هیپرپلازی‌ آندومتر ـ endometrial hyperplasia

هیپرپلازی‌ آندومتر عبارت‌ است‌ از رشد بیش‌ از اندازه‌ بافت‌ آندومتر (پوشش‌ داخلی‌ رحم‌). این‌ یك‌ حالت‌ بدخیم‌ و سرطانی‌ نیست‌؛ در بعضی‌ از موارد هیپرپلازی‌، با وجودی‌ كه‌ برگشت‌پذیر هستند، پیش‌ سرطانی‌ در نظر گرفته‌ می‌شوند. با استفاده‌ از بعضی‌ از واژه‌ها (ساده‌، پیچیده‌، آدنوماتوز) غده‌ای‌ ، و آتیپیك (‌غیرمعمول) می‌توان‌ پتانسیل‌ هیپرپلازی‌ را در ایجاد سرطان‌ بیان‌ كرد.

ـ علایم‌ شایع‌:

۱. خونریزی‌ در بین‌ دوره‌های‌ قاعدگی‌

۲. خونریزی‌ شدید (تامپون‌ ظرف‌ كمتر از یك‌ ساعت‌ كاملاً آغشته‌ به‌ خون‌ شود).

۳. وقوع‌ خونریزی‌ پس‌ از یائسگی‌

۴. ترشحات‌ مجرای‌ تناسلی‌

۵. در بعضی‌ از بیماران‌ حالت‌ دل‌پیچه‌ در قسمت‌ پایین‌ شكم‌ به‌ وجود می‌آید.

ـ علل‌ بیماری:

زیاد شدن‌ استروژن‌ (یكی‌ از هورمون‌های‌ زنانه‌) در مقایسه‌ با پروژسترون‌ (یكی‌ دیگر از هورمون‌های‌ زنانه‌). این‌ عدم‌ تعادل‌ هورمونی‌ یا در داخل‌ بدن‌ ایجاد می‌شود یا در اثر مصرف‌ داروهای‌ حاوی‌ هورمون‌ رخ‌ می‌دهد. هیپرپلازی‌ آندومتر ندرتاً در خانم‌هایی‌ كه‌ چرخه‌ قاعدگی‌ منظم‌ دارند رخ‌ می‌دهد.

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

مصرف‌ قرص‌های‌ ضد حاملگی‌، یا هورمون‌درمانی‌ پس‌ از یائسگی‌، بدون‌ اینكه‌ پروژسترون‌ در محصول‌ مصرفی‌ وجود داشته‌ باشد. سابقه‌ فقدان‌ تخمك‌گذاری‌ به‌ طور مزمن‌، مثلاً در زمینه‌ بیماری‌ تخمدان‌ دارای‌ كیست‌های‌ زیاد چاقی‌ پس‌ از یائسگی‌. بروز دیرهنگام‌ یائسگی‌ (بعد از 55 سالگی‌).

ـ پیشگیری‌:

راه‌ خاصی‌ برای‌ پیشگیری‌ از آن‌ وجود ندارد.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

در اغلب‌ موارد، درمان‌ با یك‌ تركیب‌ پروژسترونی‌ باعث‌ معكوس‌ شدن‌ روند هیپرپلازی‌ كه‌ توسط‌ استروژن‌ ایجاد شده‌ است‌ می‌شود. در سایر موارد، غالباً می‌توان‌ آن‌ را با گشاد كردن‌ رحم‌ و تراشیدن‌ بافت‌ آندومتر با وسیله‌ای‌ به‌ نام‌ كورت‌، یا با درآوردن‌ رحم‌ (هیستركتومی‌) درمان‌ كرد. البته‌ اگر خانمی‌ مایل‌ به‌ جراحی‌ نباشد، هورمون‌ درمانی‌ معمولاً علایم‌ را كنترل‌ می‌كند.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

سوراخ‌ شدن‌ رحم‌ و عفونت‌ شكمی‌ و لگنی‌ به‌ عنوان‌ عارضه‌ای‌ نادر از جراحی‌ (مثل‌ نمونه‌برداری‌ از آندومتر، گشاد كردن‌ رحم‌ و تراشیدن‌ بافت‌ آندومتر، یا دیدن‌ رحم‌ (هیستروسكوپی‌). خونریزی‌ زیاد و غیرقابل‌ كنترل‌، تأیید اینكه‌ هیپرپلازی‌ در یك‌ خانم‌ مورد نظر معرف‌ بافتی‌ پیش‌ سرطانی‌ است‌.

