دوپینگ مرگ تدریجی

مصرف مواد محرک به منظور افزایش قابلیت های انسان, موضوع جدیدی نیست و از قدیم نژادهای مختلف به طرق گوناگون از دوپینگ استفاده می نمودند یونانیان باستان از دانه Sea Same و هندیان از برگ های کاکائو به منظور دوپینگ استفاده می نمودند

مصرف مواد محرک به منظور افزایش قابلیت های انسان، موضوع جدیدی نیست و از قدیم نژادهای مختلف به طرق گوناگون از دوپینگ استفاده می نمودند. یونانیان باستان از دانه Sea Same و هندیان از برگ های کاکائو به منظور دوپینگ استفاده می نمودند. امروز نیز داروهای متفاوتی به منظور فوق استفاده می شود. در سال ۱۹۶۰ و در المپیک رم، دوچرخه سوار دانمارکی در اثر مصرف داروهای محرک درگذشت. در سال ۱۹۶۸ بسکتبالیست فرانسوی به خاطر مصرف آنفتامین درگذشت و در سال ۱۹۶۷ دوچرخه سوار فرانسوی و انگلیسی بعد از مصرف مواد فوق درگذشتند. جهت کنترل استفاده از داروهای محرک کمیته ای در بازی های المپیک شروع به کار کرد که نام کمیته مزبور کمیته طبی المپیک بود و در سال ۱۹۶۷ تأسیس شد.

● دوپینگ چیست؟

هر عاملی که بتواند یک نیروی کاذب (به معنای فوق توانائی های مورد انتظار و عادی) در بدن ایجاد نماید دوپینگ نامیده می شود. البته دوپینگ به ۲ صورت مادی و روانی وجود دارد. در قسمت روانی از روانپزشک استفاده نموده تا بدین وسیله روحیه ورزشکاران را در یک سطح قابل قبول با حذف جریان اضطراب و نگرانی حفظ کرد. بطور کلی هر وقت صحبت از دوپینگ می شود ممکن است افراد تنها به داروها فکر کنند درصورتیکه علاوه بر داروها مواردی از قبیل گرم کردن، اکسیژن اضافی، ویتامین، ماساژ، مواد غذایی و... جزء دوپینگ محسوب می شوند اما به علت آنکه راندمان افزایش کار در نتیجه از کاربرد موارد مذکر ضایعات و صدمات جسمانی را همانند داروها ندارد استفاده از آنها مجاز شناخته می شود. حتی موسیقی می تواند باعث تقویت روحیه یک ورزشکار و ایجاد شرایط روحی مناسب را برای او بکند و فاکتورهای مخرب دیگر را حذف بکند البته اگر به جا و به تناسب مورد اشاره قرار بگیرد.

● شناخت افراد دوپینگ کرده

امروزه برای شناخت افراد دوپینگ کرده از تکنیک های متفاوتی استفاده می شود که متداولترین آن تست ادرار ورزشکاران می باشد که بعد از مسابقه از آنان گرفته می شود. در اثر مصرف بعضی از داروها PH خون حالت اسیدی پیدا می کند و ادرار شخص نیز دارای اسید فراوان می شود. از طریق فوق به خوبی می توان فهمید که شخص از داروهای انرژی زا استفاده کرده است یا نه، بخصوص اگر فرد آر- دی انفتامین استعمال نموده باشد.اما اگر فرد استروئید استعمال نماید به سختی می توان تشخیص داد. ممکن است مصرف استروئید در زمان مسابقه صورت نگیرد. در مورد استروئید کمیته المپیک به این نتیجه رسیده که از تغییر وزن افراد می توان دریافت که افراد داروهای محرک استفاده کرده اند یا نه، به همین دلیل است که گاهی پس از پایان مسابقات مدال طلای قهرمانی از او گرفته می شود و در اختیار قهرمان دیگر قرار می گیرد .

● دوپینگ در ورزش چیست؟

دوپینگ می تواند باعث مرگ شود دو پینگ (Doping) در ورزش، به استفاده از مواد و داروهایی گفته می شود که این داروها نیرو و کارایی انسان را تا حد بالایی افزایش می دهد، و مصرف آنها توسط سازمان های مجری و ناظر رقابت های ورزشی ممنوع شده است. البته این تعریف مشخص می کند که مصرف تمام مواد نیرو دهنده نمی تواند جزو مصارف دوپینگی به حساب آید، عموماً داروها ومواد دوپینگی، مواردی هستند که سازمانهای اجرا کننده رقابت های ورزشی مصرف آنها را ممنوع کرده است. پس بدین صورت مصرف مواد و داروهای نیروزای غیرمجاز را می توان دوپینگ نامید.

● مرگ و دوپینگ

بالا بردن نیرو و استقامت بدن به حد غیر عادی می تواند حتی شرایط حیاتی بدن را تا حد مرگ تهدید کند. در سال ۱۸۸۶ یک دوچرخه سوار به علت مصرف داروی دوپینگی جان خود را از دست داد. نمونه های دیگری نیز از موارد مرگی نیز حتی تا سال های گذشته در کشورهای مختلف دیده شده است. ورزشکاری که دوپینگ می کند در حقیقت خود را در ریسک حیاتی قرار می دهد.

● علل مخالفت با دوپینگ

اصولاً چرا باوجود آنکه دوپینگ با افزایش کارآیی ورزشکاران همراه است با آن مخالفت میشود؟ مبارزه بر علیه دوپینگ بر ۳ اصل استوار است:

۱) احترام به اخلاق پزشکی و ورزشی

۲) محافظت از سلامت ورزشکاران

۳ ) فراهم آوردن محیطی برابر برای تمامی ورزشکاران

● داروهای دوپینگی

چه طبقاتی از داروها جزو موارد دوپینگ محسوب می شوند؟

این داروها معمولا در ۵ گروه دارویی طبقه بندی می شوند:

الف)داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی:از این رده می توان آمفتامین، کوکائین، افدرین، پسودو افدرین، فلیل پروپانولامین و... را نام برد.

ب)داروهای مخدر:از این داروها می توان از هروئین، مورفین، متادون و... نام برد.

ج)استروئیدهای آنابولیک:داروهایی نظیر ناندرولون، تستوسترون، اکسی متولون، استانوزولول و... در این گروه جای می گیرند.

د)داروهای دفع مایعات:در این گروه می توان از فوروسماید، تیازید، اسپیرونالاکتون و... نام برد.

ه)هورمون های پپتیدی وگلیکوپروتئینی و آنالوگهای آنها:داروهایی مثل هورمون رشد اریتروپویتین و... در این دسته جای می گیرند. با این حال برخی از داروها نیز وجود دارند که مصرف آنها تا حد خاصی بلامانع است اما استفاده بیش از حد مجاز از آنها دوپینگ تلقی می شود. از این میان می توان از داروهای بی حس کننده موضعی، کورتیکوستروئیدها و بتابلوکرها نام برد.

● قوانین و مجازات های دوپینگ

در صورت استفاده از استروئیدهای آنابولیک، داروهای ادرارآور، هورمون های پپتیدی وگلیکوپروتئینی و آنالوگ های آنها یا دستکاری فیزیکی، شیمیایی یا دارویی ادرار محرومیت های زیر اعمال می گردد:

ـ در اولین ارتکاب جرم۴:-۲ سال تعلیق

ـ در دومین ارتکاب جرم: تعلیق مادام العمر

در صورت استفاده از مواد و روش های غیر مجاز بجز مواردی که در بالا ذکر شد: در اولین ارتکاب جرم به مدت۳-۶ ماه در دومین بار به مدت ۲سال در سومین ارتکاب به صورت مادام العمر محروم می شود. به هنگام استفاده از مواد محدود شده حکم محرومیت بر حسب مورد صادر خواهد شد. در نهایت فدراسیون ملی هر کشور مسئول شرکت سالم و عاری از دوپینگ ورزشکاران در مسابقات است. به همین جهت در صورت احراز دوپینگ توسط ورزشکار مجازات ها و جریمه هایی نیز برای فدراسیون مربوطه در نظر گرفته می شود.

