ديابت ممکن است ثانويه به‌علت مصرف داروها و يا وجود برخى بيمارى‌ها باشد. اين موارد عبارتند از: امراضى که مانند اعمال جراحي، سرطان لوزالمعده و هموکروماتوز سبب تخريب لوزالمعده مى‌شوند؛ بيمارى‌هايى که سبب افزايش هورمون‌هاى آنتاگونيست انسولين مى‌گردند، مانند کوشينگ، درشت انتهايى (آکرومگالي)، گلوکاگونوم؛ اختلال‌هاى ژنتيکى و يا اکتسابى که همراه با مشکل‌هايى در گيرنده‌هاى محيطى انسولين هستند، مانند ديابت ليپوآتروفيک و يا همراه با آکانتوزنيگريکانس و يا مصرف بعضى از داروها که افزايش قند خون را به‌دنبال دارند.
ديابت اوليه
شايعترين انواع بيمارى قند آنهايى هستند که اختلال در متابوليسم کربوهيدرات‌هاى آنها اوليه است. دو نوع بيمارى قند اوليه وجود دارد که ازنظر سبب‌شناختي، همه‌گيرى شناختى و بسيارى جهت‌هاى ديگر با يکديگر اختلاف دارند. اينها عبارتند از: ديابت وابسته به انسولين (IDDM) يا نوع ۱ و ديابت غيروابسته به انسولين (NIDDM) يا نوع ۲.
علاوه بر دو نوع شايع، ديابت ممکن است به‌علل ديگرى مانند اختلال‌هاى ژنتيکي، برخى بيمارى‌ها و يا همراه با بعضى داروها و مواد شيميايى ظاهر شود. تقسيم‌بندى ديابت در جدول
زیر آورده شده است.
جدول تقسيم‌بندى سبب شناختى ديابت قندي
۱. ديابت نوع ۱
الف- با مداخلهٔ سيستم ايمني
ب- ايديوپاتيک
۲. ديابت نوع ۲
۳. علت‌هاى ديگر
الف- اختلال‌هاى ژنتيکى سلول‌هاى بتا
ب- اختلال‌هاى ژنتيکى در عمل انسولين
ج- بيمارى‌هاى لوزالمعده
د- بيمارى‌هاى غدد درون‌ريز
هـ- به علت دارو يا مواد شيميائي
و- عفونت‌ها
ز- انواع نادرتر همراه با بيمارى‌هاى ژنتيکى يا اشکال ايمنى بدن
۴. ديابت آبستنى (GDM)
ديابت آبستنى جدا از ديابت نوع ۱ و ۲ آورده شده است، زيرا در يک زن باردار براى اولين‌بار تشخيص داده مى‌شود. عوارض آن براى مادر و جنين به‌تقريب شبيه کسانى است که ازقبل ديابت داشته و سپس باردار شده‌اند و پس از ختم آبستني، تحمل گلوکز ممکن است به‌طور کامل طبيعى شود. اختلاف‌هاى بين نوع ۱ و ۲ ديابت در جدول
زیر آورده شده است. اين دو بيمارى را تا چند سال اخير ديابت‌هاى وابسته و غيروابسته به انسولين مى‌ناميدند، ولى بار ديگر اصطلاح نوع ۱ و ۲ به‌آنها اطلاق مى‌شود.
