شبیه ‌خوانی در هرمزگان

رضا دبیری نژاد

تعزیه‌خوانی یا شبیه‌خوانی یک نمونه وسیع از آیین‌های سوگواری و نمایش در ایران است که در برخی مناطق کشور جدای از ویژگی‌های مشترک ملی رنگ و بویی بومی به خود گرفته به گونه‌ای که قابل تمایز و تفاوت از سایر نقاط می‌باشد. تعزیه در هرمزگان نیز از جمله همین مناطق است. تعزیه هرمزگان اگرچه ساختار کلی تعزیه‌خوانی را به طور عمومی در خود دارد اما در بخش‌های مختلف دارای تمایزهای مشخصی از سایر مناطق است که در اینجا سعی می کنیم به‌جای تکرار موضوعات کلی درباره تعزیه که هم موجود است و هم بارها روایت شده به تفاوت‌های آن بپردازیم.

ـ پیشینه:

روایت‌ها مبنی بر آنست که پیشینه تعزیه در هرمزگان به دوره صفوی بازمی گردد، اما در کتاب حیات فرهنگی هرمزگان نقل شده است که تعزیه توسط حیدرآبادی‌های هندی در بندرعباس رواج یافته است: «تعزیه برای اولین بار با ورود حیدرآبادی‌های هندی در بندرعباس در این شهر معمول کشت. این گروه نخست تکیه میان شهر به نام منبر حیدرآبادی را که به وسیله عبدالغنی حیدرآبادی و برادرانش رحمت و حسین بنا شده بود به منظور برگزاری مراسم تعزیه انتخاب کردند. تکیه حیدرآبادی اولین سالن نمایش بندرعباس است.» این تکیه تا حدود پنج هزار نفر برای تماشا را در خود جای می‌داده است و تا حدود صد سال پیشتر اجرای تعزیه در آن رواج داشته است. امروزه مناطق بسیار زیادی در استان به اجرای تعزیه می‌پردازند از مناطق عمده اجرای تعزیه می توان به بندرعباس، میناب و روستاهای اطراف آن همانند نصیرایی و کریان، رودان، حاجی‌آباد، فارغان، فین، رضوان، شمیل، بشاگرد و غیره که مجموعه دهها حسینیه و صدها شبیه‌خوان را شامل می‌شود، به گونه‌ای که امروزه در بندرعباس گته در فواصل نه‌چندان زیاد دو محل تعزیه در کنار هم قرار گرفته‌اند.

با در نظر گرفتن جوانب مختلف تعزیه در هرمزگان را می‌توان به چهار منطقه تقسیم نمود: بندرعباس، میناب، فین و حاجی‌آباد.

 

ادامه مطلب را در فایل پیوست مطالعه کنید

صفحه ی شخصی نویسنده در انسان شناسی و فرهنگ:

http://www.anthropology.ir/node/25017

 

 

پیوست	اندازه
25540.doc	1.07 MB