شایعه سرطان‌زایی بعضی میوه‌ها صحت دارد؟

برخی می‌گویند میوه‌هایی مانند خربزه و توت‌فرنگی و حتی خیار به دلیل استعمال کودهای نیتراته، سرطان‌زا هستند؛ در حالی که این خوراکی‌ها از منابع آنتی‌اکسیدانی به حساب می‌آیند.
نمی‌توان …

برخی می‌گویند میوه‌هایی مانند خربزه و توت‌فرنگی و حتی خیار به دلیل استعمال کودهای نیتراته، سرطان‌زا هستند؛ در حالی که این خوراکی‌ها از منابع آنتی‌اکسیدانی به حساب می‌آیند.

نمی‌توان این مساله را صرفا به نیترات ربط داد، چرا که سایر عوامل از جمله مصرف میزان بالای برخی از آفت‌کش‌ها و عدم رعایت زمان مناسب مصرف قبل از برداشت در محصول‌هایی که تازه‌خوری آنها بیشتر معمول است نیز مطرح بوده و در توصیه‌های فنی منع مصرف از سوی کارشناسان موثرند. البته کودهای ازته از جمله اوره، جزو کودهای اصلی بوده و رشد میوه‌ها و سبزی و صیفی‌جات نیاز به مصرف چنین کودهایی دارند، به شرط اینکه در حد مورد نیاز گیاه مورد استفاده قرار گیرند.

اینکه نیترات تاثیر زیانباری بر تغذیه انسان دارد، قابل‌انکار نیست. کاربرد آن در صنایع غذایی معمولا جهت ماندگاری مواد غذایی به مدت طولانی است و کاربرد متفاوتی از آثار آن در کشاورزی وجود دارد. در اثر تداوم مصرف سبزی‌های محتوی نیترات زیاد، داخل سیستم گوارشی نیتروزآمین تولید می‌شود که یک ماده سرطان‌زاست و حتی باعث مسمومیت مصرف‌کنندگانی می‌شود که از این گیاهان تغذیه می‌کنند. نیترات اغلب در قسمت‌های مسن گیاه که فعالیت آنزیم کاهش‌دهنده آن کمتر است، تجمع می‌یابد. برای مثال در کلم‌برگ، نیترات در برگ‌های پیر و بالغ خارجی تجمع یافته و مقدار آن در قسمت‌های جوان کمتر است. نور و دما نیز در میزان تجمع نیترات نقش دارند. بنابراین زمان برداشت سبزی‌ها در میزان نیترات آنها اثر قابل توجهی دارد. در کشاورزی برای کاهش آثار نامطلوب ناشی از مصرف کودهای ازته که موجب تجمع نیترات در برخی از سبزی‌ها ومیوه‌ها می‌شوند، نسبت به اصلاح و تغییر روش استعمال کود اقدام شده است. علاوه بر اینها، در کشاورزی ارگانیک، محصول‌ کشاورزی را بدون مصرف کود و سم تولید می‌کنند که در برخی کشورها آغاز شده و در کشور ما نیز در حال توسعه است. اما حمایت هر چه بیشتر مسوولان را می‌طلبد تا به این ترتیب یک شفادهنده به بلا تبدیل نشود.

مهندس ناصر پیمانی

مهندس کشاورزی (تغذیه گیاهی)