● دوران محرومیت

هیچ ورزشکاری صلاحیت انتخاب برای مسابقه در هیچ یک مسابقات بین المللی به رسمیت شناخته شده و یا هر مسابقه ای که تحت نظارت فدراسیون ملی باشد را ندارد. صلاحیت انتخاب بازی یا هر موقعیت شغلی نظیر داوری، مربیگری، مسئولیت، ریاست، مشاوره و... را ندارد. هرگونه ترفیع، مدال، عناوین و مقام هایی که در هنگام یا پس از تاریخ دوپینگ کسب کرده است از وی سلب خواهد شد. هر ورزشکار، مربی، داور، رئیس، مشاور یا هر شخصی که در رابطه با مواد ممنوعه یا روش های ممنوعه مجرم شناخته شود، در همان اولین ارتکاب جرم به طور مادام العمر محروم می گردد.

● روش انتخاب ورزشکاران برای آزمایش دوپینگ

در مسابقات بین المللی بر چه مبنایی ورزشکاران جهت آزمایش دوپینگ انتخاب می شوند؟ روش انتخاب ورزشکاران برای انجام آزمایش، مطابق با قوانین جاری کنترل دوپینگ در هر رویداد ورزشی است. در بازی های المپیک بطور معمول مقام های اول تا چهارم در هر رشته، به علاوه یک یا چند نفر که به صورت اتفاقی انتخاب می کردند، برای تست در نظر گرفته می شوند. دررشته های ورزشی رکوردی نظیر دو و میدانی، وزنه برداری، شنا، نتیجه منفی آزمون برای ثبت رکورد ورزشکاران الزامی است. بنابراین در هر مکان و در هر زمانی این احتمال وجود دارد که هر ورزشکار برای آزمایش دوپینگ انتخاب شود. هر چند که در آن مسابقه موفقیتی کسب نکرده باشد.

▪ دوپینگ با داروهای معمولی

آیا دوپینگ تنها از طریق تزریق داروهای پیچیده و یا کمیاب صورت می گیرد؟ خیر، بسیاری از داروها و فرآورده های ساده ای که حتی نیاز به نسخه پزشک ندارد(نظیر داروهای ضدسرفه، ضدسرماخوردگی و...)ممکن است حاوی موادی باشد که تست دوپینگ را مثبت نماید. به همین جهت قبل از مصرف هرگونه دارو توسط ورزشکار باید با پزشک مشورت شود.

ـ عوارض

از عوارض جانبی استروئیدهای آنابولیک (نظیر تستوسترون، ناندرولون و...)که گاهی توسط ورزشکاران مورد سوءاستفاده قرار می گیرد چه می دانید؟

این داروها دارای عوارض جانبی بسیاری هستند که برخی از آنها برگشت پذیر و بعضی دیگر غیرقابل برگشت می باشند از جمله می توان موارد ذیل را نام برد

الف)عوارض قلبی و عروقی: حبس کردن آب و نمک، افزایش حجم خون، ازدیاد فشار خون، افزایش چربی های خون، بی نظمی ریتم قلب، تغییر ابعاد قلب، انفاکتوس قلبی و سکته مغزی

ب)عوارض کبدی:اختلال کبدی، اختلال در عملکرد کبدی، افزایش آنزیم های کبدی، یرقان و سرطان کبد.

