جمعه, ۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 26 April, 2024
کاهش اثر شیمی درمانی بر پوست
استفاده از داروهای شیمیایی طی درمان انواع سرطان بهدلیل اثرات بازدارنده این دارو بر فعالیت سلولهای سرطانی، امری بسیار ضروری است اما همین داروها بر سلولهای دیگر بدن نیز اثرات منفی دارند به گونهای که سلولهای خونی، مخاط دستگاه گوارش، سلولهای ریشه مو، ناخن و پوست که سرعت تکثیر بیشتری نسبت به سایر بافتهای بدن دارد در مقابل اثرات این داروها آسیبپذیری بیشتری از خود نشان میدهد.
با این حال شایعترین عوارض ناشی از شیمی درمانی را میتوان روی پوست، مو و ناخن مشاهده کرد که اصلیترین علت آن کمآبشدن بدن و متوقف شدن فعالیت سلولهای ریشه مو، کمخونی و نقص ایمنی (کمشدن گلبولهای سفید خون ) طی دوران شیمی درمانی است.
دکتر سیدمسعود داوودی، متخصص پوست و عضو هیات علمی دانشگاه بقیهالله در گفتوگو با جامجم میگوید: خشکی پوست طی شیمی درمانی بدنبال کمآب شدن بدن و تحت تاثیر داروهای شیمیایی اتفاق میافتد که بهترین راهکار برای مقابله با آن استفاده از دستگاه بخور در منزل، پوشیدن لباسهای نخی و استفاده از کرمهای چربکننده طبیعی و بدون عطر و اسانس است.
بر این اساس استفاده از کرم وازلین برای پوست صورت و مخلوط گلسیرین و آبلیمو برای رفع خشکی پوست بدن توصیه میشود البته متخصصان پوست بشدت بر تامین آب از دست رفته بدن از طریق مصرف مایعات و نیز مصرف شیر، لبنیات، میوه و سبزیجات تازه و مکملهای ویتامینی E، A و C برای کاهش اثرات منفی داروهای شیمیایی بر پوست و مو تاکید میکنند.
● جلوگیری از ریزش مو ممکن نیست
داروهای شیمی درمانی روی سلولهای سالم بویژه سلولهایی که رشد سریع دارند مانند سلولهای مغز استخوان، مجاری گوارشی، سیستم تولید مثل و فولیکولهای مو اثر کرده و با آسیب سلولهای سالم باعث بروز عوارض جانبی میشود.
در این میان از آنجایی که سلولهای ریشه مو بطور مرتب در حال تکثیر است، تحت تاثیر داروی شیمی درمانی فعالیتشان متوقف میشود که این اتفاق منجر به جدا شدن ساقه از ریشه مو میشود.
دکتر داوودی با اشاره به ریزش قسمت عمده موها پس از گذشت چند هفته یا چند ماه از شیمی درمانی ادامه میدهد: البته پس از پایان دوره شیمی درمانی، ریشههای مو خود را بطور مجدد بازسازی میکند و شاهد رشد مجدد و کامل موها طی هفت تا هشت ماه خواهیم بود. فراموش نکنید که شدت و نوع عوارض جانبی طی شیمی درمانی بستگی به نوع و مقدار دارو و چگونگی پاسخ بدن به دارو دارد.
● زخم و آفت دردناک در دهان
به گفته متخصصان پوست زخمهای دهانی طی شیمی درمانی ممکن است ناشی از اثرات مستقیم داروهای شیمیایی یا ناشی از کمخونی (کاهش گلبولهای قرمز خون) یا نقص سیستم ایمنی بدن (کاهش گلبولهای سفید خون) باشد.
دکتر داوودی با تاکید بر استفاده از داروهای ضدقارچ برای درمان زخمهای دهانی که عفونت قارچی به آن اضافه شده است، میافزاید: در مواردی که زخمها ناشی از کمخونی باشد، تزریق خون و در مواقعی که ضعف سیستم ایمنی عامل زخمها باشد، استفاده از داروهای تقویتکننده رشد گلبولهای سفید خون به بیمار توصیه میشود.
● نگذارید دارو به زیر پوست نشت کند
آنچه بیماران طی دوره شیمی درمانی نباید فراموش کنند آن است که ممکن است مشکلات خفیف پوستی مانند قرمزی، خارش، پوسته ریزی، خشکی، جوش صورت و افزایش حساسیت به نور خورشید در حین شیمی درمانی ایجاد شود. همچنین برخی از داروها بخصوص وقتی به صورت داخل وریدی تجویز میشود موجب تیرگی پوست در طول مسیر ورید میشود که آثار آن نیز تا مدتی باقی خواهد ماند.
