آسم یا تنگی نفس؟

اگرچه در فرهنگ عامیانه گاه به اشتباه تنگی نفس و آسم معادل یکدیگر به کار گرفته می‌شوند؛ باید دانست که تنگی نفس یک علامت شایع و عام در بسیاری از بیماری‌های ریوی است، در حالی که …

اگرچه در فرهنگ عامیانه گاه به اشتباه تنگی نفس و آسم معادل یکدیگر به کار گرفته می‌شوند؛ باید دانست که تنگی نفس یک علامت شایع و عام در بسیاری از بیماری‌های ریوی است، در حالی که آسم یک بیماری مزمن و بسیار شایع با علائم کاملا مشخص می‌باشد.

این بیماری در دوران کودکی بسیار شایع است و در اکثر موارد با رسیدن به سنین نوجوانی بیماری فروکش نموده و بهبودی ایجاد می‌شود. البته در موارد کمتری در سنین میانسالی و پیری هم ممکن است برای اولین‌بار آسم ظهور کند. در اکثریت موارد بیماران دچار آسم و اعضای خانواده‌شان دچار انواع آلرژی‌ها مثل رینیت آلرژیک (حساسیت بینی) و اگزما (حساسیت پوستی) نیز هستند و بیماری آسم در واقع تظاهر تنفسی آلرژی آنان است. زندگی در خانه‌هایی که هوای آن خوب تهویه نمی‌شود و به طور کامل از فرش یا موکت پوشیده شده‌اند، کودکان را در معرض ابتلا به آسم قرار می‌دهد.

کودکانی که درسرما، زمان ناراحتی یا پس از فعالیت بدنی دچار سرفه یا تنگی نفس می‌شوند، حتما باید برای تشخیص نزد پزشک برده شوند. در بسیاری از موارد پس از بیماری‌های ویروسی به دلیل تحریک دستگاه تنفسی، بیمار تا چند روز دچار سرفه خواهد شد. در صورتی که سرفه طولانی شود و با تنگی نفس همراه باشد، باید حتما با پزشک مشورت شود. باید بدانیم این تصور که درمان آنتی‌بیوتیکی در زمان بیماری ویروسی می‌تواند از عوارض بیماری از جمله آسم پیشگیری کند، اشتباه است.

علامت اصلی آسم، حملات تنگی نفس و سرفه است. بیمار بعد از تماس با محرک‌ها دچار سرفه، تنگی نفس و خس‌خس سینه می‌شود که می‌تواند ساعت‌ها ادامه یابد و پس از آن فرد بهبودیافته و تا شروع حمله بعدی به طور کامل بی‌علامت می‌شود.

سرما، ورزش، آلودگی هوا، عفونت‌های ویروسی، گرده گیاهان و بسیاری از ذرات معلق در هوا دربسیاری افراد باعث تحریک دستگاه تنفس شده و به طور گذرا باعث ایجاد سرفه و گاه تنگی نفس می‌شوند. در بیماران دچار آسم این تحریک شدیدتر بوده و باعث علائم شدیدتر و طولانی‌تر می‌شوند و حتی ممکن است باعث حمله بیماری شوند.

اگر حمله آسم درمان نشود می‌تواند بتدریج شدیدتر شود. در این شرایط بیماربریده بریده سخن می‌گوید، سخت نفس می‌کشد و بتدریج دچار افت هوشیاری می‌گردد. درمان فوری در بیمارستان در این مرحله می‌تواند جان بیمار را نجات دهد.اگرچه در مورد این‌که آلودگی هوا عامل ایجاد آسم باشد، تردید وجود دارد، اما ترکیباتی همچون دی‌اکسیدگوگرد، اکسید نیتروژن و اوزون از عوامل شناخته‌شده تحریک حملات آسم هستند. سیگار کشیدن نزدیکان همچون پدر و مادر نیز از عوامل شناخته شده ابتلا به آسم است، البته وجود دود سیگار در محیط زندگی، کودک را در معرض عفونت‌های مکرر تنفسی قرار می‌دهد که خود از عوامل بروز و تشدید علائم آسم است. هفته آینده شیوه‌های درمان آسم و راه‌های مبارزه با این بیماری را بررسی خواهیم کرد.

دکتر رضا کریمی

متخصص بیماری‌های داخلی