جام جهانی چگونه به خاورمیانه آمد

وقتی محمد بن همام برای چندمین بار در راه صعود تیم ملی قطر به بازی‌های جام جهانی ناکام ماند، بهتر دید تا این بار جام جهانی را به قطر بیاورد و در عین ناباوری همه کارشناسان در جهان موفق هم شد.

مراسم انتخاب نامزدهای جام‌های جهانی ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲ در مقر فیفا در زوریخ سوئیس باناکامی انگلستان آغاز شد و با این‌که این کشور تمامی شرایط ورزشی لازم برای میزبانی بازی‌ها را داشت ، اما به خاطر جسارت ۲ روزنامه در انتشار اخبار فساد مالی ۲ نفر از اعضای هیات اجرایی فیفا که حتی در بین کاندیداهای نهایی هم حضور نداشتند‌ در همان دور اول رای‌گیری حذف شدند.

میزبانی جام ۲۰۱۸ به روسیه رسید ولی وقتی پاکت مربوط به بازی‌های جام جهانی ۲۰۲۲ باز شد نتیجه به مراتب عجیب‌تر بود و قطر به عنوان میزبان معرفی شد. بیش از هر چیزی دمای بالای هوا در تابستان مشکل اصلی این بازی‌ها به شمار می‌رود، هر چند قطری‌ها پیشنهاد داده‌اند با استفاده از سیستم خنک‌کننده در ورزشگاه‌ها می‌توانند این مشکل را برطرف کنند.

● سابقه بد درخواست میزبانی

قطر یک بار برای میزبانی بازی‌های المپیک ۲۰۱۶ در ۲ سال قبل پیشنهاد داده بود اما در آن زمان یک گزارش فنی خوب و ولخرجی قطری‌ها برای جلب اعتماد کمیته بین‌المللی المپیک نتیجه بخش نبود و گرمای تابستان، المپیک را از آنها گرفت. حالا چطور می‌شود که در فاصله ۲ سال، قطری که در همان مرحله اول انتخاب شهرهای میزبان المپیک از لیست کنار گذاشته می‌شود، می‌تواند به عنوان میزبان بازی‌های جام جهانی ۲۰۲۲ انتخاب شود؟ پاسخ اینجاست که این پیروزی با مقدمات فراوان برای قطری‌ها به دست آمد. از زمانی که امیر حمد بن خلیفه آل ثانی در سال ۱۹۹۵ به حکومت رسید، قطر در مسیر رشد سریعی قرار گرفت و شبکه تلویزیونی الجزیره با سرمایه امیر قطر به عنوان رسانه شماره یک جهان عرب وارد کار شد و در این اواخر به عنوان رسانه اصلی در انقلاب‌های تونس، مصر و لیبی شناخته شد. در اوایل قرن حاضر قطر تلاش کرد به عنوان یکی از قطب‌های ورزشی منطقه خاورمیانه شناخته شود و قدرت دیپلماسی ورزش و به ویژه فوتبال را تشخیص داد.

● هدف نخست: صعود به جام جهانی

قطری‌ها هدفشان را صعود به بازی‌های جام جهانی اعلام کردند و دوست داشتند به این ترتیب خود را به عنوان کشوری جدی در منطقه مطرح کنند. آنها تلاش‌های زیادی در این زمینه داشتند و محمد بن همام سعی کرد از راه‌های مختلف این امکان را برای کشورش فراهم کند اما زمانی که موفق نشدند استراتژی‌شان تغییر کرد و کسب میزبانی جام جهانی در دستور کار قرار گرفت.اولین تلاش قطر برای کسب شهرت در دنیای فوتبال با استخدام مانفرد هورنر آلمانی صورت گرفت. این مربی آلمانی سابقه چندین دهه مربیگری از جمله در پرو و نیجریه را داشت و در قطر توانست با استفاده از لابی‌هایی که در دنیای فوتبال داشت بازیکنانی چون برادران دی بوئر یا اشتفان افنبرگ و گابریل باتیستوتا را راضی کند تا پس از بازی در اروپا در آخرین سال‌های بازیشان به قطر بیایند و رونقی به لیگ این کشور بدهند. هدف اصلی بالا بردن استاندارد فوتبال در قطر بود تا باز هم نام‌های بزرگ دیگری به این کشور بیایند، اما این روند تداومی نیافت تا تنها بازیکن مشهور خارجی حال حاضر قطر «ماریو ملچیوت» باشد که سابقه بازی در ویگان و چلسی را دارد. تیم قطر هم که در رده‌بندی فیفا در سال ۲۰۰۴ در رتبه ۶۰ قرار داشت حالا به رده ۹۰ سقوط کرده است و هونر به این ترتیب کنار گذاشته شد و طرح جدیدی آغاز شد.

● تغییر تابعیت

قطر در عین حال سابقه زیادی در تغییر تابعیت ورزشکاران کشورهای دیگر دارد و به این ترتیب تلاش کرد با به خدمت گرفتن بازیکنانی از آمریکای جنوبی به جام جهانی ۲۰۰۶ صعود کند. آنها آیلتون را به عنوان یکی از هدف‌های اصلی‌شان انتخاب کردند. او که در بازی‌های بوندس‌لیگا به عنوان آقای گلی دست پیدا کرده بود هرگز در تیم ملی برزیل بازی نکرده بود و قطری‌ها قصد داشتند با پرداخت یک میلیون دلار تابعیت قطری به او بدهند. فیلیپ تروسیه مربی وقت تیم ملی قطر در این رابطه گفت: این موضوع اصلا عجیب نیست و ۸۰ درصد تیم من در قطر متولد نشده‌اند. اما فیفا مانع این موضوع شد و میزان سال‌های بازی در یک کشور برای تغییر تابعیت را به ۵ سال تغییر داد هر چند ‌ قطری‌ها با تغییر تابعیت «سباستین سوریا» توانستند از این قانون هم به سود خودشان استفاده کنند. آنها یک بازیکن برزیلی به نام امرسون را هم به جمع تیم خودشان اضافه کردند اما زمانی که با عراق بازی کردند مشخص شد امرسون برای تیم زیر ۲۰ سال برزیل بازی کرده و امکان حضور در بازی‌های مقدماتی جام جهانی ۲۰۱۰ را ندارد. فیفا از تغییر نتیجه بازی و دادن ۳ امتیاز به عراقی‌ها خودداری کرد و دلیل این کار را عدم پرداخت هزینه درخواست عراقی‌ها اعلام کرد.

● توسعه فوتبال در جهان سوم

اما در کنار این، قطری‌ها مجری برنامه «اسپایر» هستند که یک آکادمی برای انتخاب استعدادهای جوان در آسیا،‌ آفریقا و آمریکای جنوبی است و توسط پله و مارادونا در سال ۲۰۰۶ افتتاح شد. در کنار آن یک برنامه به نام رویای فوتبال هم برای شناخت بهترین استعدادهای فوتبال در جهان سوم راه‌اندازی شده که هدف آن آماده کردن بازیکنان برای جام جهانی ۲۰۲۲ است. آندریاس بلیچر مدیر برنامه اسپایر در کنفرانسی در آفریقا گفت: ما بازیکنانی را برای ۵ سال به قطر می‌آوریم و پس از آن خودشان تصمیم می‌گیرند تا در تیم ملی این کشور بازی کنند یا این‌که به کشور خودشان بازگردند.

نیویورک تایمز

مترجم: امیررضا نوری‌زاده