ج)عوارض روانی:افسردگی، هیجان بیش از حد، پرخاشگری، بی ثباتی عاطفی، حالت تهاجمی و خشونت، بی خوابی، اضطراب، اختلالات شخصیت و وابستگی روانی به دارو. دلیل استفاده از داروهای دفع مایعات در ورزشکاران به ۳ دلیل نخست آنکه این داروها ممکن است در کاهش سریع وزن و رسیدن به رده وزنی مورد نظر موثر باشند، این امر به ویژه در رشته های ورزشی مانند کشتی، وزنه برداری، بوکس که در رده های وزنی خاصی انجام می گیرند، صدق می کند. ثانیاً دیورتیکها ممکن است برای رفع حبس کردن مایع ناشی از مصرف استروئیدهای آنابولیک بکار روند. این امر احتمالاً در ورزشکاران پرورش اندام که می خواهند هر چه بیشتر عضلانی به نظر برسند، سودمند است. ثالثاً ورزشکاران ممکن است از دیورتیکها استفاده کنند تا میزان دفع مایعات را تغییر دهند و باعث تغییر غلظت داروهای غیرمجاز در ادرار شوند. بدین ترتیب ورزشکاری که برای آزمون دارویی انتخاب شده سعی می کند تا حجم مایعات بدن را بالا برده و داروهای دوپینگ یا متابونیتهای آنها را در دفع مواد رقیق نماید.البته نشان داده شده است که این تقلب احتمالاً مؤثر نیست.

▪ دوپینگ خونی

دوپینگ خونی چیست و در چه ورزش هایی استفاده می شود؟ تزریق خون به یک فرد با سطح طبیعی گلبول قرمز در جهت افزایش هموگلوبین را دوپینگ خونی می گویند. هدف از این کار افزایش توانایی حمل اکسیژن در خون و بنابراین افزایش قدرت استقامتی آن شخص می شود. انتقال خون می تواند از یک دهنده با گروه خونی مشابه و سازگار (انتقال همسان)انجام شود و یا تزریق مجدد خون فرد به خودش بعد از یک دوره ذخیره صورت گیرد(انتقال از خود)بدین ترتیب افزایش ناگهانی توده گلبولهای قرمز با انتقال گلبولها به فرد موجب افزایش توان هوازی حداکثر و آمادگی جسمانی هوازی می گردد. با توجه به اینکه دوپینگ خونی مقاومت را افزایش می دهد استفاده از آن در ورزش های استقامتی مثل اسکی، دو ماراتن و دوچرخه سواری گزارش شده است.

▪ نمونه گیری برای آزمایش دوپینگ

در آزمایشات دوپینگ نمونه گیری از بیمار به چه صورت است؟ در موارد معمول، آزمایش دوپینگ بر روی نمونه های دفعی انجام می شود. درصورت مثبت شدن نمونه دفع مایعات، برای تأیید نتیجه از تجزیه نمونه خون استفاده می شود. در صورت شک به دوپینگ خونی و یا مصرف موادی که با آزمایش خون بهتر قابل شناسایی هستند نمونه خونی از فرد گرفته خواهد شد.

▪ دوپینگ با چای،قهوه و نوشابه

آیا مصرف چای، قهوه یا کوکاکولا می تواند باعث مثبت شدن تست دوپینگ شود؟کافئین یک ماده دارویی فعال است که در نوشیدنی های مرسوم نظیر چای، قهوه و کوکاکولا وجود دارد. میان آن، بسته به نوع نوشیدنی و نحوه تهیه آن متغیر است. براساس یک پژوهش، مصرف حدود ۱۰۰۰ میلی گرم کافئین می تواند سطح آن را در دفع مایعات به حد غیر مجاز برساند. غلظت متوسط کافئین در چای و قهوه به ترتیب ۸۰-۵۰ و ۱۵۰-۸۰ میلی گرم می باشد. بنابراین می توان دریافت که با مصرف مفرط و بیش از اندازه این نوشیدنی ها ممکن است تست دوپینگ مثبت شود هر چند که در حالت طبیعی این میزان مصرف نمی گردد. علاوه بر این کافئین یکی از محتویات برخی از داروها نظیر داروهای سرماخوردگی و میگرن است که البته میزان آن در هر دور کمتر از ۱۰۰ میلی گرم می باشد. کافئین دارای یک اثر تحریک مرکزی مشابه با آمفتامین است که خستگی را تقلیل داده و تمرکز و هوشیاری را افزایش می دهد اما دوزهای بالای آن می تواند باعث لرزش اندام ها، اضطراب، بی خوابی و حالت عصبانیت شود.