پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا

سیگار و سرطان برادرند


سیگار و سرطان برادرند

تخمین زده می‌شود که تعداد موارد جدید سرطان طی ۳ سال اخیر به بیش از ۱۲ میلیون در سراسر دنیا رسیده باشد که ۴/۵ میلیون آن در کشورهای توسعه‌یافته و ۱/۶ میلیون آن در کشورهای در حال توسعه …

تخمین زده می‌شود که تعداد موارد جدید سرطان طی ۳ سال اخیر به بیش از ۱۲ میلیون در سراسر دنیا رسیده باشد که ۴/۵ میلیون آن در کشورهای توسعه‌یافته و ۱/۶ میلیون آن در کشورهای در حال توسعه است. تعداد موارد مرگ و میر ناشی از سرطان نیز بالغ بر ۶/۷ میلیون است که ۹/۲ میلیون آن مربوط به کشورهای توسعه‌یافته و ۷/۴ میلیون آن مربوط به کشورهای در حال توسعه است و انتظار می‌رود که این موارد رو به رشد باشد.

علت، شاید افزایش سن جمعیت دنیا و پیروی افراطی از شیوه زندگی به روش کشورهای غربی ‌باشد. تا سال ۲۰۵۰ احتمالا سرطان هر سال ۲۴ میلیون مورد جدید و ۱۶ میلیون مرگ و میر خواهد داشت. علاوه بر تاثیر سن در بروز سرطان، عوامل دیگری از قبیل جنس، وضعیت اجتماعی‌اقتصادی و نژاد نیز دخالت دارند. با توجه به این شیوع رو به رشد، جای تذکر و هشدار دارد که از شناخته شده‌ترین عوامل ایجاد سرطان سیگار است؛ به طوری که امروزه سیگار علت بیش از یک میلیون مرگ ناشی از سرطان در سراسر دنیا را به خود اختصاص می‌دهد. ۲۷ درصد مرگ‌های از ناشی سرطان در کشورهای توسعه‌یافته و ۳۴ درصد مرگ‌های ناشی از سرطان در ایالات متحده به علت استعمال سیگار است. در این میان، سرطان ریه مقام اول را دارد؛ سرطانی که در اوایل قرن بیستم نادر بود اما شیوع و میزان مرگ‌ومیر آن به موازات افزایش استعمال دخانیات افرایش یافته است. حتی سال‌ها پس از ترک سیگار نیز خطر بروز سرطان ریه در افرادی که قبلا سیگاری بوده‌اند، در مقایسه با افراد غیرسیگاری، همچنان بالاتر خواهد بود. علاوه بر ریه، سیگار موجب بروز سرطان دهان و حنجره، مری، معده، لوزالمعده، مثانه، حالب و کلیه نیز می‌شود. عوامل شیمیایی مثل نیتروزامین و دیگر ترکیبات مشابه موجود در مواد غذایی و دخانیات نیز موجب تغییر DNA سلولی و ایجاد سرطان می‌شوند. تماس با این مواد می‌تواند از طریق تشکیل نیتروزامین‌ها از نیترات موجود در غذا و آب، مواد آرایشی، داروها یا استعمال دخانیات صورت گیرد. همچنین استنشاق دود سیگار، گازوییل و دود خارج‌شده از اگزوز اتومبیل به سرطان خون منجر می‌شود.

به هر حال، در دنیای صنعتی امروز که به‌طور مداوم در تماس‌های محیطی با عوامل سرطان‌زا هستیم (البته زمینه ژنتیکی فرد و توانایی او در ترمیم آسیب‌های DNA عامل اصلی تعیین‌کننده بروز سرطان خواهد بود) باید تا می‌توانیم فاکتورهای محیطی را حذف کنیم، نه اینکه به بیمار شدن خودمان و اطرافیان‌مان دامن بزنیم. این یادداشت شاید تلنگری باشد تا با تامل در آمار تکان‌دهنده مصرف سیگار و سرطان، شما را به ترک سیگار ترغیب کند. سلامت، نعمتی است که تا آن را در اختیار داریم، قدرش را نمی‌دانیم.

دکترحمید رضوانی

متخصص انکولوژی هماتولوژی

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی