمان الکتريکى خاصى ايجاد مى‌شد استفاده کنند. اين نکته نيز حقيقت دارد که در عين حال مى‌توانستند طبق نظر فيزيکدان کانادائى رژينالد فسندن (Reginald Fessenden) از مولد جريان متناوب صنعتى استفاده کنند. در دستگاه فرستنده از مدت‌ها قبل لوله حامل براده‌هاى فلز را کنار گذارده و وسايل حساس‌ترى براى دريافت امواج به‌کار برده بودند. فسندن در کانادا لى دو فورست (Lee de Forset) در آمريکا و گوستاو فريه (Gustave Ferrie) در فرانسه هر سه در سال ۱۹۰۰ موج‌گيرهاى الکترونيکى را اختراع کرده بودند. خود مارکونى در سال ۱۹۰۲ موج‌گيرى مغناطيسى به‌کار برد و از سال ۱۹۰۶ موج‌گيرى که با گالن يعنى سولفور طبيعى سرب درست مى‌شد رواج يافت و مخترع آن دو نفر آمريکائى به‌نام پيکارد (Pickard) و دنوودى (Dunwoody) سال‌ها بود که دستگاه گيرنده مورس را حذف کرده بودند و تلگراف‌چى‌ها خود را عادت مى‌دادند که صوت را مستقيماً دريافت دارند. ليکن از سال ۱۹۰۶ ديگر تلگراف بى‌سيم از دوران قهرمانى خويش خارج شده بود زيرا در روز ۱۲ دسامبر ۱۹۰۱ مارکونى توانسته بود امواج بى‌سيم را از اقيانوس اطلس عبور دهد.

۱۸۹۷م. روزنامه آساهى

روزنامه آساهى شيمبون Asahi Shimbun بزرگ‌ترين روزنامه در ژاپن و جهان محسوب مى‌شود و ۹ ميليون نسخه تيراژ دارد. اين روزنامه صبح و عصر منتشر مى‌شود.