عوارض طبی بالقوه ورزش

صدمات عضلانی – اسکلتی شایع ترین خطر ورزش هستند کشیدگی های حاد و پارگی ها , انواع گوناگون التهاب , کشیدگی های مزمن , شکستگی های تنشی , شکستگی های تروماتیک , ضعف های عصبی , تاندونیت ها و بورسیت ها همگی می توانند در حین یا در نتیجه فعالیت جسمی ایجاد شوند

صدمات عضلانی – اسکلتی شایع ترین خطر ورزش هستند. کشیدگی های حاد و پارگی ها ، انواع گوناگون التهاب ، کشیدگی های مزمن ، شکستگی های تنشی ، شکستگی های تروماتیک ، ضعف های عصبی ، تاندونیت ها و بورسیت ها همگی می توانند در حین یا در نتیجه فعالیت جسمی ایجاد شوند .

خطرات جدی تر اما با شیوع کمتر عبارتند از آریتمی ها ، سکته قلبی و مرگ ناگهانی و موارد دیگر .

بین آریتمی و فعالیت جسمی ارتباط وجود دارد ، به نظر می رسید خطر هر دو نوع آریتمی دهلیزی و بطنی در بیماران مبتلا به بیماری قلبی زمینه ای یا دارای سابقه قلبی آریتمی بارزتر باشد . به عنوان مثال ، در یک مطالعه روی ۶۵۰ بیمار ، ۴۰ درصد افراد مبتلا به بیماری قلبی در مقایسه با ۱۰ درصد افراد طبیعی در طی تست ورزش ، آریتمی فوق بطنی داشتند . برعکس ، تمرینات ورزشی منظم ، خطر آریتمی را از طریق افزایش عرضه اکسیژن به عضله قلب و کاهش فعالیت سیستم اعصاب سمپاتیک کم می کند .

● سکته قلبی

یک جلسه فعالیت جسمانی شدید با افزایش زودگذر خطر ابتلا به سکته قلبی ، بالا خص در افرادی که به طور غیر منظم ورزش می کنند و عوامل خطر متعدد قلبی دارند ، همراه است . این مساله در تحقیقی روی ۱۱۹۴ بیمار که در عرض دو هفته پس از سکته قلبی مورد مطالعه قرار گرفتند نشان داده شد فعالیت جسمی در شروع سکته در ۱/۷ درصد از گروه مورد ، در مقابل ۹/۳ درصد از گروه متناظر شاهد ، قبل از شروع واقعه گزارش شد.

● مرگ ناگهانی

علل مرگ ناگهانی در افرادی که ورزش می کنند بر حسب سن تقسیم بندی شده است . مرگ ناگهانی عموماً در افراد بالاتر از ۳۵ سال در نتیجه بیماری آتروسکروتیک عروق کرونر رخ می دهد . در افراد جوان تر با احتمال بیشتر علت آن کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک ، ناهنجاری های کرونر یا میوکاردیت است .

سازوکارهای متصور برای مرگ ناگهانی قلبی در افرادی که ورزش می کنند شامل آریتمی ها ، به خصوص تاکی کاردی بطنی ، فیبریلاسیون بطنی و انسداد شریان کرونر است . به نظر می رسد انسداد شریان کرونر به علت پارگی پلاک و ترومبوز کرونر باشد . اسپاسم شریان کرونر نیز می تواند در شریان های کرونر بیمار رخ دهد .

خطر ایست قلبی در موارد فعالیت جسمی عادتی و شدید اوقات فراغت افزایش نمی یابد و حتی کمتر می شود . این امر با مطالعه سلامتی پزشکان مورد تأیید قرار گرفته است که نشان داد ورزش عادتی خطر مرگ ناگهانی را در حین ورزش شدید کم می کند . به علاوه ، علی رغم افزایش بالقوه خطر مرگ قلبی ناگهانی در حین یا درست پس از فعالیت ، فواید از نظر سلامتی به علت کاهش قابل توجه کلی بیش از میزان خطر بود .

● هیپرتروفی بطن چپ

همان طور که در بالا ذکر شد ، تمرینات استقامتی ، منجر به هیپرتروفی رشته های عضلانی قلبی و افزایش توده عضلانی قلبی می شود . این تغییرات می تواند موجب هیپرتروفی بارز بطن چپ گردد . اما شواهد در دسترس نشان می دهند که هیپرتروفی بطن چپ در آن موارد (برخلاف بیماران مبتلا به هیپرتروفی بطن چپ در اثر فشار خون بالا ) با افزایش خطر قلبی – عروقی همراهی ندارد .

● رابدومیولیز

رابدومیولیز می تواند در افراد دارای عضلات طبیعی هنگامی که انرژی مورد نیاز در حین ورزش برای عضله تأمین نشود ، رخ دهد . رابدومیولیز وسیع (massive ) ممکن است در اثر فعالیت جسمی شدید ، بالاخص وقتی عوامل خطر زیر وجود دارند رخ دهد :

▪ فرد از نظر جسمی آمادگی ندارد .

▪ ورزش در شرایط سیار گرم و مرطوب انجام شود .

▪ دفع حرارت از طریق تعریق مختل شده باشد ، مثلا استفاده از داروهای آنتی کولینرژیک یا تجهیزات سنگین فوتبال آمریکایی .

▪ فرد مبتلا به صفت (trait ) کم خونی سلول داسی شکل است و در ارتفاعات بلند ورزش می کند . در این شرایط کاهش فشار نسبی اکسیژن موجب داسی شکل شدن و به هم چسبیدن گلبول های قرمز و انسداد عروقی و ایسکمی ( نرسیدن خون کافی به عضله ) می شود .

▪ هیپو کالمی در اثر از دست رفتن پتاسیم از طریق تعریق .

رابدو میولیز هچنین در افراد تعلیم دیده و در غیاب این عوامل خطر ، پس از فعالیت جسمانی گزارش شده است . به علاوه ، در شرایط هیپرکینتیک پاتولوژِک ، شامل تشنجات گراند مال ( صرع بزرگ ) ، دلیریوم ترمنس ، آزیتاسیون روانی و مصرف بیش از اندازه آمفتامین رابدومیولیز ممکن است در عضلات طبیعی رخ دهد .

● انقباض برونش ها

انقباض برونش ها ناشی از ورزش در ۷۰ یا ۸۰ درصد از بیماران مبتلا به آسم علامتدار فعلی رخ می دهدئ . انقباض برونش ناشی از ورزش با میزان بالا بودن پاسخ دهی مجاری هوایی مرتبط است . بنابراین ، در بسیاری از بیماران مبتلا به آسم خفیف اپیزودیک و پاسخ دهی خفیف مجاری هوایی ، حتی ورزش شدید موجب انقباض مجاری هوایی نمی گردد .

● سایر اثرات

افزایش و کاهش حرارت بدن و از دست رفتن آب بدن خطرات بالقوه و قابل پیشگیری فعالیت جسمی به شمار می روند . مشکلات وابسته به گرما از علایم خفیف تا مرگ متغیر هستند . دهیدراتاسیون به خودی خود می تواند مشکل باشد یا به هیپرترمی مرتبط باشد .

مثلث زن ورزشکار شامل اختلال خوردو خوراک ، آمنوره و پوکی استخوان است . این امر به طور شایعی در افراد جوان تر ، بالاخص آن هایی که به منظم و اغلب شدید ورزش می کنند ، دیده می شود .

همچنین گزارش شده است که ورزش می تواند موجب سرکوب ایمنی ، کهیر و آنافیلاکسی شود .

● ارزیابی طبی قبل از ورزش

تست ورزش قلبی قبل از شروع برنامه ورزشی در بیماران مبتلا به دیابت (که معادل بیماری عروق کرونر قلب محسوب می شود ) و به درجات کمتری در افراد دارای عوامل خطر متعدد برای بیماری کرونر حتی اگر تصمیم به انجام ورزش هم ندارند ، لازم است .

علاوه بر تعیین این که آیا تست ورزش باید انجام گیرد ، ارزیابی طبی قبل از ورزش باید خطرات مرتبط را در فرد تعیین کند . عواملی که می تواند این خطر را علاوه بر آن ها که مرتبط با بیماری عروق کرونر هستند تحت تاثیر قرار دهند عبارتند از :

▪ سن

▪ آمادگی عمومی بدن

▪ سابقه ورزش

▪ سوابق ارتوپدیک و خطرات عضلانی ، اسکلتی

▪ مصرف دارو

▪ سابقه بیماری ریوی

▪ نوع ورزش پیش بینی شده

▪ ناتوانی ها و معلولیت ها

این معاینه همچنین فرصتی را برای مشاوره مناسب با توجه به اهداف ورزش ، اهمیت ایجاد و حفظ الگوهای فعالیت جسمی در همه عمر و ارزیابی میزان حمایت های اجتماعی مثل گروه های ورزشی ، رفقای ورزشی یا اعضای خانواده فراهم می آورد .

مترجم : دکترلاله حاکمی

Refrence :

Peterson . DM . Uptodate ۲۰۰۵ ۱۳(۱)