ـ درمان:

۱. اقدامات‌ تشخیصی‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ موارد زیر باشند: آزمایش‌ خون‌ از نظر اندازه‌گیری‌ هورمون‌ها و نیز پاپ‌ اسمیر. امكان‌ دارد انجام‌ نمونه‌برداری‌ از آندومتر، و D&C (گشاد كردن‌ رحم‌ و تراشیدن‌ بافت‌ آندومتر كه‌ هم‌ جنبه‌ درمانی‌ و هم‌ جنبه‌ تشخیصی‌ دارد) برای‌ رد كردن‌ وجود سرطان‌ ضروری‌ باشند. با گشاد كردن‌ رحم‌ و تراشیدن‌ بافت‌ آندومتر می‌توان‌ علاوه‌ بر خارج‌ كردن‌ بافت‌ هیپرپلازی‌ كه‌ جنبه‌ درمانی‌ دارد، از بافت‌ خارج‌ شده‌ نمونه‌ گرفت‌ و زیر میكروسكوپ‌ نگاه‌ كرد.

۲. درمان‌ در هر فرد متفاوت‌ است‌ و بر اساس‌ یافته‌های‌ بالینی‌ و آزمایشگاهی‌، سن‌، و تصمیم‌ در مورد بچه‌دار شدن‌ یا نشدن‌، تعیین‌ می‌شود.

۳. گاهی‌ رحم‌ درآورده‌ می‌شود.

۴. سعی‌ كنید استرس‌ روحی‌ را كم‌ كنید. استرس‌ روحی‌ می‌تواند بیماری‌ شما را عارضه‌دار كند و بهبود را به‌ تأخیر اندازد. اگر نمی‌توانید بر استرس‌ فائق‌ آیید، از خانواده‌، دوستان‌، یا مشاوران‌ خبره‌ كمك‌ بخواهید.

۵. برای‌ تخفیف‌ درد از گرما استفاده‌ كنید. یك‌ صفحه‌ گرم‌كننده‌ یا شیشه‌ آب‌ داغ‌ را روی‌ شكم‌ یا كمر قرار دهید.

۶. مرتباً حمام‌ آب‌ داغ‌ بگیرید تا عضلات‌ شل‌ شوند و ناراحتی‌ تخفیف‌ یابد. برای‌ این‌ كار به‌ مدت‌ 15-10 دقیقه‌ در وان‌ آب‌ داغ‌ بنشینید.

ـ داروها:

غالباً هورمون‌های‌ پروژسترونی‌ تجویز می‌شوند. از خوردن‌ آسپیرین‌ خودداری‌ كنید زیرا ممكن‌ است‌ خونریزی‌ را بدتر كند.

ـ فعالیت‌:

محدودیتی‌ برای‌ آن‌ وجود ندارد مگر اینكه‌ تحت‌ عمل‌ جراحی‌ قرار گرفته‌ باشید. در این‌ صورت‌، فعالیت‌های‌ خود را تدریجاً از سر گیرید. با نظر پزشك‌ می‌توان‌ فعالیت‌ جنسی‌ را مجدداً از سر گرفت‌.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

معمولاً به‌ رژیم‌ خاصی‌ نیاز نیست‌. اگر اضافه‌ وزن‌ دارید، امكان‌ دارد كم‌ كردن‌ وزن‌ به‌ تنظم‌ چرخه‌های‌ قاعدگی‌ و كاهش‌ استروژن‌ بدن‌ كمك‌ نماید.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان علایم‌ هیپرپلازی‌ آندومتر را دارید. اگرعلایم‌ زیر به‌ هنگام‌ هورمون‌درمانی‌ یا پس‌ از جراحی‌ یا گشاد كردن‌ رحم‌ و تراشیدن‌ بافت‌ آندومتر به‌ وجود می‌آیند: خونریزی‌ زیاد (آغشته‌ شدن‌ كامل‌ تامپون‌ به‌ خون‌ در عرض‌ یك‌ ساعت‌) ، علایم‌ عفونت‌، مثل‌ تب‌، درد، احساس‌ ناخوشی‌، سردرد، سرگیجه‌، یا دردهای‌ عضلانی‌، شما دچار علایم‌ جدید و غیرقابل توجیه شده اید‌. هورمون‌های‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ ممكن‌ است‌ عوارض‌ جانبی‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشند.