مهرداد ششم (بزرگ)

در حدود سال ۳۰۲ قبل از میلاد، یک نجیبزاده ی ایرانی که پارسایانه مهرداد نامیده می شد، کشوری برای خود از کاپادوکیه[۱] و پونتوس[۲] تشکیل داد و سلسله ای از پادشاهان نیرومند متادب، …

در حدود سال ۳۰۲ قبل از میلاد، یک نجیبزاده ی ایرانی که پارسایانه مهرداد نامیده می شد، کشوری برای خود از کاپادوکیه[۱] و پونتوس[۲] تشکیل داد و سلسله ای از پادشاهان نیرومند متادب، و در دربارش دانشمندان، شاعران و فیلسوفان یونانی راه یافتند.

مهرداد ششم ملقب به اوپاتور (به یونانی یعنی کسی که پدر خوب دارد) و معروف به بزرگ(متولد حدود ۱۳۲- فوت ۶۳ ق.م) از سال ۱۱۱ تا ۶۳ قبل از میلاد پادشاهی کرد. مهرداد ششم یا میتریدات (Mithridate) در داروسازی قدیم به پادزهر، تریاق، معجون معروف بود. میتراییسم را در واژه نامه های پزشکی چنین معنی کرده اند : کسب مصونیت نسبت به سم از راه خوردن آن به مقدار کم و افزایش آن به تدریج.

مولف تاریخ طب مصور اتول بتمان، مهرداد ششم را در کتاب خود به عنوان ایمن شناس نام برده است. ویل دورانت مهرداد ششم را چنین وصف کرده است: « مهرداد ششم در یازده سالگی وارث تخت و تاج پونتوس گشت. مادر و قیم هایش برای آنکه جانشین او شوند، در هلاک او کوشیدند. بدین جهت از کاخ گریخت و قیافه ی خود را عوض کرد و مدت هفت سال در بیشه ها به عنوان شکارچی به سر برد و پوست حیوانات پوشید. در حدود سال ۱۱۵ قبل از میلاد با کودتایی مادرش از سلطنت خلع شد و او بر سر کار آمد. چون در معرض توطئه هایی بود که از مختصات دربارهای شرق است، احتیاطا هر روز اندکی زهر می نوشید تا در برابر بیشتر انواع مواد سمی، که اطرافیانش به آنها دسترسی داشتند، مصونیت یابد. در طی تجاربش چندین پادزهر کشف کرد. از آنجا به پزشکی علاقه مند شد، و در این زمینه معلومات چنان با ارزشی گرد آورد که پومپیوس دستور داد آنها را به زبان لاتینی ترجمه کنند. زندگانی سخت گیرانه اش در جنگل، به جسم و اراده ی او نیرو داده بود. اندام او چنان درشت شده بود که زره خود را برای سرگرمی و تفریح زایران به معبد دلفی فرستاد. سوارکار و جنگجوی ماهری بود، چنان که می گویند می توانست در دو، بر آهو سبقت بگیرد، یک ارابه ی شانزده اسبی را براند و در یک روز ۲۰۰ کیلومتر راه را درنوردد. لاف می زد که هیچ کس قادر نیست بر سر خوان بیش از او غذا بخورد یا بیاشامد، و حرمسرای بزرگی در اختیار داشت. مورخان رومی می گویند که بیرحم و ناجوانمرد بود و مادر، برادر، سه پسر و سه دختر خود را کشت، ولی روم نظر خود وی را در این باره نقل نکرده است. آدمی نسبتا با فرهنگ بود، به بیست و دو زبان آشنایی داشت، و هرگز از مترجم استفاده نمی کرد. ادبیات یونانی را تحصیل کرده بود، موسیقی یونانی را دوست می داشت، معابد یونانی را پرمایه ساخت، و در دربارش دانشمندان، شاعران، و فیلسوفان یونانی راه داشتند. آثار هنری را جمع می کرد، و دستور داد سکه هایی زدند که از لحاظ کیفیت بسیار قابل توجهند. ولی با این وصف، در هوسرانی و درشتخویی محیط نیمه بربری خود سهیم بود و خرافات زمان خویش را قبول داشت. در برابر روم نه با مانورهای سنجیده ی یک نفر سردار بزرگ یا رجل سیاسی، بلکه با دلاوری ذاتی یک جانور وحشی که در ششدر باشد از خود دفاع کرد.