اما دکتر داوودی توجه پرستاران و همراهان بیمار هنگام تزریق داروهای شیمی درمانی را به ممانعت از نشت دارو به زیر پوست جلب و تاکید میکند: زمانی که دارو به صورت داخل وریدی تجویز میشود ممکن است دارو به خارج از ورید و زیر پوست نشت کرده و موجب آسیب دائمی به بافت شود؛ یعنی این اتفاق میتواند منجر به بروز انواع التهابها و زخمهای مقاوم به درمان شود به طوری که زخمها ممکن است هرگز بهبود پیدا نکند. پس ضروری است که در موقع تزریق دارو هر گونه احساس سوزش یا درد به پرستار اطلاع داده شود.
● حساسیت بیشتر به نور آفتاب
داروهای شیمیایی موجب میشود تا پس از قرار گرفتن در مقابل نور خورشید، سوختگی ایجاد شود. بر این اساس دکتر داوودی توصیه میکند: بهتر است بیماران طی شیمی درمانی در طول روز در معرض نور آفتاب قرار نگیرند. همچنین استفاده از کرمهای ضدآفتاب با SPF (فاکتور محافظتی) بالای ۱۵ ضروری تلقی میشود. البته اتفاق دیگری که طی شیمی درمانی ممکن است برای پوست رخ دهد، ملتهب شدن و دردناک شدن ضایعات قبلی است که جای نگرانی از بابت آن وجود ندارد و با مصرف داروهای مناسب میتوان ترشحات احتمالی ناشی از آن را درمان کرد.
به گفته متخصصان پوست بدنبال افزایش حساسیت پوست به عوامل محیطی چون گرما، سرما، وزش باد و الیاف خشن لباس توصیه میشود که بیماران از لوازم آرایشی، صابون و لوسیونهای بدون اسانس و عطر استفاده کنند و تنها پوشاک لطیف و نخی بپوشند.
● تغییرات شکلی ناخنها
ناخنها نیز همچون پوست و مو طی شیمی درمانی دچار آسیب و حتی در برخی موارد افتادن کامل میشود که البته پس از شیمی درمانی دوباره بازسازی میشود.
بر این اساس متخصصان توصیه میکنند که بیماران طی شیمی درمانی برای محافظت از ناخنها هنگام شستن ظرف، باغبانی یا هر کار دیگر از دستکش استفاده کنند و قرمزی، درد یا هر گونه تغییری در ناخنهای خود را به پزشک اطلاع دهند، اما نکته بسیار مهمتر آن است که برای جلوگیری از تغییرات ماهیتی ناخنهایی که باید بطور مجدد رشد کند، بهتر است که از پمادهای آنتی بیوتیکی ملایم استفاده شود.
دکتر داوودی تاکید میکند: برای پیشگیری از آسیبهای پوستی پیشبینی نشده طی شیمی درمانی بهتر است که بیماران از ورزشهای خطرناک بپرهیزند. پوست خود را با صابونهای ملایم بشویند و اگر قسمتی از پوستشان دچار زخم شد بسرعت به درمان و حفاظت از آن اقدام کنند.
همین طور بهتر است قبل از شروع ریزش موها از برسهای نرم استفاده کنند و از گرمای کم و شامپوهای ملایم برای خشک کردن و شستن موهایشان استفاده کنند. مایعات زیاد بنوشند و سعی کنند روزانه ورزش کرده و تحرک بدنی داشته باشند. همچنین مصرف غذاهای پرفیبر مانند نان سبوسدار، حبوبات، سبزیجات، میوهجات خشک و تازه و ذرت را افزایش دهند.
پونه شیرازی
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران حجاب دولت رئیسی افغانستان دولت سیزدهم گشت ارشاد پاکستان توماج صالحی کارگران رهبر انقلاب سریلانکا
کنکور تهران سیل سیستان و بلوچستان هواشناسی سازمان سنجش فضای مجازی سلامت خراسان جنوبی شهرداری تهران پلیس اصفهان
خودرو قیمت خودرو آفریقا دلار قیمت طلا قیمت دلار بازار خودرو بانک مرکزی ارز ایران خودرو مسکن سایپا
خانواده موسیقی تلویزیون فیلم مهران مدیری ترانه علیدوستی سینمای ایران سحر دولتشاهی بازیگر شعر تئاتر
کنکور ۱۴۰۳ عبدالرسول پورعباس
فلسطین غزه اسرائیل آمریکا جنگ غزه روسیه رژیم صهیونیستی حماس ایالات متحده آمریکا اوکراین طوفان الاقصی طالبان
پرسپولیس فوتبال آلومینیوم اراک استقلال جام حذفی فوتسال بازی بارسلونا لیگ برتر انگلیس باشگاه استقلال باشگاه پرسپولیس تیم ملی فوتسال ایران
هوش مصنوعی سامسونگ همراه اول ناسا بنیاد ملی نخبگان تسلا تیک تاک فناوری
مالاریا کاهش وزن زوال عقل سلامت روان داروخانه